Σύνοδος Κορυφής: Θετική ατζέντα για την Τουρκία

την συνεργασία της με τη Τουρκία μέσω της λεγόμενης θετικής ατζέντας, υπό την προϋπόθεση της μόνιμης αποκλιμάκωσης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το μήνυμα αυτό στέλνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην Άγκυρα μέσω των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που υιοθέτησαν το βράδυ της Πέμπτης, και μετά από πολιτική συζήτηση στη διάρκεια του δείπνου.

Τα συμπεράσματα αφού υπενθυμίζουν το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο, χαιρετίζουν την αποκλιμάκωση της έντασης, υπογραμμίζοντας ότι πρέπει να διατηρηθεί σύμφωνα με τη δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2021.

Αναστρέψιμος ο χαρακτήρας της αναθέρμανσης σχέσεων

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Μάρτιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε καλέσει την Τουρκία να απέχει από νέες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, ενώ προειδοποιούσε την Άγκυρα για την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση τέτοιας ενέργειας, τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της καθώς και για να διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα.

Επαναλαμβάνοντας υπό μορφή υπενθύμισης τη δήλωση του Μαρτίου, στην ουσία επιβεβαιώνουν το σταδιακό και αναστρέψιμο χαρακτήρα της αναθέρμανσης των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.

Αυτή τη στιγμή σε σχέση με τη θετική ατζέντα, βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας. Κι αυτό, όπως τονίζουν τα συμπεράσματα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τρέχουσες δυσκολίες στην εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή σε όλα τα κράτη μέλη. Τον καθορισμό της εντολής προς την Κομισιόν για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την τουρκική πλευρά θα τον κάνει το Συμβούλιο Υπουργών και αν χρειαστεί, θα δώσει πρόσθετες οδηγίες το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή οι ηγέτες της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει επίσης τις προπαρασκευαστικές εργασίες για υψηλού επιπέδου διαλόγους με την Τουρκία σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως μετανάστευση, δημόσια υγεία, κλίμα, αντιτρομοκρατία και περιφερειακά θέματα.

Δεσμεύσεις των ευρωπαίων ηγετών για την επίλυση του Κυπριακού

Αναφορικά με το Κυπριακό, οι «27» υπενθυμίζουν την πλήρη δέσμευσή τους σε μια συνολική επίλυση του στη βάση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Υπογραμμίζουν επίσης τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και για το καθεστώς της Αμμοχώστου. Προφανώς, οι ευρωπαίοι ηγέτες έκριναν σκόπιμο να επαναλάβουν την πάγια θέση τους, λόγω της επιμονής της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων για δύο κράτη στην Κύπρο.

Σε σχέση με το προσφυγικό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέτασαν προπαρασκευαστικό έγγραφο της Κομισιόν, η οποία προτείνει τη διάθεση από τον κοινοτικό προϋπολογισμό 3 δισ. ευρώ στην Τουρκία για τη χρηματοδότηση της διαβίωσης των περίπου 4 εκατομμυρίων προσφύγων από τη Συρία μέχρι το 2024. Προτείνεται επίσης η διάθεση 2,2 δισ. ευρώ μέσω συνεισφορών κρατών μελών για τους σύριους πρόσφυγες στην Ιορδανία και στο Λίβανο. Οι ηγέτες κάλεσαν την Κομισιόν να υποβάλει επίσημη πρόταση προκειμένου να εξεταστεί στο Συμβούλιο.

Οι «27» αναφέρονται επίσης στο θέμα του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Τουρκία. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, η στόχευση πολιτικών κομμάτων, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης αντιβαίνoυν των υποχρεώσεων της Τουρκίας να σέβεται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο διάλογος για τέτοια θέματα παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας, επισημαίνουν οι ηγέτες.

Νίκος Μπέλλος, Βρυξέλλες