Παιχνίδι ενότητας της Ε.Ε. με φόντο το Κοσυφοπέδιο

Στην τελική ευθεία σε σχέση με το οριστικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου φαίνεται να μπαίνουμε. Στις 28 Σεπτεμβρίου αρχίζουν και πάλι οι άμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ σέρβων και αλβανών, αυτή το φορά, στα πλαίσια των προσπαθειών της λεγόμενης τρόικας, δηλαδή, της ΕΕ, της Ρωσίας και των ΗΠΑ. Εκείνο που απασχολεί την ΕΕ είναι ποια στάση θα τηρήσει σε περίπτωση που οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές δεν καταλήξουν και πάλι σε κάποια συμφωνία. Όπως τόνισε χθες στην άτυπη σύνοδο των 27 υπουργών εξωτερικών ο Χαβιέ Σολάνα, οι ΕΕ στηρίζει τις προσπάθειες της τρόικας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι χώρες μέλη θα τηρήσουν ενιαίο μέτωπο, σε περίπτωση που σέρβοι και κοσοβάροι δεν τα βρουν. Οι σέρβοι επιμένουν στην αυτονομία, αλλά οι αλβανοί θέλουν ανεξαρτησία. Παρόλα αυτά ο ειδικός διαμεσολαβητής της ΕΕ Βολφγκανγκ Ισινγκερ διατηρεί τις ελπίδες του: «Αν δεν υπήρχε καμιά ελπίδα, τότε δεν θα αποδεχόμουν αυτή την αποστολή να συνεργαστώ με την τρόικα». Βέβαια ο γερμανός διπλωμάτης δεν μπορεί να απαντήσει στην ερώτηση ποιο θα ήταν το περιεχόμενο ενός συμβιβασμού μέσα στην ίδια την τρόικα. ΟΙ ΗΠΑ θα στήριζαν τους Αλβανούς στο ενδεχόμενο να κηρύξουν μονομερώς την ανεξαρτησία τους, κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η Ρωσία, ενώ άγνωστο παραμένει αν όλες οι χώρες της ΕΕ θα ακολουθούσαν την αμερικανική στάση. Σε κάθε περίπτωση πάντως, τυχόν αποτυχία στη εξεύρεση λύσης θα ήταν βαρύ πλήγμα για τα Βαλκάνια αλλά και για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, όπως τόνισε ο γερμανός υπουργός εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταινμαιερ: «Το όλο θέμα, η οριστικοποίηση του τελικού καθεστώτος αποτελεί παράγοντα ανασφάλειας στην περιοχή των Βαλκανίων. Γι αυτό δεν πρέπει να αφήσουμε τίποτα ανεκμετάλλευτο που θα έφέρνε τις δύο πλευρές πιο κοντά».

Τι είναι όμως εκείνο που κάνει το κύριο Σταινμαιερ να ελπίζει ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί τους επόμενους 3 μήνες; «Οι ελπίδες μου στηρίζονται στο ότι ούτε η Σερβία αλλά ούτε και το Κοσσυφοπέδιο θα είχαν να κερδίσουν κάτι μελλοντικά, αν καταλήξουν στην επιλογή της διένεξης. Γι αυτό εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στην λογική, που υπάρχει και από τις δύο πλευρές».

Το ζήτημα όμως είναι ότι εκτός από την λογική η ΕΕ χρειάζεται μηχανισμούς πίεσης που δεν διαθέτει. Και όπως υπογράμμισε ο υπουργός εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν, οι αμερικανικές εξαγγελίες περί στήριξης της αλβανικής στάσης σε περίπτωση που οι δύο πλευρές δεν καταλήξουν σε συμφωνία μέχρι τον ερχόμενο Δεκέμβριο είναι αντιπαραγωγικές: «Ακόμη κι αν οι πιθανότητες είναι 10% πρέπει να πιστέψουμε και να στηρίξουμε τις προσπάθειες της τρόικας. Υπάρχουν ακόμη ενδείξεις ότι κάτι θα καταφέρει».

Τι θα γίνει όμως αν οι προσπάθειες της τρόικας αποτύχουν; Κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η αντίδραση της Ε.Ε. Μια ομάδα κρατών-μελών ίσως υποστηρίξει τη μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, μια άλλη ενδέχεται να ταχθεί εναντίον. Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος, να διασπαστεί η Ενωμένη Ευρώπη στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου, το τελευταίο πράγμα που θα χρειαζόταν αυτή τη στιγμή. Τα βλέμματα πέφτουν προς τη Ρωσία. Οι σχέσεις της ΕΕ με τη Μόσχα έχουν αισθητά παγώσει τον τελευταίο καιρό χωρίς να διαφαίνεται κάποια προοπτική επαναθέρμανσης. ΟΙ διαπραγματεύσεις για την εταιρική συμφωνία δεν πρόκειται να είναι στην ατζέντα της συνόδου κορυφής της Ε.Ε. με τη Ρωσία στις 26 Οκτωβρίου και τίποτα δεν αφήνει να διαφανεί κάποια ελπίδα για επανασύγκλισης. Το Κοσσυφοπέδιο τείνει να δυναμιτίσει την εύθραυστη σύμπνοια της ΕΕ σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.