Στην κόψη του ξυραφιού η άγρια ζωή στη γη

Τα άγρια φυτά και ζώα δεν απειλούνται με αφανισμό μόνο στα τροπικά δάση ή σε παγωμένες πολικές περιοχές. Δυστυχώς ο κίνδυνος αυτός έχει χτυπήσει και την πόρτα της κεντρικής Ευρώπης. Η κατάσταση είναι σοβαρή, αναφέρει ο γενικός διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Σένκενμπεργκ για τη βιοποικιλότητα, Κλεμέντ Τόκνερ, μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa). «Δεν διαθέτουμε πολύ χρόνο για αντίμετρα». Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για τη Διατήρηση της Φύσης (BfN), υπάρχουν περισσότερα από 71.500 είδη ζώων, φυτών και μυκήτων στη Γερμανία. Περίπου 9.000 από αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Με αφορμή την 50η Παγκόσμια Ημέρα της Άγριας Ζωής, ο Τόκνερ επισημαίνει ότι το ποσοστό αυτό αφορά μόνο τα γνωστά είδη. Περίπου το ένα τρίτο των ειδών που βρίσκονται στη Γερμανία δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί. «Τα είδη εξαφανίζονται προτού καν τα ανακαλύψουμε(..) μία φορά χαμένα...πάντα χαμένα» δηλώνει ο οικολόγος. «Βιώνουμε τη μεγαλύτερη εξαφάνιση ειδών από το τέλος των δεινοσαύρων», λέει ο Άλμπερτ Βότκε, διευθυντής προγράμματος της WWF για τη διατήρηση της φύσης στη Γερμανία. Αν δεν αλλάξει κάτι, ένα εκατομμύριο είδη σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να εξαφανιστούν μέχρι το τέλος του αιώνα.

Ο εθνικός «κόκκινος κατάλογος» της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για τη Διατήρηση της Φύσης (BfN) καταγράφει τον βαθμό κινδύνου για περισσότερα από 30.000 είδη στην Γερμανία. Πέντε είδη που βρίσκονται  υπό εξαφάνιση και σε πληθυσμιακή μείωση είναι τα εξής: Το ευρωπαϊκό χάμστερ (κρικητός). Το χαριτωμένο τρωκτικό με τα διάσημα μάγουλα απειλείται με εξαφάνιση λόγω της εντατικής χρήσης της γεωργικής γης, η όποια είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξει μια δραστική μείωση των οικότοπων  και συνεπώς του πληθυσμού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ένωσης Προστασίας της Φύσης (Nabu), έχουν απομείνει μόνο 10.000 έως 50.000 χάμστερ στη Γερμανία σήμερα.

Ένα κούκος τελικά δεν φέρνει την άνοιξη  

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση WWF, λόγω της κλιματικής κρίσης, η παρασιτική συμπεριφορά αναπαραγωγής του κούκου απειλείται. Η άνοιξη έρχεται ολοένα και πιο νωρίς στη χώρα επομένως όταν ο κούκος επιστρέψει από την Αφρική πολλά πουλιά είναι ήδη απασχολημένα να ταΐσουν τα μικρά τους. Έτσι το πτηνό με το εντυπωσιακό του κάλεσμα δεν αναπαράγεται καθώς βρίσκει λιγότερες φωλιές για να γεννήσει τα αυγά του. Στην Γερμανία είναι απειλούμενο είδος.

Η φώκαινα αποτελεί τη μοναδική ντόπια φάλαινα στη Γερμανία και κινδυνεύει σε μεγάλο βαθμό. Η Greenpeace εκτιμάει ότι περίπου 20.000 ζώα του είδους ζουν στη Βόρεια Θάλασσα και στη Βαλτική μόνο 500. Αυτό το είδος πολλές φορές αποτελεί παρεμπίπτον αλίευμα στα δίχτυα ψαρέματος ενώ είναι πολύ ευαίσθητο στους υποβρύχιους θορύβους που προκαλείται από μεγάλα πλοία σύμφωνα με το Γερμανικό Ίδρυμα Άγριας Ζωής. Αυτό μπορεί να βλάψει την ακοή τους και να χάσουν τον προσανατολισμό τους.

Οι βομβίνοι, από την οικογένεια των μελισσών, νήκουν στους σημαντικότερους επικονιαστές. Εκτός από τα άγρια ​​φυτά, γονιμοποιούν, ντομάτες, μελιτζάνες και βατόμουρα για παράδειγμα. Σύμφωνα με το WWF υπάρχουν 250 είδη σε όλο τον κόσμο. Λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της καταστροφής των βιοτόπων τους, οι βομβίνοι απειλούνται με  διάφορους τρόπους. Στην Γερμανία όπου η «κοινή» μέλισσα ήταν ευρέως διαδεδομένη, θεωρείται πλέον είδος υπό εξαφάνιση.

Τα περισσότερο είδη του όμορφου γαλάζιου λουλουδιού που ονομάζεται «μη με λησμόνει» δεν απειλούνται. Ωστόσο το συγκεκριμένο είδος που αναπτύσσεται  μόνο στη λίμνη της Κωνσταντίας  και τη λίμνη Στάρνμπερκ, απειλείται με εξαφάνιση. Ο βιότοπος του σπάνιου φυτού αλλάζει σημαντικά και γίνεται ολοένα μικρότερος λόγω της καλλιέργειας στις όχθες του ποταμού.

Κλιματική κρίση, ο νούμερο ένα παράγοντας εξαφάνισης των ειδών

Σύμφωνα με το WWF, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της γης έχει αυξηθεί περίπου έναν βαθμό Κελσίου από την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης. Μια πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος εκτιμά πως η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ακόμη πιο δραστική επίδραση στα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα από ό,τι είχε αρχικά υποτεθεί. Σε αυτό προστίθεται η ανθρώπινη εκμετάλλευση των οικοτόπων που ανήκουν σε πολλά είδη.

Υπάρχει ωστόσο ακόμη ελπίδα. «Τα οικοσυστήματα μας δεν είναι ακριβώς πλούσια σε είδη, αλλά είναι πολύ ισχυρά», υπογραμμίζει ο διευθύνων σύμβουλος του ζωολογικού κήπου της Φρανκφούρτης, Κρίστοφ Σένκ. Η προστασία κάποιων ειδών μέχρι σήμερα είναι επιτυχής. Την εποχή του κράτους της Ανατολικής Γερμανίας (1949-1990) υπήρχαν περίπου 60 ζευγάρια θαλασσαετού ενώ σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος σήμερα ζουν 805 ζευγάρια στη Γερμανία. 

Στη Διάσκεψη του Μόντρεαλ για τη βιοποικιλότητα (COP 15) οικολόγοι και ερευνητές εμφανίστηκαν συγκρατημένα αισιόδοξοι. Οι συμμετέχοντες κατέληξαν σε μία ιστορική συμφωνία να τεθεί υπό προστασία τουλάχιστον το 30% της επιφάνειας της γης και των ωκεανών έως το 2030 προκειμένου να διασφαλιστεί η βιοποικιλότητα.

Κίλιαν Γκένιους, dpa

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου