Τιμές σε πτώση: ένα αργό δηλητήριο;

Το 2014 είναι πολύ πιθανόν οι δυο μεγάλες κεντρικές τράπεζες, η αμερικανική Fed και η ΕΚΤ να βρεθούν μπροστά σε ένα δίλημμα, πιστεύει ο Στέφαν Κινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας HSBC. Πρέπει και οι δυο να απαντήσουν σε ένα σχεδόν άλυτο πρόβλημα. «Θα πρέπει να αποφασίσουν για το τέλος της χαλαρής νομισματικής πολιτικής, διότι η πραγματική οικονομία ανακάμπτει ή θα πρέπει να συνεχίσουν την πολιτική του φθηνού χρήματος, διότι στον ορίζοντα διαφαίνεται ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού».

Αποπληθωρισμός σημαίνει ότι αγαθά και υπηρεσίες γίνονται ολοένα και φθηνότερα. Αυτό αρχικά ξαφνιάζει. Και οι δυο κεντρικές τράπεζες από τις δυο πλευρές του Ατλαντικού υιοθέτησαν μια χαλαρή πολιτική χρήματος, τροφοδοτώντας τις αγορές με ρευστό. Στη θεωρία μια τέτοια πολιτική θα οδηγούσε σε φούσκες τιμών, κερδοσκοπία και πληθωρισμό. Η πραγματικότητα όμως απέχει.

Οι τιμές πέφτουν

Αντιθέτως: τον περασμένο Δεκέμβριο τα αγαθά και οι υπηρεσίες κόστιζαν στην Ευρώπη 0,8% περισσότερο σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Αυτό είναι λιγότερο ακόμα και από το όριο πληθωρισμού του 2% που έχει θέσει η ΕΚΤ ως ένα είδος ζώνης ασφαλείας σε σχέση με τον αποπληθωρισμό.

Στη Λιθουανία, στην Ελλάδα και στην Κύπρο ορισμένες τιμές πέφτουν διαρκώς και πολλοί κάνουν λόγο για δείγματα αποπληθωρισμού. Γιατί όμως φοβούνται περισσότερο τον αποπληθωρισμό από ότι τον πληθωρισμό; Οι χαμηλές τιμές προσελκύουν περισσότερο τους καταναλωτές. Προς τι λοιπόν όλη αυτή η φασαρία;

Οι οικονομολόγοι σε αυτές τις περιπτώσεις αναμένουν όμως μια επικίνδυνη εξέλιξη. Καταρχήν ο κόσμος παραμένει επιφυλακτικός με αγορές και επενδύσεις περιμένοντας να πέσουν κι άλλο οι τιμές. Οι επιχειρήσεις μειώνουν την παραγωγή τους μειώνοντας όμως έτσι και τα κέρδη τους, γεγονός που οδηγεί σε μείωση μισθών και απολύσεις. Και τα μειωμένα εισοδήματα οδηγούν με τη σειρά τους σε αύξηση της ανεργίας και της ζήτησης.

Υπερεκτιμημένος ο αποπληθωρισμός

Μέσα νομισματικής πολιτικής για να αποφευχθεί ο απόπληθωρισμός δεν είναι γνωστά. Ωστόσο ο Γιοργκ Κρέμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank θεωρεί ότι ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού είναι υπερεκτιμημένος. «Πιστεύω πως η έννοια του αποπληθωρισμού χρησιμοποιείται λανθασμένα για να δικαιολογηθεί μια νομισματική πολιτική, η οποία είναι πολύ χαλαρή» ισχυρίζεται ο Γερμανός ειδικός.

«'Ενας πραγματικός αποπληθωρισμός υπήρξε μόνο μια φορά το 1930 στις ΗΠΑ» λέει ο Κρέμερ. «Αλλά ακόμα και ο αποπληθωρισμός στην Ιαπωνία δεν ήταν μια χαμένη δεκαετία, όπως συχνά γίνεται λόγος». Στις αρχές του 1990 τελείωσε το ιαπωνικό θαύμα απότομα και οι τιμές άρχισαν να πέφτουν.

Τέλος, όσον αφορά την πτώση των τιμών σε ορισμένες χώρες της νοτίου Ευρώπης είναι ένα φυσικό αποτέλεσμα μετά την μεγάλη κρίση χρέους που αντιμετώπισαν. Και οι χαμηλές τιμές σε αυτές τις χώρες είναι ένα εργαλείο ώστε να αναζωογονηθεί ο ανταγωνισμός.

Rolf Wenkel / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθυνος σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος