Σενάρια επιστροφής της Σκωτίας στην ΕΕ

Για μία ψήφο έχασε την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο της Σκωτίας η πρωθυπουργός Νίκολα Στέρτζιον στις εκλογές της περασμένης Πέμπτης, κερδίζοντας 64 αντί για τις απαραίτητες 65 έδρες. Παρά ταύτα δεν εγκαταλείπει το σχέδιό της για νέο δημοψήφισμα με το ερώτημα της ανεξαρτησίας από το Ηνωμένο Βασίλειο.Στο προηγούμενο δημοψήφισμα το 2014 οι Σκωτσέζοι ψήφισαν υπέρ της παραμονής στη Μ.Βρετανία, η οποία όμως δεν είχε ψηφίσει ακόμη υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ. Μετά το Brexit τα δεδομένα μπορεί να έχουν αλλάξει, αλλά μπορεί και όχι.

Μιλώντας στη Γερμανική Ραδιοφωνία (DLF) η Γερμανίδα αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Καταρίνα Μπάρλεϊ σχολιάζει: «Πρόκειται για εσωτερική υπόθεση της Σκωτίας και της Βρετανίας, εμείς προσπαθούμε να μην λέμε πολλά... Αλλά όποιος είχε ζήσει την αποχώρηση των Βρετανών ευρωβουλευτών από την Ολομέλεια, όποιος θυμάται τις ομιλίες που ακούστηκαν εκείνη τη συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή, γνωρίζει πολύ καλά ότι, τουλάχιστον στο Κοινοβούλιο, η Σκωτία έχει πολλές συμπάθειες». 

«Όχι» σε διαδικασίες-εξπρές

Η Καταρίνα Μπάρλεϊ γνωρίζει άριστα τους πολιτικούς συσχετισμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο πατέρας της είναι Άγγλος, η ίδια διαθέτει και βρετανικό διαβατήριο. Πρώην υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Μέρκελ, η Μπάρλεϊ γνωρίζει επίσης ότι σε ένα πρώτο βήμα θα πρέπει να εκπληρωθούν οι συνταγματικές προϋποθέσεις για την προκήρυξη δημοψηφίσματος στη Σκωτία και αυτό δεν φαίνεται εύκολο, καθώς οι πολέμιοι του δημοψηφίσματος είναι περίπου όσοι και οι υποστηρικτές του. Αλλά τι θα γινόταν αν οι Σκωτσέζοι πράγματι ψήφιζαν υπέρ της ανεξαρτησίας; Θα μπορούσαν να επιστρέψουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια με συνοπτικές διαδικασίες;

«Θεωρώ βέβαιο ότι σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να περάσουν από όλα τα στάδια της ενταξιακής διαδικασίας, όπως κάθε άλλη υποψήφια χώρα» λέει η αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής. «Ο,τιδήποτε άλλο δεν θα μπορούσαμε να το δικαιολογήσουμε απέναντι σε υποψήφιες χώρες που περιμένουν χρόνια για την ένταξή τους. Από την άλλη πλευρά βέβαια είναι γεγονός ότι η Σκωτία, ως κομμάτι άλλης χώρας, ήταν ήδη μέλος της ΕΕ και κατά συνέπεια θα της είναι πιο εύκολο να εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις που προβλέπει η ενταξιακή διαδικασία. Το θέμα είναι ότι όσο παραμένει εκτός ΕΕ το Ηνωμένο Βασίλειο, τόσο μεγαλύτερη απόκλιση θα παρουσιάζουν οι σχετικές διατάξεις, τόσο πιο χρονοβόρα θα γίνεται η προσαρμογή».

Ευρώ χωρίς τη Σκωτία;

Φαίνεται ότι ο χρόνος δεν «δουλεύει» υπέρ της Σκωτίας. Αλλά και αν ακόμη οι Σκωτσέζοι αποφασίσουν την απόσχισή τους και το αποτέλεσμα γίνει τελικά δεκτό, οι δύο πλευρές θα βρεθούν μπροστά σε πιο σύνθετα προβλήματα.Για παράδειγμα ο σκωτικός πατριωτισμός, τον οποίο πρεσβεύει το κυβερνών κόμμα SNP της πρωθυπουργού Στέρτζιον, δεν είναι αντίθετος μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και στο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα. Πρόβλημα; «Οι συνθήκες είναι σαφείς: Τα νέα κράτη-μέλη δεσμεύονται ότι θα προσχωρήσουν στο ευρώ» λέει η Καταρίνα Μπάρλεϊ. «Είναι πολύ νωρίς να σκεπτόμαστε μεταβατικές διατάξεις, νομίζω άλλωστε ότι αυτό θα έστελνε λάθος μήνυμα και σε άλλες χώρες. Πιστεύω ότι όλοι πρέπει να εφαρμόσουν αυτά που προβλέπει η συνθήκη».

Ένα άλλο ευαίσθητο ζήτημα σε ενδεχόμενη προσχώρηση της Σκωτίας είναι τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν «καθαρός εισφορέας» στην ΕΕ, δηλαδή διέθετε στον κοινοτικό προϋπολογισμό πολυ περισσότερα χρήματα από όσα απορροφούσε. Με βάση τα σημερινά οικονομικά στοιχεία η Σκωτία θα έκανε το αντίθετο, απαιτώντας περισσότερα χρήματα από όσα διαθέτει στον κοινό προϋπολογισμό. Ή μήπως όχι; «Θέλω να τονίσω ότι όλη αυτή η συζήτηση είναι καθαρά θεωρητική, η ΕΕ δεν έχει πάρει επίσημη θέση» λέει η Καταρίνα Μπάρλεϊ. «Αλλά αν πράγματι γίνει δημοψήφισμα, θα πρέπει να δούμε τις εξελίξεις εντός του Ηνωμένου Βασιλείου. Ξέρω τους συμπατριώτες μου και νομίζω ότι μπορεί να εκδηλωθεί ένα είδος σκωτικού εθνικισμού, για παράδειγμα με κάποιες επιχειρήσεις να μεταφέρουν την έδρα τους από την Αγγλία στη Σκωτία. Μπορεί να δούμε μία άνθηση σε μία οικονομία που επιστρέφει στην ενιαία εσωτερική αγορά και δίνει στις επιχειρήσεις την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματά της. Ας περιμένουμε λοιπόν να δούμε τι θα γίνει...»

Φρίντμπερτ Μόιρερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου