Πόσο ελεύθερος είναι ο Tύπος;

Η παρακολούθηση των Αμερικανών δημοσιογράφων του πρακτορείου Associated Press από τις αμερικανικές αρχές με τη δικαιολογία ότι επρόκειτο για θέματα εθνικής ασφάλειας σόκαρε όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και τους δημοσιογράφους στη Γερμανία. Η Ένωση Γερμανών Δημοσιογράφων DJV δήλωσε πως η συγκεκριμένη αμερικανική πρακτική είναι ένα χτύπημα στην ελευθερία του τύπου. Η ανωνυμία των πηγών είναι ένα βασικό εργαλείο της ερευνητικής δημοσιογραφίας.

Κάτι παρόμοιο δύσκολα θα μπορούσε να συμβεί στη Γερμανία εκτιμά ο Μίχαελ Ρεντίσκε, πρόεδρος της Ένωσης Δημοσιογράφων στο Βερολίνο, μιλώντας στην DW.
«Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο είναι ο θεματοφύλακας του Συντάγματος, το οποίο εγγυάται την ελευθερία του τύπου. Αυτό μπορεί κανείς να το διαπιστώσει και στην περίπτωση του περιοδικού Cicero, του οποίου τα γραφεία ερευνήθηκαν το 2005, διότι δημοσιεύθηκε ένα άρθρο με εμπιστευτικές πληροφορίες. Το περιοδικό προσέφυγε στη δικαιοσύνη και δικαιώθηκε».

Παιχνίδια εξουσίας

Ο Μίχαελ Ρέντισκε, ο οποίος δραστηριοποιείται επίσης στην οργάνωση Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, πιστεύει πως η κατάταξη μιας πληροφορίας σε «εθνικής σημασίας» δεν είναι παρά ένα γνωστό παιχνιδάκι που παίζουν οι αρχές για να ελέγχουν τους δημοσιογράφους.

Στη Γερμανία οι δημοσιογράφοι μπορούν να δημοσιεύσουν πληροφορίες από ανώνυμες πηγές. Την ευθύνη φέρει ο πληροφοριοδότης και για αυτό θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. Πιο περίπλοκα είναι τα πράγματα όταν ο δημοσιογράφος επιμένει να πείσει έναν μυστικό πληροφοριοδότη να του δώσει έγγραφα. Η διάκριση όμως ανάμεσα στην αποδοχή των εγγράφων και στο να πιέσεις κάποιον να σπάσει το απόρρητο και να τα δώσει, είναι πολλές φορές δύσκολη και δυσδιάκριτη.

Άλλο επιρροή, άλλο πίεση

Οι έφοδοι και η παρακολούθηση είναι όμως η μια πλευρά, η άλλη είναι η προσπάθεια επηρεασμού των δημοσιογράφων. Συχνά συμβαίνει εκπρόσωποι πολιτικών ή ακόμα και οι ίδιοι οι πολιτικοί να τηλεφωνούν σε συντάξεις και να προσπαθούν να τις επηρεάσουν στη δημοσίευση άρθρων. Ο Βόλφγκανγκ Ντόρνσμπαχ, πολιτικός επιστήμονας από το πανεπιστήμιο της Δρέσδης, δεν βλέπει σε αυτή την περίπτωση κάποια προσπάθεια περιορισμού της ελευθερίας του τύπου. «Κίνδυνος υπάρχει για την ελευθεροτυπία όταν κάποιος προσπαθεί να ασκήσει πιέσεις. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει όμως στη Γερμανία. Ένα τέτοιο γεγονός θα μαθευόταν γρήγορα και θα γινόταν αντικείμενο συζήτησης».

Στην παγκόσμια κατάταξη της ελευθεροτυπίας της λίστας Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, η Γερμανία βρίσκεται στη 17η θέση, η Ελλάδα στην 84η και η Κύπρος στην 24η θέση.

Jennifer Fraczek / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης