Παρακάμπτοντας τη λογοκρισία στο διαδίκτυο

«Ή το ίντερνετ ή η αποκάλυψη», με αυτό το σύνθημα περίπου 2.000 νεαροί διαδηλωτές κατέβηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο στους δρόμους της Κων/πολης για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στο νέο νόμο για τον έλεγχο του ίντερνετ, τον «νόμο φίμωτρο», όπως ήδη χαρακτηρίζεται. Η αστυνομία κινήθηκε με δακρυγόνα, αντλίες νερού και κλομπ εναντίον των διαδηλωτών, οι οποίοι απάντησαν με πέτρες και πυροτεχνήματα.

Ο νέος νόμος δίνει στην τουρκική κυβέρνηση τη δυνατότητα να μπλοκάρει στο εξής ιστοσελίδες, χωρίς προηγούμενη δικαστική απόφαση. Επίσης, οι εταιρίες παροχής υπηρεσιών ίντερνετ υποχρεούνται να αποθηκεύουν τα δεδομένων των χρηστών τους και να επιτρέπουν στη συνέχεια την πρόσβαση των αρχών σε αυτά. Ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν αντέκρουσε τις κατηγορίες που τον θέλουν να λογοκρίνει το διαδίκτυο και να περιορίζει το δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης.

Βασικό μέλημα της κυβέρνησής του, όπως είπε, είναι να προστατεύσει τους νέους: «Οι κανόνες αυτοί δεν σημαίνουν λογοκρισία του διαδικτύου. Αντιθέτως, το καθιστούν ασφαλέστερο και πιο ελεύθερο», φέρεται να δήλωσε ο τούρκος πρωθυπουργός σύμφωνα με την Hürriyet. Για να τεθεί όμως σε ισχύ, ο νέος νόμος θα πρέπει να επικυρωθεί από τον πρόεδρο Α. Γκιουλ. Οι αντίπαλοι του νέου νόμου τον καλούν τώρα να ασκήσει βέτο.

«Θα βρούμε άλλες λύσεις»

Ένας από αυτούς είναι ο Ογκουλτσάν Εκίζ. Ο 22χρονος φοιτητής Νομικής είναι ενεργός μπλόγκερ στο «140journos», μια πλατφόρμα της λεγόμενης ‘δημοσιογραφίας των πολιτών’. Εδώ ο καθένας μπορεί να γράψει για θέματα που τον ενδιαφέρουν και να τα δημοσιοποιήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Δραστηριοποιούμαστε στο Τwitter, Soundcloud, Facebook και Storify. Οι διαδηλωτές του περασμένου Σαββάτου, για παράδειγμα, μας έστειλαν φωτογραφίες, βίντεο και ηχητικά και εμείς τα ανεβάσαμε στο διαδίκτυο», λέει ο Εκίζ μιλώντας προς τη DW. Το σημαντικότερο πρόβλημα όσον αφορά τη νέα νομοθεσία, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι θα μπορούν να μπλοκάρονται συγκεκριμένες διευθύνσεις. «Αναμφίβολα η κυβέρνηση δεν θα μπλοκάρει το twitter γιατί το χρησιμοποιεί και η ίδια για την προβολή της. Μπορεί όμως να μπλοκάρει τη δική μας σελίδα στο twitter ή συγκεκριμένα tweets, κάτι που θα περιόριζε σημαντικά το έργο μας».

Ο νεαρός και η ομάδα του έχουν διαπιστώσει ήδη τι σημαίνει λογοκρισία στο διαδίκτυο. Εδώ και δυο εβδομάδες έχουν μπλοκαριστεί περίπου 250 συνεντεύξεις που έχουν ανεβάσει στο Soundcloud και οι ίδιοι δεν έχουν πλέον πρόσβαση στην πλατφόρμα. «Βρήκαμε τώρα μια άλλη σελίδα για τις συνεντεύξεις. Και αν η κυβέρνηση μπλοκάρει και το twitter, τότε θα βρούμε άλλες λύσεις», όπως λέει, προσθέτοντας ότι κάθε βήμα που διευκολύνει τη λογοκρισία συνιστά και παραβίαση του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης.

Πέραν αυτού όμως, όπως λέει ο νεαρός, η τακτική αυτή της κυβέρνησης προκαλεί φόβο στους πολίτες με αποτέλεσμα πολλοί να «αυτολογοκρίνονται».

Πρόβλημα η ερμηνεία του νόμου

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, επισημαίνει από την πλευρά του ο Ντενίζ Εργκουρέλ, μπλόγκερ και γενικός γραμματέας του ανεξάρτητου συνδέσμου μέσων ενημέρωσης στην Κων/πολη, είναι η ερμηνεία του νέου νόμου: «Ο νέος νόμος κάνει, για παράδειγμα, λόγο για ‘υποκίνηση μίσους’. Ωστόσο ποιος ορίζει τι ακριβώς σημαίνει αυτό και τι όχι; Πού βρίσκονται τα όρια», διερωτάται ο Ντ. Εργκουρέλ σε συνέντευξή του προς τη Deutsche Welle; Το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα, λέει ο ίδιος, είναι η παραβίαση της ιδιωτικότητας, δεδομένου ότι αποθηκεύονται τα δεδομένα των χρηστών για έως και δυο χρόνια.

Και ο ίδιος όμως εμφανίζεται καθησυχαστικός εκτιμώντας ότι οι χρήστες βρίσκουν κάθε τόσο νέες δυνατότητες για να εκφραστούν στο διαδίκτυο. «Είναι η φύση του ίντερνετ. Δεν μπορείς να αποκλείσεις τελείως κάποια περιεχόμενα, το ίντερνετ δεν λειτουργεί όπως ο φυσικός κόσμος. Θα υπάρχουν πάντα παραθυράκια και τεχνικές για να αποφεύγεις αυτό τον έλεγχο». Εκτός αυτού, όπως τονίζει, η λογοκρισία είναι συχνά η καλύτερη διαφήμιση, καθώς όταν μπλοκάρονται συγκεκριμένα περιεχόμενα, προσελκύουν αμέσως το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.

Senada Sokollu / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος