Πολωνία: έφοδος στις εκκλησίες για τις αμβλώσεις

Έχουν μεγάλη παράδοση στην Πολωνία οι κινητοποιήσεις κατά των περιορισμών στην άμβλωση. Αλλά αυτό που συνέβη το Σαββατοκύριακο στον καθεδρικό ναό του Πόζναν δεν έχει προηγούμενο: περίπου είκοσι γυναίκες και άνδρες, νεαρής ηλικίας, εισέβαλαν στην εκκλησία και προχώρησαν σε καθιστική διαμαρτυρία μπροστά στην Αγία Τράπεζα. Με πλακάτ και ντουντούκες διέκοψαν τη λειτουργία ή μάλλον ανάγκασαν τον καθολικό ιερέα να τη διακόψει.

Αντίστοιχες κινητοποιήσεις σημειώθηκαν και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Πολωνίας. Στα πλακάτ των διαδηλωτών αναγράφονταν συνθήματα όπως «Έχετε αίμα στα χέρια σας», «Κόλαση για τις γυναίκες» ή ακόμη «Ας προσευχηθούμε για το δικαίωμα στην άμβλωση». Άγνωστοι έγραψαν σε ναούς με σπρέι συνθήματα όπως «Η άμβλωση είναι εντάξει» ή «Αμβλώσεις χωρίς σύνορα». Στο Πόζναν, αλλά και σε ένα προάστιο της Βαρσοβίας κάποιοι βεβήλωσαν μνημεία για τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β’, σπάζοντας το απόλυτο ταμπού, καθώς ο πρώτος Πολωνός Πάπας στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας τιμάται μέχρι σήμερα ως εθνικός ήρωας.

Η επίμαχη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου

Κάθε μέρα χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούν να κατεβαίνουν στους δρόμους, ζητώντας να αποκατασταθεί το δικαίωμα στην άμβλωση. Όλα ξεκίνησαν με μία απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας την περασμένη εβδομάδα, με την οποία επιβάλλονται πολύ πιο αυστηρές προϋποθέσεις για τις αμβλώσεις. Τη σχετική προσφυγή υπέγραφε ομάδα υπερσυντηρητικών βουλευτών, η οποία ήθελε να αποφύγει την επίπονη προσπάθεια τροποποίησης της νομοθεσίας μέσω του Κοινοβουλίου και προτίμησε να απευθυνθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Πολλοί ανέμεναν ότι η απόφαση των δικαστών θα ήταν απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τα συμφέροντα του κυβερνώντος συντηρητικού κόμματος PiS και, κατά συνέπεια, με τη γραμμή της Καθολικής Εκκλησίας. Εδώ και πολλά χρόνια οι δικαστές που αναλαμβάνουν καθήκοντα στο Συνταγματικό Δικαστήριο θεωρούνται απολύτως πιστοί στο συντηρητικό κόμμα- αποτέλεσμα μίας «δικαστικής μεταρρύθμισης» που ποδηγετεί τη δικαιοσύνη και την οποία η ΕΕ επικρίνει ως υπονομευτική για τη Δημοκρατία στην Πολωνία.

Η διαμάχη στα άκρα

Μέχρι σήμερα η άμβλωση επιτρεπόταν σε περίπτωση σοβαρής δυσπλασίας του παιδιού, όταν κινδυνεύει η υγεία της γυναίκας ή ακόμη όταν η γυναίκα μένει έγκυος μετά από βιασμό. Σύμφωνα ωστόσο με την τελευταία απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η άμβλωση θα πρέπει να απαγορευθεί ακόμη και σε περίπτωση σοβαρής δυσπλασίας του παιδιού, γιατί ο,τιδήποτε άλλο παραβιάζει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Οι δυσπλασίες είναι σήμερα η πιο συχνή αιτία για τις χιλιάδες νόμιμες αμβλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο στην Πολωνία. Κατά συνέπεια, η απόφαση των δικαστών ισοδυναμεί με ουσιαστική απαγόρευση. Η ΜΚΟ Akcja Demokracja (Δημοκρατική Δράση), η οποία στο παρελθόν είχε συγκεντρώσει 200.000 υπογραφές για να αποτρέψει την τροποποίηση της νομοθεσίας περί αμβλώσεων, υποστηρίζει ότι η ετυμηγορία ήταν «μία απόφαση ντροπιαστική και υπαγορευμένη από δεξιούς φονταμενταλιστές», που συνιστά «πόλεμο κατά των γυναικών».

Από την πλευρά τους, πάντως, ακροδεξιές οργανώσεις προαναγγέλλουν την ίδρυση «εθνοφρουράς» για την προστασία των καθολικών ναών. «Οι αριστεροί λένε ότι έχουμε πόλεμο, συμμετέχουμε λοιπόν κι εμείς στον πόλεμο», προειδοποιεί ο Ρόμπερτ Μπακιέβιτς, επικεφαλής της ακροδεξιάς ομάδας Marsz Niepodległości (Πορεία για την Ανεξαρτησία). Μιλώντας τη Δευτέρα μπροστά σε μία εκκλησία στη Βαρσοβία ο Μπακιέβιτς ισχυρίστηκε ότι η Πολωνία βιώνει μία «νέα επανάσταση των Μπολσεβίκων», γι αυτό «έχει περάσει η περίοδος της ειρήνης και της ανοχής προς τους βαρβάρους». Ακριβώς σε αυτό το σημείο, μπροστά από την εκκλησία, είχαν σημειωθεί τις προηγούμενες μέρες συγκρούσεις ανάμεσα σε διαδηλωτές και ακροδεξιούς, με αποτέλεσμα να «επιστρατευθεί» η αστυνομία για να κρατήσει ελεύθερη την είσοδο στον ναό. Ο Μπακιέβιτς απειλεί ότι η ομάδα του θα αναλάβει δράση «σε κάθε εκκλησία, σε κάθε συνοικία, σε κάθε χωριό».

Μία πολιτιστική σύγκρουση

Την Τρίτη οι κινητοποιήσεις έφτασαν μέχρι την αίθουσα του Κοινοβουλίου. Σε μία συμβολική κίνηση διαμαρτυρίας αριστεροί βουλευτές απέκλεισαν το βήμα του ομιλητή. Άλλοι κρατούσαν πλακάτ, με τα οποία ζητούσαν τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Τα πνεύματα ήταν ιδιαίτερα οξυμένα, η φρουρά της Βουλής σχημάτισε προστατευτικό κλοιό γύρω από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και επικεφαλής του κόμματος PiS Γιάροσλαβ Κασίνσκι, ενώ η κρατική τηλεόραση TVP χαρακτήριζε τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης «αριστερό φασισμό, που καταστρέφει την Πολωνία».

Πολλοί βλέπουν μία «πολιτιστική σύγκρουση» ανάμεσα στον φιλελευθερισμό και τον συντηρητισμό. Μιλώντας στο περιοδικό Newsweek Polska η φιλόσοφος Αγκάτα Μπιέλικ-Ρόμπσον εκτιμά ότι το κυβερνών κόμμα PiS έχει εξασθενήσει μετά την τελευταία κυβερνητική κρίση και αναζητά πλέον νέους εχθρούς. Κατά την άποψή της «υπάρχουν στοιχεία πολιτιστικού πολέμου, που ελκύουν τα άκρα», όπως είναι «ο αγώνας ενάντια στη gender αντίληψη, τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, τις αμβλώσεις και τον αποκαλούμενο 'πολιτισμό του θανάτου' που έρχεται από τη φιλελεύθερη Δύση».

Μόνικα Σιεράτσκα

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου