Τι θέλει η Ουάσιγκτον από την Ανάπολις;

Ασαφές παραμένει επίσης εάν και ποιες αραβικές χώρες θα μετάσχουν στις εργασίες της διάσκεψης, μολονότι η Ουάσιγκτον κάνει ότι μπορεί προκειμένου η διάσκεψη να μην ναυαγήσει.

Η διεθνής διάσκεψη για το μεσανατολικό δεν έχει ακόμη αρχίσει και όμως οι εμπλεκόμενες πλευρές σκέφτονται ήδη την επόμενη ημέρα. Και αυτό γιατί εδώ και αρκετό καιρό έχει διαφανεί ότι ούτε από τη νέα αυτή αμερικανική πρωτοβουλία θα προκύψει ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Κοινή είναι ωστόσο η επιδίωξη των Μπους, Αμπάς και Ολμέρτ να μην ναυαγήσει η προσπάθεια. Έτσι προτίμησαν να μειώσουν τις προσδοκίες, εκτιμά ο Γκρεμ Μπάνερμαν από το Ινστιτούτο Μεσανατολικών Μελετών της Ουάσιγκτον, προσθέτοντας: «Θα πρέπει να συμμετάσχουν πολλές χώρες, οι οποίες καλούνται να υποστηρίξουν τις προσπάθειες Ισραηλινών και Παλαιστινίων να δώσουν ώθηση στην ειρηνευτική διαδικασία με απώτερο στόχο μια συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών».

Ζητείται εποπτικός μηχανισμός

Τον κεντρικό άξονα των διαπραγματεύσεων θα αποτελέσει ο «οδικός χάρτη» του 2003, ο οποίος προβλέπει σταδιακή προσέγγιση. Το νέο στην υπόθεση, όπως τονίζουν οι Αμερικανοί, είναι ότι οι συζητήσεις θα αρχίσουν από τα ακανθώδη θέματα: χάραξη συνόρων, διακοπή της οικοδόμησης νέων οικισμών, το καθεστώς της Ιερουσαλήμ και επιστροφή των προσφύγων. Και ακριβώς επειδή τα θέματα είναι δύσκολα απαιτείται η παρουσία μιας τρίτης ισχυρής πλευράς, λέει ο αμερικανός πρέσβης επί τιμή Φίλιπ Γουϊλκοξ και διευκρινίζει: «Θα μπορούσε να προκύψει μια συμφωνία για έναν νέο αναθεωρημένο «οδικό χάρτη». Και αυτό απαιτεί έναν εποπτικό μηχανισμό, τον οποίο θα αναλάβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ή μία άλλη τρίτη πλευρά. Και σε αυτόν τον μηχανισμό θα λογοδοτούν Ισραήλ και Παλαιστίνιοι».

Αυτό που προβληματίζει ιδιαίτερα είναι το γεγονός ότι η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, που διαμεσολαβεί, δεν έχει κατορθώσει ακόμη να βρει μια αποδεκτή και από τις δύο πλευρές βάση διαπραγμάτευσης. Όμως,η Κοντολίζα Ράις θα επιμείνει, καθώς όπως λέει ο Ντάνιελ Λεβί, πρώην σύμβουλος της ισραηλινής κυβέρνησης, «στις συνομιλίες της με τους Άραβες η Κοντολίζα Ράις ήθελε να μιλά μόνο για το Ιράκ και το Ιράν. Κάποτε οι άραβες υπουργοί Εξωτερικών της είπαν ότι θα πρέπει να κάνει κάτι για να δοθεί λύση στη σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Και τότε γεννήθηκε η ιδέα της Ανάπολις», λέει ο ισραηλινός σύμβουλος.

Εκτιμάται πάντως ότι οι συζητήσεις στην Ανάπολις θα περιορισθούν στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων και δεν θα υπεισέλθουν στην ουσία των διαφορών. Δεδομένη δεν θα πρέπει να θεωρείται ούτε καν μια κοινή διακήρυξη, την οποία διακαώς επιθυμεί ο πρόεδρος Μπους, για τους δικούς του, αυστηρά προσωπικούς λόγους.