Στην Πορτογαλία οι αρχαιότερες μούμιες της Ευρώπης

Στην επιστήμη μια δεύτερη, πιο προσεκτική ματιά αποδεικνύεται συχνά ιδιαίτερα χρήσιμη. Πριν από 60 χρόνια στο βουναλάκι Αραπούκο στην κοιλάδα Σάντο στην νότια άκρη της Πορτογαλίας πραγματοποιήθηκαν αρχαιολογικές ανασκαφές. Οι αρχαιολόγοι χαρακτηρίζουν το βουναλάκι midden, ένα είδος αρχαίας «χωματερής» όπου πριν από χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι πετούσαν απορρίμματα, υπολείμματα τροφίμων και σπασμένα εργαλεία και σκεύη. Στις ανασκαφές την περίοδο 1958-1964 οι αρχαιολόγοι εντόπισαν μέσα σε βουναλάκια από θραύσματα οστράκων περισσότερους από 100 σκελετούς της λίθινης εποχής, ηλικίας 7.000 μέχρι 8.150 ετών.

Δυστυχώς οι σημειώσεις των υπευθύνων της ανασκαφής από τη δεκαετία του ΄60 ήταν ελλιπέστατες. Από τα αρχαιολογικά αρχεία στη Λισαβόνα απουσιάζουν ακόμα και τα στοιχειώδη, όπως ακριβή σημεία εντοπισμού των σκελετών, αλλά ακόμα και η στάση στην οποία βρέθηκαν θαμμένοι. Από σύμπτωση ο πορτογάλος αρχαιολόγος Ζοάϊο Λουίς Καρντόσο ανακάλυψε στο προσωπικό αρχείο του αρχαιολόγου Μανουέλ Φαράνια ντος Σάντος δύο φωτογραφικά φιλμ από τις τότε ανασκαφές.

Μούμιες μέχρι και 8.150 ετών

Βάσει των φωτογραφικών λήψεων η ερευνητική ομάδα της Ρίτα Πεϊροτέο-Στγέρνα από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα εξέτασε τις διαδικασίες ταφής και εντυπωσιάστηκε, όταν διαπίστωσε ότι δύο από τους νεκρούς μουμιοποιήθηκαν πριν ταφούν. Πρόκειται ίσως για τις αρχαιότερες μούμιες σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Η σημαντική επιστημονική είδηση είναι ότι οι πρώτες μουμιοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν στην Ευρώπη πριν από 8.000 χρόνια. Μέχρι σήμερα πιστευόταν ότι οι αρχαιότερες μούμιες είχαν ηλικία περίπου 7.000 ετών και προέρχονταν από τη Χιλή και τον πολιτισμό Τσιντσόρο.

Ίσως οι σοροί έπρεπε να μεταφερθούν….

Ας σημειωθεί ότι οι μούμιες της αρχαίας Αιγύπτου έχουν ηλικία περίπου 5.000 ετών. Περίπου την ίδια ηλικία έχουν οι μούμιες στη Βρετανία από την εποχή του χαλκού, αλλά και ο αποκαλούμενος Ότσι, ο οποίος ανακαλύφθηκε στο νότιο Τιρόλο το 1991. Βέβαια ο Ότσι μουμιοποιήθηκε χάρη στις χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν στις Άλπεις εκείνη την εποχή.

Για την εντυπωσιακή ανακάλυψη της σουηδικής ομάδας επιστημόνων στην κοιλάδα Σάντο σημειώνεται στο περιοδικό European Journal of Archaeology ότι οι δυο μούμιες εντοπίστηκαν καθήμενες με πόδια και χέρια δεμένα. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι νεκροί δέθηκαν κατ΄ αρχήν πολύ σφιχτά και στη συνέχεια οι σοροί αφυδατώθηκαν στον αέρα, είτε μπροστά σε φωτιά πριν ταφούν στα βουναλάκια της κοιλάδας. Όλα τα στοιχεία που συνέλεξαν οι αρχαιολόγοι συνηγορούν στο ότι οι δύο νεκροί δεν τάφηκαν αμέσως μετά το θάνατό τους. Στην δημοσίευση αναφέρεται ότι «πριν από την ταφή τα σώματά τους προετοιμάστηκαν με άγνωστη σε εμάς μέθοδο».

Για τους λόγους μουμιοποίησης οι επιστήμονες μόνο υποθέσεις μπορούν να κάνουν. Ίσως με αυτό τον τρόπο ήταν πιο εύκολη η μεταφορά των σορών σε ένα απομακρυσμένο σημείο ταφής, εκτιμούν οι αρχαιολόγοι.

Αλεξάντερ Φρόιντ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος