Ρωσικό εμβόλιο Sputnik V: Ένας εθελοντής διηγείται

Ο μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού αναμένεται να ξεκινήσει στη Ρωσία πριν τα μέσα Δεκεμβρίου. Τη σχετική εντολή έδωσε αυτή την εβδομάδα στην κυβέρνηση της χώρας ο ίδιος ο πρόεδρος Πούτιν. Προτεραιότητα θα έχουν γιατροί και εκπαιδευτικοί. Παράλληλα όμως οι κλινικές δοκιμές του εμβολίου ονόματι Sputnik V, που παρουσιάστηκε το περασμένο καλοκαίρι, θα συνεχίζονται. Στις δοκιμές του εμβολίου, που αναπτύχθηκε από το Εθνικό Κέντρο Επιδημιολογίας και Μικροβιολογίας Γκαμαλέι, συμμετείχε και ο ανταποκριτής της Deutsche Welle στη Μόσχα Σεργκέι Σατανόφσκι. Εδώ καταθέτει την εμπειρία του. 

Η δήλωση συμμετοχής

Η σχετική εκστρατεία προσέλκυσης εθελοντών ξεκίνησε ήδη τον Σεπτέμβριο μέσω διαδικτύου: «Γίνετε εθελοντής στις δοκιμές εμβολίου κατά της Covid-19». Το διάστημα εκείνο υπήρχαν ακόμη ελάχιστες πληροφορίες για το Sputnik V ενώ ο αριθμός των νέων κρουσμάτων στη Ρωσία δεν ενέπνεε ιδιαίτερη ανησυχία. 

Στα τέλη Νοεμβρίου όμως η κατάσταση άλλαξε άρδην και υπήρξε έξαρση κρουσμάτων. Τότε αποφάσισα να πάρω το ρίσκο και να κάνω το εμβόλιο. Εν τέλει με έπεισε η ανάγκη φίλων που είχαν νοσήσει βαριά και οι οποίοι βρίσκονταν σε καραντίνα στα σπίτια τους. 

Η διαδικτυακή αναζήτηση για «εμβόλιο κατά του κορωνοϊού» με οδήγησε στην ιστοσελίδα της δημοτικής αρχής της Μόσχας. Εκεί έπρεπε να συμπληρώσω ένα ερωτηματολόγιο και να απαντήσω, μεταξύ άλλων, εάν είχα νοσήσει ήδη, εάν είχα επαφή με θετικά διαγνωσθέντα άτομα τις τελευταίες δυο εβδομάδες και εάν έχω χρόνιες παθήσεις. Σύμφωνα με τις υγειονομικές υπηρεσίες, όσοι έχουν νοσήσει ήδη από κορωνοϊό δεν θα έπρεπε να εμβολιαστούν στην παρούσα φάση. Μια εβδομάδα αργότερα με ενημέρωσαν τηλεφωνικά ότι θα μπορούσα να απευθυνθώ σε μια πολυκλινική για κάποιες πρώτες εξετάσεις. 

Η εξέταση

Πήγα για εξέταση στο νοσοκομείο Σάντκεβιτς της Μόσχας. Εκεί έμαθα ότι διευθυντής του νοσοκομείου είναι ο γνωστός γιατρός και τηλεπαρουσιαστής Αλεξάντερ Μιασνίκοφ. Είναι φίλος του επίσης γνωστού παρουσιαστή Βλαντιμίρ Σολοβγιόβ που θεωρείται μέρος του ρωσικού μηχανισμού προπαγάνδας. Στην αρχή της πανδημίας είχε εκτιμήσει τον κίνδυνο μόλυνσης τον Ρώσων με κορωνοϊό στο «μηδέν». Εκεί άρχισα να έχω τις αμφιβολίες μου, αλλά ήταν πλέον αργά. 

Πριν την εξέταση η γιατρός με ρώτησε εάν το τελευταίο διάστημα είχα πάρει φάρμακα, εάν έχω αλλεργίες και εάν έχω χειρουργηθεί. Έπρεπε να τηλεφωνήσω στους γονείς μου και να ρωτήσω ποια ακριβώς επέμβαση έκανα στην ηλικία των 5 ετών. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας η γιατρός μού έδωσε ενημερωτικό υλικό 16 σελίδων το οποίο και μου εξήγησε προφορικά. Εκεί αναφερόταν, για παράδειγμα, ότι το εμβόλιο είχε δοκιμαστεί μέχρι στιγμής μόνο σε ζώα. 

Ασφάλεια

Στις κλινικές δοκιμές συμμετέχουν συνολικά 40.000 άνθρωποι. 30.000 λαμβάνουν το εμβόλιο ενώ 10.000 placebo. 21 μέρες μετά το πρώτο εμβόλιο πρέπει να ξαναπάς στο νοσοκομείο για τη δεύτερη δόση. Μέσω της εφαρμογής «Check Covid-19» πρέπει να κρατάς ημερολόγιο για το πώς αισθάνεσαι. Πέραν αυτού δεν μου ζητήθηκε κάτι άλλο. Υπάρχει όμως άλλη μια έρευνα και η γιατρός μου πρότεινε να συμμετάσχω και σε αυτή. 

Διαπίστωσα τότε ότι η κύρια έρευνα δεν προβλέπει εξέταση αίματος για ανοσογονικότητα, δηλαδή την ικανότητα του εμβολίου να προκαλέσει απόκριση κατά του ιού δημιουργώντας αντισώματα. Οι εξετάσεις αυτές γίνονται σε μία επιπρόσθετη έρευνα. Το κράτος πληρώνει 8.500 ρούβλια (93 ευρώ) για τη συμμετοχή. Παίρνουν δείγμα μόλις 95 χιλιοστόλιτρων αίματος και έτσι συμφώνησα. 

Η δαπανηρή αποθήκευση του εμβολίου

«Παρότι η συμμετοχή είναι ασφαλής, υπάρχει καθ' όλη τη διάρκεια της έρευνας ειδική ασφάλεια για σας», μού είπε η γιατρός. Η ασφάλεια προβλέπει σε περίπτωση θανάτου μου δυο εκατομμύρια ρούβλια (22.000 ευρώ) για τους οικείους μου, εν προκειμένω για τους γονείς μου. Σε περίπτωση αναπηρίας καταβάλλονται από 500.000 μέχρι και 1,5 εκατομμύριο ρούβλια (περ. 5.500 έως 16.500 ευρώ) ενώ σε περίπτωση επιδείνωσης της υγείας χωρίς αναπηρία 300.000 ρούβλια (περ. 3.300 ευρώ).

Μετά τη συνομιλία αυτή υπέγραψα τη συγκατάθεσή μου για συμμετοχή στην έρευνα και πήγα για τις εξετάσεις. Εξετάστηκα για HIV, σύφιλη, Ηπατίτιδα C και B, κορωνοϊό (PCR- και αντισώματα) καθώς και για κατάλοιπα φαρμάκων στα ούρα. Δεν βρέθηκε τίποτα και έτσι μπορούσα να κάνω το εμβόλιο. 

Οι εξετάσεις αυτές ισχύουν για μια εβδομάδα, συνεπώς πήγα για το εμβόλιο ακριβώς επτά μέρες μετά. Στην αίθουσα αναμονής ήταν άλλη μια εθελόντρια, 30 ετών. Πήγα καταρχάς να δώσω αίμα για τεστ αντισωμάτων. Για το εμβόλιο μπήκα στη συνέχεια σε ένα μικρό δωμάτιο όπου υπήρχαν μόνον μερικές καρέκλες, ένα τραπέζι και δυο ψυγεία της ρωσικής μάρκας «Pozis» που κοστίζουν 150.000 ρούβλια (16.000 ευρώ) έκαστο. Σε αυτά αποθηκεύεται το εμβόλιο. 

Το εμβόλιο και οι παρενέργειες

Ο γιατρός μου έκανε την ένεση στην αριστερή ωμοπλάτη. Έπειτα περίμενα μισή περίπου ώρα σε ειδικό αναπαυτήριο. Μού είπαν ότι σε ορισμένους ασθενείς πέφτει η πίεση μετά το εμβόλιο, αλλά σε εμένα ήταν φυσιολογική. Μου έδωσαν ένα έγγραφο συμμετοχής και πήρα εξιτήριο. Μού είπαν επίσης ότι ενδεχομένως να ανέβαζα πυρετό. Στην περίπτωση αυτή μου συνέστησαν να πάρω παρακεταμόλη. Με παρακάλεσαν επίσης να μην σχεδιάσω να κάνω παιδί τους επόμενους μήνες καθώς δεν είχε εξεταστεί ακόμη η επίδραση του εμβολίου στο σπέρμα. 

Μετά τον εμβολιασμό μου διάβασα για πρώτη φορά πώς είχαν αντιδράσει άλλοι εθελοντές, ανάμεσά τους δημοσιογράφοι και μέλη της ομάδας «Αποτελέσματα του εμβολίου» στο Telegram, όπου συγκεντρώθηκαν 1.800 άτομα. Το πρώτο βράδυ μετά τον εμβολιασμό (ή και το pacebo) αλλά και την επομένη πολλοί είχαν πυρετό και μυικούς πόνους. Φεύγοντας από τη δουλειά στις επτά το βράδυ είχα ήδη πονοκέφαλο, ρίγος και ζαλάδες. Δεν είχα αποκλείσει να ήταν απλώς ιδέα μου μετά από όσα είχα διαβάσει. 

Το ίδιο βράδυ ωστόσο δεν είχα καμία αμφιβολία ότι το σώμα μου αντιδρά στο εμβόλιο. Ανέβασα πυρετό 38,6. Μετά την τελευταία γιόγκα άρχισα να έχω και περισσότερους μυικούς πόνους. Όλα αυτά ήταν δυσάρεστα, αλλά την ίδια στιγμή χαιρόμουν καθώς ήταν εμφανές ότι κατά πάσα πιθανότητα είχα λάβει το εμβόλιο και όχι placebo. Πήρα παρακεταμόλη, κατέγραψα τα συμπτώματα στο ψηφιακό ημερολόγιο και πήγα για ύπνο. Την επόμενη μέρα ο πυρετός είχε υποχωρήσει στο 37 και την επομένη είχαν εξαφανιστεί όλες οι παρενέργειες. 

Σε τρεις εβδομάδες θα λάβω τη δεύτερη δόση του εμβολίου ενώ 42 περίπου μέρες μετά την πρώτη δόση θα πρέπει να δημιουργηθούν αντισώματα. Το ερώτημα εάν αυτά μπορούν να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά και τον κορωνοϊό παραμένει όμως ανοιχτό. 

Σεργκέι Σατανόφσκι

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης