Πόσο ατελής είναι η δημοκρατία μας;

Τα ευρήματα για την ποιότητα της δημοκρατίας διεθνώς από το Economist Intelligence Unit, που ανήκει στο περιοδικό Economist και εξετάζει κάθε χρόνο την κατάσταση της Δημοκρατίας σε 167 χώρες, δεν αφήνει περιθώρια για παρανοήσεις. Σύμφωνα με την Φιόνα Μάκι, επικεφαλής του τμήματος αναλύσεων για την Αμερική, παγκοσμίως καταγράφεται μια πραγματική βελτίωση στη συμμετοχή της γυναίκας στην πολιτική και την οικονομία, παρόλα αυτά το ποσοστό γυναικών στις εθνικές αντιπροσωπείες παραμένει δυστυχώς χαμηλό.

Υπό πίεση η Δημοκρατία και στις ΗΠΑ

Το τμήμα αναλύσεων του Economist βασίζει τις μελέτες του σε δικά του δεδομένα από εύκολα προσβάσιμες πληροφορίες και από εμπειρογνώμονες που έχουν ειδικευτεί σε 60 χώρες. Αυτοί με τη σειρά τους παίρνουν πληροφορίες από 200 ανταποκριτές σε όλον τον κόσμο. Ο κατάλογος των χωρών που έχουν ατελή δημοκρατία αποτελεί την μεγαλύτερη ομάδα. Πρόκειται για 55 χώρες από τις οποίες προέρχεται το 43% του παγκοσμίου πληθυσμού. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν και οι ΗΠΑ. Όχι μόνο διότι διογκώνεται η δυσαρέσκεια των Αμερικανών από το κυβερνητικό έργο, αλλά και λόγω πόλωσης της κοινωνίας και του τρόπου άσκησης της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής από τον Ντόναλντ Τραμπ. Και στη δυτική Ευρώπη; Και εδώ υπάρχουν χώρες με ατελή δημοκρατία, σύμφωνα με την έκθεση, όπως η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ιταλία.

«Ναι, υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας, το έχουμε παρατηρήσει τα τελευταία χρόνια» παραδέχεται η Φιόνα Μάκι. «Αλλά παίρνουμε και θετικά μηνύματα, όπως για παράδειγμα, βλέπουμε ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας. Εκείνο που παρατηρούμε είναι μεγαλύτερη ενεργοποίηση μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή σε ένα ευρύτερο ακτιβιστικό κίνημα, δηλαδή σε νόμιμους τρόπους διαμαρτυρίας. Καταγράψαμε περισσότερες διαμαρτυρίες από ό,τι αυτές που γίνονταν μέσα στον παραδοσιακό τρόπο συμμετοχής στο πολιτικό σύστημα».

Θετικά μηνύματα από Αφρική

Η αυξητική τάση συμμετοχικής δημοκρατίας παρατηρείται όμως και παγκοσμίως κι αυτό είναι το παρήγορο. Η Γιούλια Λάινινγκερ, πολιτική αναλύτρια του Γερμανικού Ινστιτούτου για την Ανάπτυξη της Πολιτικής με έδρα στη Βόννη παρατηρεί το ίδιο φαινόμενο και σε άλλες ηπείρους. «Το βλέπουμε κυρίως στην Αφρική, όπου υπάρχουν πολλές τοπικές αντιδράσεις. Εκεί όμως οι διαστάσεις είναι διαφορετικές επειδή οι θεσμοί στους οποίους μπορεί κανείς να απευθυνθεί είναι λιγότεροι». 

Οι θετικές αυτές εξελίξεις δεν μπορούν ωστόσο σε καμιά περίπτωση να αποκρύψουν ότι μόνο 20 χώρες θεωρούνται ολοκληρωμένες δημοκρατίες. Πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε δικτατορίες ή σε χώρες με ανάμεικτο πολίτευμα αυταρχικής και δημοκρατικής διακυβέρνησης. Ο επόμενος Δείκτης Δημοκρατίας του περιοδικού Economist θα βγει αρχές του 2020.

Έλκε Γέπεζεν, DW

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου