Τι σχέση έχει η Amazon με τον πληθωρισμό;

Η Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα καίριο πρόβλημα, παρά το ότι πλημμυρίζει τις αγορές εδώ και χρόνια με χρήμα προκειμένου να αυξήσει τον πληθωρισμό κοντά στον δεδηλωμένο στόχο του 2%. Ωστόσο, η πρακτική αυτή δεν φέρνει προς το παρόν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τον Ιούνιο που πέρασε ο πληθωρισμός στην Ιαπωνία κινήθηκε σε ποσοστό μόλις 0,8%. Ο φόβος για πιθανή ύφεση, που μπορεί να προκαλέσει ραγδαία πτώση τιμών και κάμψη των επενδύσεων, υπάρχει πάντα στη σκέψη των κεντρικών τραπεζιτών.

Ως εκ τούτου όχι μόνο στην Ιαπωνία, αλλά και σε άλλες περιοχές του κόσμου, οι κεντρικοί τραπεζίτες εργάζονται εντατικά με στόχο να αυξήσουν τον ρυθμό του πληθωρισμού στα επιθυμητά επίπεδα. Για παράδειγμα, η ΕΚΤ εξακολουθεί ακόμη να αγοράζει –τουλάχιστον μέχρι τον προσεχή Σεπτέμβριο- ευρωπαϊκά ομόλογα αξίας 30 δις ευρώ. Ωστόσο, και στην περίπτωση της ΕΚΤ, ο επικεφαλής της Μάριο Ντράγκι δεν έχει κατορθώσει να πετύχει ακόμη τον επιθυμητό στόχο, με τον «πυρήνα του πληθωρισμού» στην Ευρώπη να παραμένει αισθητά κάτω του 2%

Κι ενώ η κατάσταση εμφανώς δεν εξελίσσεται με τον επιθυμητό τρόπο οι εμπλεκόμενοι αναζητούν απαντήσεις για τα πιθανά αίτια. Η Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα επέρριψε μέρος της ευθύνης στον αμερικανικό πολυεθνικό κολοσσό του διαδικτυακού εμπορίου Amazon. Βάσει μιας νέας έρευνα που επικαλέστηκε, η Amazon και άλλες παρόμοιες εταιρείες προκαλούν ακραίους ανταγωνισμούς σε ό,τι αφορά τις τιμές. Ως συνέπεια αυτού οι τιμές δεν αυξάνονται με τον ρυθμό που θα αυξάνονταν παλαιότερα. Η έρευνα εκτιμά ότι η Amazon και οι λοιπές εταιρείες του είδους επιβραδύνουν τον πληθωρισμό κατά 0,1% έως 0,2%. «Μου είναι πολύ δύσκολο να φανταστώ ότι μπορούν οι τιμές να μειώνονται τόσο πολύ με αυτόν τον τρόπο», λέει ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Julius Bär Ντάβιντ Κολ, διατυπώνοντας τις αμφιβολίες του για τα συμπεράσματα της έρευνας. «Επί της αρχής θα μπορούσε κανείς να διαπιστώσει μια άπαξ επίδραση, όχι όμως μια με διαρκή χαρακτήρα», εξηγεί.

Πόση βάση έχει αυτή η θεωρία;

Αυτή η εξήγηση έχει βάση. Διότι ο πληθωρισμός αντιπροσωπεύει τη διακύμανση των τιμών σε συνάρτηση με τις τιμές στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του προηγούμενου έτους. Ως εκ τούτου η αύξηση ή η μείωση των τιμών του πετρελαίου κατά τη διάρκεια ενός έτους μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στον πληθωρισμό. Αυτό συμβαίνει και σήμερα. Από το περασμένο καλοκαίρι οι τιμές του πετρελαίου έχουν διπλασιαστεί από το περασμένο καλοκαίρι, ένας λόγος που εξηγεί τα συγκριτικά αυξημένα επίπεδα πληθωρισμού επί του παρόντος. Και ως εκ τούτου ο Μάριο Ντράγκι λαμβάνει υπόψη του κατά βάση τον λεγόμενο «πυρήνα του πληθωρισμού» (που αφήνει εκτός της τιμές της ενέργειας -άρα και του πετρελαίου- και των μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής) και όχι τον γενικό πληθωρισμό.

Από την άλλη όμως και η επίδραση διαδικτυακών κολοσσών όπως η Amazon δεν είναι απλά και μόνο ένα μεμονωμένο, περιοδικό φαινόμενο. Και δεδομένης της ραγδαίας ψηφιοποίησης οι διαδικασίες παραγωγής γίνονται πιο αποτελεσματικές και προσιτές για τις εταιρείες, κάτι που δημιουργεί μια τάση προς χαμηλότερες τιμές. «Το διαδικτυακό εμπόριο και η εντεινόμενη ψηφιοποίηση σε κάθε περίπτωση έχουν επίδραση στις εθνικές οικονομίες», επισημαίνει ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας ING Diba. «Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μόλις η αρχή. Μέσω του διαδικτυακού εμπορίου, του αυξανόμενου ανταγωνισμού και της διαφάνειας (σ.σ. π.χ. δυνατότητα σύγκρισης τιμών) οι τιμές μάλλον θα πέσουν. Και αυτό βεβαίως είναι ένα γεγονός που πονοκεφαλιάζει τις κεντρικές τράπεζες», σχολιάζει ο ίδιος.

Ολοένα περισσότεροι οικονομολόγοι θέτουν το ερώτημα εάν και κατά πόσο ο επιδιωκόμενος από πολλές κεντρικές τράπεζες πληθωριστικός στόχος του 2% έχει πλέον καταστεί προ πολλού παρωχημένος. Διότι ασχέτως του πόσο μεγάλη είναι τελικά η επίδραση του «φαινομένου Amazon», με τον παράγοντα της εντεινόμενης ψηφιοποίησης, οι αποπληθωριστικές πιέσεις θα διατηρηθούν. Και μάλιστα σε εντονότερο βαθμό συγκριτικά με το παρελθόν.

Μίσα Έρχαρντ / Άρης Καλτιριμτζής