Ποιοί χρηματοδοτούν τους τζιχαντιστές;

Κατά την κατάληψη της Μοσούλης οι τζιχαντιστές πήραν 500 δισ. ιρακινά δηνάρια, γύρω στα 420 εκ. δολάρια, από την κεντρική τράπεζα. Έτσι η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ISIS) διαθέτει συνολικά 2 δισ. δολάρια για τον «ιερό πόλεμο». Η προέλευση των χρημάτων αποτελεί σημείο διαφωνιών.

«Τα χρήματα προέρχονται από τη Σ. Αραβία»

Η σιιτική κεντρική κυβέρνηση υπό τον Νούρι αλ Μαλίκι είναι πεπεισμένη ότι η Σουηδική Αραβία είναι ο χρηματοδότης της ISIS, αλλά οι Αμερικανοί, παραδοσιακοί εταίροι των Σαουδαράβων, αποκρούουν τις κατηγορίες ως «ανακριβείς και προσβλητικές». Ο Γκύντερ Μάιερ, καθηγητής και ερευνητής για τον Αραβικό Κόσμο στο Πανεπιστήμιο του Μάιντς, δεν έχει καμιά αμφιβολία: «Η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης προέρχονταν μέχρι στιγμής από τα αραβικά κράτη, κυρίως από τη Σαουδική Αραβία, αλλά και το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αλλά πιο σημαντική χώρα είναι σε κάθε περίπτωση η Σουηδική Αραβία».

Κίνδυνος και για την ίδια τη Σ. Αραβία

Κατά την άποψη του γερμανού καθηγητή κίνητρο των σουνιτικών αραβικών κρατών του Αραβικού Κόλπου είναι ο αγώνας των μαχητών της ISIS εναντίον του προέδρου Μπασάρ αλ Ασάντ στη Συρία. Τα ¾ του συριακού πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι σουνίτες, αλλά η χώρα κυβερνάται από τη μειοψηφία των Αλεβιτών, ένα παρακλάδι του σιιτικού Ισλάμ. Βέβαια, στο μεταξύ και η σουαδαραβική κυβέρνηση έχει συνειδητοποιήσει τους κινδύνους. Και όπως υποστηρίζει ο Γκύντερ Μάιερ, η πλειοψηφία των ξένων μαχητών της ISIS είναι Σαουδάραβες, οι οποίοι όταν επιστρέψουν στη χώρα τους, υπάρχει ο κίνδυνος να στραφούν εναντίον του ίδιου του καθεστώτος. Όμως η ροή χρηματοδότησης από τη Σουηδική Αραβία δεν σταματά, συνεχίζεται από τους πλούσιους Σαουδάραβες.

Πετρέλαιο και συστηματικοί εκβιασμοί

Η δεύτερη σημαντική πηγή της ISIS είναι οι πετρελαιοπηγές στη Β. Συρία.
«Στις κατεχόμενες περιοχές τη Β. Συρίας υπάρχουν πολλές πετρελαιοπηγές, οι πιο σημαντικές βρίσκονται υπό τον έλεγχο των τζιχαντιστών», υποστηρίζει ο Γκύντερ Μάιερ. «Οι μαχητές μεταφέρουν με φορτηγά το πετρέλαιο προς την Τουρκία. Επίσης, εκτός από την κεντρική τράπεζα της Μοσούλης λεηλατήθηκαν κι άλλα οικονομικά ινστιτούτα, το ίδιο συνέβη και σε άλλες πόλεις που έχουν υπό τον έλεγχό τους».

Ο Τσαρλς Λίστερ από το Κέντρο Brookings Doha θεωρεί ότι η ISIS είναι σε θέση να αυτοχρηματοδοτηθεί σε μεγάλο ποσοστό. «Έχει καταφέρει να δημιουργήσει κοινωνικά δίκτυα που της αποφέρουν σταθερή χρηματοδότηση» λέει. Και φέρνει ως παράδειγμα τους συστηματικούς εκβιασμούς κυρίως μικρών και μεγάλων επιχειρηματιών και οικοδομικών εταιρειών στη Μοσούλη. «Υπάρχουν πληροφορίες» προσθέτει ο Λίτσερ, «ότι στις πόλεις που θέτει υπό τον έλεγχό της επιβάλει ειδικούς φόρους».

Όπλα σε αφθονία

Ο γερμανός καθηγητής αποκλείει πάντως την χρηματοδότηση των τζιχαντιστών από σουνιτικούς κύκλους του Σαντάμ Χουσείν. Γιατί οι στόχοι είναι διαφορετικοί. Ναι μεν και οι δύο θέλουν την πτώση της κυβέρνησης Μαλίκι, αλλά οι τζιχαντιστές επιδιώκουν στη συνέχεια την ίδρυση θεοκρατικού κράτους. Με τα χρήματα που διαθέτει μόνο από τη λεηλασία της Μοσούλης η ISIS μπορεί να χρηματοδοτήσει έναν στρατό 60.000 μαχητών για έναν ολόκληρο χρόνο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις προς το παρόν διαθέτει 10.000 άνδρες χωρίς να υπάρχουν πληροφορίες για το πώς τους πληρώνει. Κατά την κατάληψη της Μοσούλης έπεσαν στα χέρια της αμερικανικά όπλα και στρατιωτικά οχήματα. Και με τους πόρους που διαθέτει το μόνο εύκολο είναι να απευθυνθεί στις διεθνούς αγορές για να αγοράσει όπλα.

Andreas Becker / Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. Σύνταξης Στέφανος Γεωργακόπουλος