Προς τι η αποταμίευση;

Πέρασαν οι εποχές που οι στερήσεις για να βάλει κάποιος χρήματα στην άκρη άξιζαν τον κόπο. Κάποτε η αποταμίευση ήταν αρετή που διδασκόταν στα μαθητικά θρανία. Αξέχαστες θα μείνουν για όσους έχουν κάποια ηλικία οι παροιμιώδεις εκθέσεις για την ημέρα της αποταμίευσης. Ο παιδικός κουμπαράς βρίσκονταν σε κάθε σπίτι.

«Ημέρα εθνικού πένθους»

«Πώς θέλετε να εμφυσήσετε σήμερα την έννοια της αποταμίευσης στα παιδιά, όταν στο τέλος του χρόνου δεν πληρώνονται τόκοι, όταν η έννοια του 'κάνω οικονομία' δεν έχει πια νόημα;» αναρωτιέται η επικεφαλής της HSBC Καρόλα φον Σμέτο. Ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο ο Ρόμπερτ Χάλβερ, στρατηγικός επενδυτής, προέβλεπε τα χειρότερα. «Η παγκόσμια ημέρα αποταμίευσης δεν είναι μέρα χαράς, αλλά ημέρα εθνικού πένθους», έλεγε. Και είχε τους λόγους του. Διότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει σχεδόν καταργήσει στην ευρωζώνη τους τόκους για να ενισχύσει την οικονομία της. Οι τράπεζες όταν δανείζονται χρήματα πληρώνουν μηδενικά επιτόκια, και έτσι οι πελάτες τους δεν παίρνουν τίποτα όταν έχουν χρήματα σε λογαριασμό ταμιευτηρίου. Υπάρχουν μάλιστα και ορισμένα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα με υψηλό ποσοστό καταθέσεων, πληρώνουν τιμωρητικά επιτόκια από πάνω, όταν «παρκάρουν» χρήματα στην ΕΚΤ. Το συμπέρασμα; Δεν αξίζει κανείς να έχει χρήματα σε λογαριασμούς προθεσμίας, πόσο μάλλον όψεως.

Παρόλα αυτά οι (κακές) συνήθειες είναι δύσκολο να αλλάξουν. Σύμφωνα με στοιχεία της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας οι τραπεζικές καταθέσεις ξεπερνούν τα 2 τρις ευρώ με τάση αυξητική. «Οι κλασσικές τραπεζικές καταθέσεις συνεχίζουν να έχουν τη μεγαλύτερη σημασία», παρατηρεί ο Αντρέας Μάρτιν, πρόεδρος του ΔΣ του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου γερμανικών Συνεταιριστικών Τραπεζών (Volks-Raiffeisenbanken).

«Δεν είμαστε μόνο αποταμιευτές»

Αλλά και το ποσοστό αποταμίευσης στη Γερμανία παρέμενε το πρώτο εξάμηνο του 2016 σταθερό στο 9,7%. «Οι Γερμανοί δεν αποπροσανατολίζονται και αισθάνονται την αναγκαιότητα να συνεχίζουν να αποταμιεύουν» παρατηρεί ο Μάρτιν. Έτσι, η έννοια της αποταμίευσης έχει χάσει τη γοητεία της. Κάποτε, όταν τα επιτόκια ήταν στα ύψη, θεωρούνταν ιδανικός τρόπος για να «αυγατίσει» κανείς να χρήματά του. Το 1950 το σύνθημα ήταν «αποταμίευε για να ζεις καλύτερα», το 1960 «η αποταμίευση φέρνει ιδιοκτησία», πέντε χρόνια αργότερα «η περιουσία ξεκινά από την αποταμίευση». 

Και σήμερα; Η χαμηλή πολιτική επιτοκίων έχει ζημιώσει τους κλασσικούς καταθέτες, ιδιαίτερα σε μιαν εποχή που πρέπει να έχει κανείς αποθέματα για να αντιμετωπίσει τα γηρατειά. Αλλά ακόμη και ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν, που επικρίνει σε πολλά την ΕΚΤ για την πολιτική της, καλεί σε μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση. «Δεν είμαστε μόνο αποταμιευτές…είμαστε και εργαζόμενοι, φορολογούμενοι, επιχειρηματίες και σπιτόγατοι, και υπό αυτό το πρίσμα τα αρνητικά επιτόκια δεν έχουν μόνο αρνητικές επιπτώσεις».

dpa, Ειρήνη Αναστασοπούλου