Πανδημία: το νέο πεδίο δράσης της ιταλικής μαφίας

Μέσα στο Νοέμβριο η ιταλική αστυνομία διενήργησε εκτεταμένες εφόδους σε πολλές περιοχές. Στόχος δεν ήταν απλώς μέλη της μαφίας, αλλά η Ντραγκέτα, το πλέον ισχυρό και βίαιο μαφιόζικο δίκτυο της Ιταλίας. Ο εισαγγελέας Νικόλα Γκρατέρι αποφάσισε να κινήσει διαδικασίες μεσούσης της πανδημίας για να στείλει το εξής μήνυμα: Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την εξάρθρωση της μαφίας, ούτε ο κορωνοϊός. Ενδιαφέρον έχει ότι εν καιρώ πανδημίας, η επιρροή της μαφίας σε κομβικούς τομείς, όπως η υγειονομική περίθαλψη έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Στον ιταλικό νότο, σε καίρια τμήματα του συστήματος υγείας, όπως η διαχείριση νοσοκομείων και φαρμακείων, έχει διεισδύσει προ πολλού η μαφία. Έχουν παρατηρηθεί ακόμη και φαινόμενα δωροδοκίας πολιτικών από την Ντραγκέτα, ώστε να προσφέρουν αυτοί με τη σειρά τους συγκάλυψη παράνομων δραστηριοτήτων. «Υπήρξαν πολλές υποθέσεις διαφθοράς στον τομέα της υγείας», ανέφερε ο εισαγγελέας Γκρατέρι. Όπως δήλωσε «ο τομέας της υγείας αντιπροσωπεύει το 70% του προϋπολογισμού των περιφερειών», κάτι το οποίο θέλει να εκμεταλλευθεί η μαφία.

Ο Γκρατέρι είναι τις τελευταίες δεκαετίες η κεντρική φιγούρα στον διωκτικό αγώνα κατά των δομών οργανωμένου εγκλήματος στην Ιταλία. Ζει υπό αστυνομική προστασία. Στην πρόσφατη υπόθεση που ερευνά, ένας πρώην πολιτικός από το Κανταζάρο της Καλαβρίας έχει ήδη τεθεί σε κατ‘ οίκον περιορισμό. Υπάρχουν υπόνοιες ότι διαμεσολάβησε, ώστε η Ντραγκέτα να λάβει άδειες για εμπόριο φαρμάκων και τη δημιουργία δικτύου φαρμακείων. Φαίνεται ότι με τον τρόπο αυτό ο συγκεκριμένος πολιτικός επεδίωξε στήριξη στις περιφερειακές εκλογές του 2014.

Η Ντραγκέτα και το ισχυρό δίκτυό της

Στο πλαίσιο της ίδιας υπόθεσης, η ιταλική δικαιοσύνη έχει ξεκινήσει έρευνες για άλλα 20 μέλη της μαφίας. Το ότι πολιτικοί εξαγοράζουν ψήφους οικογενειών που πρόσκεινται στη μαφία δεν είναι κάτι νέο στην Ιταλία. Η Ντραγκέτα έχει τη βάση της στις φτωχές περιοχές της Καλαβρίας. Εκεί ζουν περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι. Από τη δεκαετία του ´90 θεωρείται η πιο ισχυρή μαφιόζικη οργάνωση στην Ευρώπη, η οποία έχει ξεπεράσειτην Καμόρα στην Καμπανία και την Κόζα Νόστρα στη Σικελία. Η Ντραγκέτα εκτός από το εμπόριο ναρκωτικών και τη διαχείριση απορριμμάτων έχει επεκταθεί και στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. «Πρόκειται για έναν τομέα, στον οποίο από καιρό συγκεντρώνονται πολλά συμφέροντα» αναφέρει ο Γκρατέρι.

Σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα μαφίας, εκεί όπου το κράτος αποτυγχάνει, οι πολίτες καταφεύγουν σε άλλες δομές για να λάβουν εγγυήσεις. Η Ντραγκέτα στην ουσία ενθαρρύνει την αποτυχία του κράτους. «Ένα σύστημα, όπου τίποτα δεν λειτουργεί, είναι ο καταλληλότερος τόπος για να λειτουργήσει η μαφία οργανώνοντας τα πάντα, παρέχοντας ρευστότητα, έλεγχο και οργάνωση» σύμφωνα με τον συγγραφέα Ρομπέρτο Σαβιάνο. Το ιταλικό σύστημα υγείας παρουσιάζει χρόνια ελλείμματα. Στην Καλαβρία η μαφία εκμεταλλεύτηκε τα κενά που υπήρχαν και άρχισε να κλείνει προφορικά συμβόλαια με μικρά και μεσαίου μεγέθους νοσοκομεία. Ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημίας εκμεταλλεύθηκε προς όφελός την έκτακτη ανάγκη. «Οι πανδημίες δεν δημιουργούν νέες κρίσεις αλλά οξύνουν τις ήδη υπάρχουσες», αναφέρει ο Σαβιάνο.

Τα ελλείμματα του δημόσιου συστήματος υγείας

Ενδιαφέρον έχει ότι παιδιά από οικογένειες που ανήκουν στην Ντραγκέτα έχουν σπουδάσει Ιατρική ή Φαρμακευτική με στόχο να μπουν στο σύστημα δημόσιας υγείας και να ανέλθουν σε ανώτατες θέσεις. Ωστόσο ο εισαγγελέας Γκρατέρι είναι προσεκτικός και υπογραμμίζει ότι το γεγονός ότι κάποιος ανήκει σε μια οικογένεια, ακόμη και εγκληματική, δεν τον καθιστά αυτομάτως εγκληματία. Γεγονός είναι επίσης ότι η νέα μορφή μαφίας δεν εισχωρεί μόνο στο σύστημα υγείας αλλά και σε επαγγέλματα γύρω από αυτό: εμπόριο φαρμάκων, μεταφορά ασθενών, υπηρεσίες κηδειών. Οι μέθοδοι είναι γνωστές: άσκηση πίεσης και εκβιασμοί.

Το ιταλικό σύστημα υγείας είναι κυρίως δημόσιο και χρηματοδοτείται από φόρους. Η περίθαλψη που προσφέρει είναι βασική, ενώ αν κάποιος επιθυμεί καλύτερες και γρηγορότερες υπηρεσίες καταφεύγει σε ιδιωτικές κλινικές και ιδιώτες γιατρούς. Το μεγάλο μέρος των δημόσιων νοσοκομείων εμπίπτει στην αρμοδιότητα των περιφερειών, οι οποίες φροντίζουν για τη χρηματοδότηση και εποπτεία τους. Εδώ και χρόνια είναι γνωστά στη Ρώμη τα χρόνια προβλήματα της Καλαβρίας. Παρά τις προσπάθειες εξυγίανσης των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης στην Καλαβρία από ειδικό επίτροπο που όρισε η κυβέρνηση, τα βαθιά προβλήματα παραμένουν. Ως αποτέλεσμα το δεύτερο κύμα της πανδημίας πλήττει κυρίως τον ιταλικό νότο, σε αντίθεση με το πρώτο. Η Καλαβρία έχει σημάνει συναγερμό. Όμως για να καταφέρει κάτι η ιταλική κυβέρνηση προκειμένου να βοηθήσει έμπρακτα την Καλαβρία δεν αρκούν αστυνομικές εφόδους. Κι αυτό το ξέρει πολύ καλά ο εισαγγελέας Γκρατέρι, ο οποίος πιστεύει ότι αυτό που πρέπει να αλλάξει πρώτα είναι ο τρόπος σκέψης.

Πέτρα Καμίνσκι, dpa

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη