Προβλήματα με το κράτος δικαίου στην πΓΔΜ

«Η Μακεδονία μεταξύ ελπίδας και αγωνίας» ήταν ο τίτλος συζήτησης που διοργάνωσε τη Δευτέρα το βράδυ η Εταιρεία Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SOG) στους χώρους της γερμανικής βουλής. Η εκδήλωση αφορούσε την ευρωατλαντική προοπτική της πΓΔΜ μετά την επίτευξη συμφωνίας με την Ελλάδα στο θέμα του ονόματος. Στο πάνελ συμμετείχαν μεταξύ άλλων γερμανοί πολιτικοί, εκπρόσωποι της καγκελαρίας, όπως και της ΕΕ. Εκτός από μέτρα στήριξης προς τα Σκόπια προκειμένου να διευκολυνθεί ή ένταξη της χώρας στις ευρωατλαντικές δομές, συζητήθηκαν και πιθανά σενάρια σε περίπτωση αποτυχίας της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Μηνύματα στήριξης της συμφωνίας από Μιτσκόσκι

Όλοι ανεξαιρέτως οι συμμετέχοντες στη συζήτηση εκφράστηκαν θετικά και επαινετικά για την πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ, όπως επίσης και για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε ανάμεσα στην Αθήνα και τα Σκόπια. Όπως επανειλημμένα τονίστηκε, η σημασία της δεν περιορίζεται μόνο στις δύο χώρες, αλλά συμβάλει και στην σταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων, όπως και στην ασφάλεια της ΕΕ. Η συμφωνία θα συμβάλει όμως και στην πολιτική σταθερότητα στο εσωτερικό της πΓΔΜ. Η προοπτική ένταξης στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα αποτρέψει τον κίνδυνο συγκρούσεων με την αλβανική μειονότητα και θα περιορίσει τα περιθώρια επιρροής χωρών, όπως η Ρωσία ή η Κίνα. 

Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών διαπιστώνει μια σταδιακή αποκλιμάκωση της έντασης που επικρατούσε στην πΓΔΜ λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών ανάμεσα στην αντιπολίτευση και την κυβέρνηση. Σε αυτή την εξέλιξη συνέβαλε η απόδραση στην Ουγγαρία του καταδικασμένου σε διετή φυλάκιση πρώην πρωθυπουργού της χώρας και αρχηγού του VMRO-DPMNE Νίκολα Γκρουέφσκι. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του τμήματος για τα Βαλκάνια στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών Κρίστιαν Χέλμπαχ, το Βερολίνο έχει ενδείξεις ότι το VMRO-DPMNE άλλαξε στάση και είναι έτοιμο να στηρίξει τη συμφωνία με την Ελλάδα για το όνομα: «Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Χρίστιαν Μιτσκόσκι στέλνει μηνύματα ότι από εδώ και στο εξής θα στηρίξουν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Θα πρέπει να δούμε πόσο ανθεκτικά είναι αυτά τα μηνύματα. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι η εσωτερική κατάσταση στη χώρα παραμένει ασταθής και ότι επικρατεί ακόμη πόλωση. Όμως, η στασιμότητα έχει αναμφίβολα ξεπεραστεί.»

Αν ναυαγήσει η συμφωνία λόγω Ελλάδας…

Οι εισηγητές επεσήμαναν ότι η Συμφωνία των Πρεσπών δεν πρόκειται να οδηγήσει τα Σκόπια αυτόματα στην ΕΕ. Απαιτούνται ακόμη «πάρα πολλές» μεταρρυθμίσεις προκειμένου η χώρα να εκπληρώσει τα κριτήρια ένταξης. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ομάδας ειδικών της ΕΕ για την πΓΔΜ, Ράινχαρντ Πρίμπε, «η ΕΕ θεωρεί τα προβλήματα που παρουσιάζονται στον τομέα του κράτους δικαίου ως τα κεντρικά προβλήματα της χώρας, ειδικά όσον αφορά τη λειτουργία της δικαιοσύνης και των δημοκρατικών θεσμών. Η ΕΕ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα προβλήματα του κράτους δικαίου.» Το Βερολίνο πάντως είναι διατεθειμένο να βοηθήσει τη χώρα προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. «Θα συνεχίσουμε να παρέχουμε στήριξη» στέλνοντας γερμανούς ειδικούς», διαβεβαίωσε ο αρμόδιος για τα Βαλκάνια τμηματάρχης στην καγκελαρία, Ματίας Λιούτενμπεργκ. Όπως τόνισε ακόμη: «δεν θέλουμε μόνο η χώρα αυτή να παραμείνει πολιτικά σταθερή, αλλά θέλουμε να αναπτυχθεί και οικονομικά.» Προϋπόθεση όμως για την οικονομική ανάπτυξη και την προσέλκυση ξένων επενδυτών είναι η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.

Την εκδήλωση, στην οποία παραβρέθηκαν και εκπρόσωποι των πρεσβειών όλων των χωρών των Δ. Βαλκανίων, απασχόλησε και το θέμα των συνεπειών σε περίπτωση που η Συμφωνία των Πρεσπών δεν τεθεί τελικά σε ισχύ. Αν την ευθύνη για την αποτυχία τη φέρουν τα Σκόπια τότε είναι σίγουρο ότι μια ολόκληρη γενιά θα χάσει κάθε προοπτική ένταξης στην ΕΕ, εκτιμά ο Τόρστεν Φράι. Μια διαφορετική κατάσταση θα προέκυπτε αν η συμφωνία ναυαγήσει με ευθύνη των Αθηνών δήλωσε στην Deutsche Welle o εκπρόσωπος της Κ.Ο. των Χριστιανοδημοκρατών για θέματα δυτικών Βαλκανίων: «Κατά την προσωπική μου γνώμη», δηλώνει ο κ. Φράι εννοώντας την Ελλάδα, «δεν θα πρέπει να συνεχίσουμε με την πρακτική των τελευταίων 27 ετών, δηλαδή, μία και μοναδική χώρα να αποφασίζει για την ενταξιακή προοπτική μιας άλλης χώρας. Θα πρέπει να της ασκηθεί αυξημένη πίεση προκειμένου να επιτευχθεί λύση.» Με την άποψη ότι σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ασκηθεί πίεση στην Ελλάδα προκειμένου να μην ασκήσει βέτο σε μια ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ δεν διαφώνησε κανείς.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο