Πώς μπορούν να γίνουν πιο φθηνά τα τρόφιμα;

Για να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά, έχει αναθερμανθεί η συζήτηση για μείωση του ΦΠΑ σε ορισμένα τρόφιμα. Στις αρχές Ιανουαρίου, ο ομοσπονδιακός Υπουργός Γεωργίας Τσεμ Έτσντεμιρ ζήτησε και πάλι την κατάργηση του ΦΠΑ για τα «υγιεινά» τρόφιμα. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος και η Ομοσπονδιακή Ένωση Καταναλωτών  ζητούν επίσης την κατάργηση του ΦΠΑ στα φρούτα και τα λαχανικά.

Προς το παρόν πάντως τα βασικά τρόφιμα έχουν 7% ΦΠΑ ενώ άλλα προϊόντα έχουν 19%. Μια απαλλαγή από τον ΦΠΑ για φρούτα, λαχανικά, προϊόντα σιτηρών και φυτικά έλαια θα μπορούσε να σημαίνει ετήσια εξοικονόμηση περίπου τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ για τα νοικοκυριά, σύμφωνα με μια αρχική εκτίμηση του επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, Ντιρκ Μέσνερ.

Δεν επωφελούνται όλοι το ίδιο

Ωστόσο, δεν επωφελούνται όλοι το ίδιο από ένα τέτοιο μέτρο. Τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα ξοδεύουν σχετικά μεγάλο ποσοστό των χρημάτων τους σε τρόφιμα σε σύγκριση με τα πιο πλούσια νοικοκυριά. Από την άλλη πλευρά ο Στέφαν Μπαχ από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών επισημαίνει ότι: «Τα πλούσια νοικοκυριά ξοδεύουν έως και διπλάσια χρήματα για τρόφιμα σε απόλυτες τιμές σε σύγκριση με τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα. Όχι επειδή τρώνε περισσότερο, αλλά επειδή καταναλώνουν πιο ακριβά, πιο ποιοτικά τρόφιμα».

Εκτός από την οικονομική ανακούφιση, οι χαμηλότερες τιμές σε ορισμένα τρόφιμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Λιγότερο κρέας και περισσότερα φρούτα και λαχανικά για όλους. Οι ειδικοί θεωρούν πως η κυβέρνηση έχει ήδη αργήσει να πάρει μια τέτοια απόφαση. Οι χαμηλότερες τιμές θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν τα βιολογικά τρόφιμα, τα οποία προς το παρόν σημειώνουν τεράστια πτώση στις πωλήσεις. Πολλοί αγρότες διστάζουν πλέον να στραφούν στη βιολογική παραγωγή.

Το νόμισμα έχει δυο όψεις

Ωστόσο, μια τέτοια αλλαγή θα μπορούσε να γίνει μόνο εάν η μείωση του ΦΠΑ μετακυλίεται στους καταναλωτές από τις εταιρείες. Και πάλι ο Στέφαν Μπαχ από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών:

«Βασικά, έχουμε μια σχετικά υψηλή πίεση στον τομέα του ανταγωνισμού στο γερμανικό λιανικό εμπόριο τροφίμων, επομένως μπορεί κανείς να περιμένει ότι η μείωση του ΦΠΑ θα μετακυλίεται στα  νοικοκυριά, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα».

Το νόμισμα όμως έχει δυο όψεις. Το κράτος θα έχανε έσοδα εάν καταργούνταν ο ΦΠΑ. Η επιβολή ΦΠΑ 7%  στα τρόφιμα αποφέρει έσοδα περίπου 15 δισεκατομμυρίων ευρώ. Χρήματα που ορισμένοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι θα λείψουν από τη χρηματοδότηση βασικών υποδομών ενώ άλλοι ισχυρίζονται πως μια υγιεινή διατροφή μακροπρόθεσμα θα ωφελήσει το σύστημα υγείας. H Ισπανία έχει εισαγάγει το μέτρο χωρίς να μπορεί να γίνει ακόμα οριστική αποτίμησή του.

Ίνζα Βρέντε

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου