Παγκόσμια κρίση και στην εκπαίδευση;

Όσο πλησιάζουμε στο 2015 τόσο σαφέστερο γίνεται ότι δεν πρόκειται να επιτευχθούν οι στόχοι της διεθνούς κοινότητας για την εκπαίδευση. Τα πορίσματα της 11ης έκθεσης των Ηνωμένων Εθνών για το πρόγραμμα «Εκπαίδευση για Όλους» που παρουσιάσθηκαν χθες στην Αντίς Αμπέμπα είναι αποκαλυπτικά: 57 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως δεν πηγαίνουν σχολείο. Περίπου 774 εκατομμύρια ενήλικες είναι αναλφάβητοι. Τα δύο τρίτα εξ αυτών είναι γυναίκες. Συχνά είναι γυναίκες και κορίτσια από αγροτικές περιοχές και αναπτυσσόμενες χώρες τα θύματα του αναλφαβητισμού. «Όλα δείχνουν ότι και μετά το 2015 θα πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την επίτευξη των στόχων», επισημαίνει η Πoλίν Ρόουζ, υπεύθυνη της UNESCO για την έκθεση που αφορά στην εκπαίδευση παγκοσμίως.

«Πρόοδος έχει σημειωθεί στο ζήτημα της πρόσβασης στην εκπαίδευση»

Τα αποτελέσματα διαψεύδουν τις ελπιδοφόρες και αισιόδοξες διακηρύξεις του 2000 στο Ντακάρ της Σενεγάλης. Τότε 164 χώρες είχαν αναλάβει την υποχρέωση να επιτύχουν έξι βασικούς στόχους. Μεταξύ αυτών ήταν να διασφαλίσουν στα παιδιά καλύτερη πρόσβαση στην προσχολική και βασική εκπαίδευση, να μειώσουν κατά το ήμισι τον αναλφαβητισμό και να εγγυθούν ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση για άνδρες και γυναίκες. Και όπως υπογραμμίζει η Μπάρμπαρα Μαλίνα, υπεύθυνη για θέματα εκπαίδευσης στη γερμανική επιτροπή της UNESCO: «Πρόοδος έχει σημειωθεί κυρίως στο ζήτημα της πρόσβασης στην εκπαίδευση. Από το 2000 μέχρι σήμερα διαπιστώνεται μεγάλη πρόοδος στο πεδίο της προσχολικής εκπαίδευσης. Τότε μόνο το ένα τρίτο όλων των παιδιών πήγαινε σε παιδικούς σταθμούς, σήμερα πηγαίνουν τα μισά. Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε και στο ποσοστό πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Καταφέραμε να μειώσουμε κατά 50% το ποσοστό των παιδιών που δεν πηγαίνει στο δημοτικό σχολείο».

Το πρόγραμμα «Εκπαίδευση για Όλους» είναι ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα παγκοσμίως στο πεδίο της εκπαίδευσης. Προκειμένου να διατηρήσει διαρκή εποπτεία επί της προόδου του προγράμματος, η UNESCO επιφόρτισε πριν από 14 χρόνια μια ανεξάρτητη επιτροπή με την τακτική παρακολούθηση των δράσεων που αποσκοπούσαν στην επίτευξη των έξι στόχων.

«Κανείς από τους έξι στόχους δεν θα επιτευχθεί μέχρι το 2015»

Οι περισσότερες βελτιώσεις έγιναν τα πρώτα χρόνια μετά το Παγκόσμιο Φόρουμ για την Εκπαίδευση που έγινε στο Ντακάρ. Από τότε παρατηρείται κάποια στασιμότητα σε πολλά σημαντικά πεδία. Και μπορεί από το 1999 να μειώθηκε κατά 31% το ποσοστό των νέων που δεν πηγαίνουν σχολείο, ωστόσο, από το 2007 και μετά δεν έχει σημειωθεί αξιοσημείωτη πρόοδος. «Η πρόσβαση των νέων στην σχολική εκπαίδευση θα πρέπει να βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό», εκτιμά η Πολίν Ρόουζ.

Μεταξύ του 1990 και του 2000, το ποσοστό των αναλφάβητών μειώθηκε κατά 12%. Από το 2000 όμως μέχρι σήμερα η μείωση δεν υπερβαίνει το 1%. «Η πρόοδος σε αυτό το πεδίο ήταν πολύ μικρή», αποφαίνεται η Ρόουζ. Περίπου 175 εκατομμύρια νέοι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη δεν είναι σε θέση να διαβάσουν ή έχουν στοιχειώδεις ικανότητες ανάγνωσης. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζει η μία στις τρεις νέες γυναίκες στην Νότια και Δυτική Αφρική. Συνολικά, υποστηρίζει η Πωλίν Ρόουζ, κανείς από τους έξι στόχους δεν θα επιτευχθεί μέχρι το 2015.

Το γεγονός ότι πολλές χώρες βρίσκονται πολύ μακριά από τους στόχους για το 2015 αποδίδει η έκθεση, μεταξύ άλλων, στην διδακτική δεινότητα των εκπαιδευτικών και στην ποιότητα του μαθήματος. «Μάθηση και Διδασκαλία» είναι τα κεντρικά θέματα της φετινής έκθεσης. Όπως υπογραμμίζει η Μπάρμπαρα Μαλίνα: «250 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν αναπτύσσσουν τη δυνατότητα ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικών πράξεων, μολονότι το 50% από αυτά έχει φοιτήσει για τέσσερα τουλάχιστον χρόνια στο σχολείο. Αυτό είναι το ανησυχητικό αποτέλεσμα της έκθεσης».

H έλλειψη διδακτικού προσωπικού είναι δραματική

Κυρίως, η υποσαχάρια Αφρική αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα στο πεδίο αυτό. Σύμφωνα με την έκθεση, το κόστος της παγκόσμιας κρίσης εκπαίδευσης για τις χώρες του κόσμου θα μπορούσε να φτάσει τα 129 δισεκατομύρια δολάρια ετησίως.
Η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό «από την ποιότητα των εκπαιδευτικών και του μαθήματος» αναφέρει η έκθεση της UNESCO.

Σε πολλές χώρες η έλλειψη διδακτικού προσωπικού είναι δραματική. Προκειμένου όλα τα παιδιά να αποκτήσουν στοιχειώδη εκπαίδευση, θα πρέπει το 2015 να διορισθούν περίπου 5,1 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί. Όμως η έκθεση καταδεικνύει και κάτι ακόμη: Σε πολλές περιοχές του κόσμου οι δάσκαλοι χρειάζονται καλύτερη εκπαίδευση, πρόσβαση σε διδακτικό υλικό και ανάλογους μισθούς. Κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να δημιουργηθούν κίνητρα λετσι ώστε να προσελκυσθούν εκπαιδευτικοί σε απομονωμένες περιοχές, υπογραμμίσει η Πολίν Ρόουζ.

Sabine Damaschke / Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης:Μαρία Ρηγούτσου