Ρωσική προπαγάνδα με ...λάτιν περιτύλιγμα

Μία νεαρή, ξανθιά δημοσιογράφος έχει καθίσει στον γκρι καναπέ, που ξεχωρίζει στο τηλεοπτικό στούντιο, για να σύρει τα εξ΄αμάξης στον συντηρητικό πρόεδρο της Κολομβίας Ιβάν Ντούνκε που, όπως υποστηρίζει, προσφεύγει στην αστυνομική βία για να αντιμετωπίσει τις λαϊκές κινητοποιήσεις στη χώρα του. Η δημοσιογράφος μιλάει γρήγορα, πολλές φορές με λεπτή ή ακόμη και με λιγότερο λεπτή ειρωνία. Έχει ήδη αποκτήσει το κοινό της, όχι μόνο στην Κολομβία, αλλά και σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.

Πρόκειται για την Ίνα Αφινογκένοβα. Έχει γεννηθεί στον Καύκασο, αλλά μιλάει άψογα ισπανικά, χωρίς «προφορά». Σήμερα είναι μία προβεβλημένη influencer της Ρωσίας στη Λατινική Αμερική. Το κανάλι της στο YouTube έχει ενταχθεί στο Actualidad RT, το ισπανόφωνο παράρτημα του ρωσικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού RT. Με 30 εκατομμύρια followers στο Twitter και στο YouTube η Αφινογκένοβα ξεχωρίζει. Όσο για το RT, μπορεί στον υπόλοιπο κόσμο και κυρίως στην Ευρώπη να θεωρείται συνώνυμο της προπαγάνδας του Κρεμλίνου, αλλά στη Λατινική Αμερική εξακολουθεί να απολαμβάνει εξαιρετική φήμη.

«Πολύ καλές συνθήκες εργασίας»

Ο Χόρχε, ο οποίος παλαιότερα εργαζόταν στο RT και για το ρεπορτάζ αυτό έχει αλλάξει το όνομά του, καθώς προτιμά να μην αναγνωρίζεται, εξηγεί το γιατί: «Όταν πήγα στη Μόσχα για πρώτη φορά, βρήκα συνθήκες εργασίας που πολύ απλά δεν υπάρχουν στη χώρα μου», λέει. «Είχα έναν καλό μισθό, δικό μου σπίτι, επιπλέον μου έδιναν τη δυνατότητα να ταξιδεύω για ρεπορτάζ στο εξωτερικό και κυρίως στη Λατινική Αμερική. Στα δικά μας μέσα ενημέρωσης το ρεπορτάζ αγνοείται ή γίνεται πολύ μονόπλευρο. Το RT ήταν διαφορετικό, γι αυτό είχε γίνει πολύ ελκυστικό για εμάς τους δημοσιογράφους».

Στη Λατινική Αμερική η Ρωσία θεωρείται παραδοσιακά «αντίπαλο δέος» των ΗΠΑ. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν έχει επισκεφθεί επανειλλημμένα την περιοχή και κάθε τόσο επιχειρεί να αυξήσει τη ρωσική επιρροή, για παράδειγμα αποστέλλοντας μεγάλες ποσότητες εμβολίων κατά της πανδημίας τα τελευταία χρόνια. Το RT en Español αναμεταδίδεται από 70 τηλεοπτικούς σταθμούς και έχει αποκτήσει φήμη ανάλογη με εκείνη του BBC και της Deutsche Welle. Αυτό βέβαια οφείλεται και στην γενικότερη κρίση που διέρχεται το δημοσιογραφικό επάγγελμα στις περισσότερες χώρες της περιοχής. Όπως επισημαίνει ο Μάρτιν Μπεσέρα από την Αργεντινή, ειδικός σε θέματα επικοινωνίας και ΜΜΕ, «εμείς οι Λατινοαμερικανοί έχουμε συνηθίσει τα media που αντιμετωπίζουν την ενημέρωση ως προπαγάνδα. Το σύστημα των ΜΜΕ χαρακτηρίζεται από συγκέντρωση σε λίγα χέρια, εμπορευματοποίηση και πόλωση στην ενημέρωση. Τα media είτε θα είναι πιστά στην κυβέρνηση, είτε θα ανήκουν σε συγκεκριμένες οικογένειες, οι οποίες επιχειρούν να εξυπηρετήσουν τα πολιτικά και οικονομικά τους συμφέροντα».

Τί αλλάζει με τον πόλεμο στην Ουκρανία;

Όπως σε όλον τον υπόλοιπο κόσμο, έτσι και στο RT en Espaňol ο πόλεμος στην Ουκρανία επισκιάζει τα πάντα, αν και η οπτική γωνία είναι διαφορετική. Οι τηλεθεατές του RT en Espaňol μαθαίνουν ότι στόχος των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων είναι η υποτιθέμενη «ναζιστική απειλή» της Ουκρανίας και ότι τα εγκλήματα πολέμου στην πόλη Μπούτσα ήταν ένας «ελιγμός αποπροσανατολισμού». Πάντως και στη Λατινική Αμερική το Twitter και το YouTube έχουν μπλοκάρει περιεχόμενα του RT. O Μάρτιν Μπάνια, ιστορικός στο πανεπιστήμιο του Μπουένος Άϊρες που ερευνά τις σχέσεις της Ρωσίας με τη Λατινική Αμερική, πιστεύει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει τη συνολική θεώρηση και αντίληψη πολλών Λατινοαμερικανών. «Είναι άλλο να ταυτίζεσαι με έναν αντι-αμερικανικό και αντι-δυτικό λόγο ως αριστερός και προοδευτικός και άλλο να στηρίζεις την εισβολή του Πούτιν», λέει ο Μπάνια. «Το μεγαλύτερο μέρος της Αριστεράς καταδικάζει ξεκάθαρα τη ρωσική επίθεση...»

Άνε Χέρμπεργκ (ARD)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου