Πάσχα χωρίς πιστούς στους Αγίους Τόπους

Όταν την ώρα της περιφοράς του Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή οι καμπάνες ηχούν πένθιμα στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, η ησυχία θα είναι ακόμη πιο βαριά. Μέσα σε μερικές εβδομάδες η πανδημία του κορωνοϊού έχει σταματήσει ολοκληρωτικά τη ζωή στην ιερή αυτή πόλη. Στην πραγματικότητα το Πάσχα,  που συμπίπτει με το εβραϊκό, θα ήταν γεμάτο ζωή, γεμάτο από επισκέπτες από το εσωτερικό και εξωτερικό. Επιπλέον σε δύο εβδομάδες αρχίζει το ραμαζάνι, εποχή νηστείας των Μουσουλμάνων. Λόγω κορωνοϊού οι Άγιοι Τόποι έχουν κλείσει, μεταξύ αυτών η Εκκλησία του Πανάγιου Τάφου, που έβαλε λουκέτο για πρώτη φορά μετά από πάνω από 650 χρόνια, επίκεντρο των εορτών του Πάσχα.

Άδεια η Via Dolorosa

Τα μαγαζιά στα στενοσόκακα της παλιάς πόλης έχουν κατεβάσει τις σιδερένιες πόρτες τους. Μόνο έξω από τον φούρνο στην Πύλη της Δαμασκού έχει σχηματιστεί μικρή ουρά. Και στο μόνο ανοιχτό μανάβικο οι κάτοικοι της παλιάς πόλης αγοράζουν βιαστικά τα απαραίτητα. Από τότε που το Ισραήλ έκλεισε τα σύνορα, δεν υπάρχουν πια προσκυνητές και πιστοί. “Εμείς, οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ, έχουμε συνηθίσει εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια να καλοδεχόμαστε τους τουρίστες” λέει μέσω σκάιπ ο Αρσέν Αγκαζαριάν, από την συνοικία των Αρμενίων. “Αλλά φέτος όλα είναι δύσκολα, όλοι έχουν εξαφανιστεί”: έτσι περιγράφει την πόλη που δεν έχει δει ποτέ άλλοτε έτσι στη ζωή του.

Πάσχα στην Ιερουσαλήμ σημαίνει λιτανείες, λειτουργίες, γιορτές όλων των χριστιανικών εκκλησιών. Το Πάσχα γιορτάζεται δύο φορές. Το καθολικό δεν συμπίπτει πάντα χρονικά με το ορθόδοξο, λόγω διαφορετικού ημερολογίου. Εκεί που χιλιάδες πιστοί κρατώντας τoν Εσταυρωμένο διασχίζουν τη Via Dolorosa, επικρατεί τώρα απόλυτη σιωπή. Για να αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό, η ισραηλινή μεταβατική κυβέρνηση έκανε ακόμη πιο αυστηρούς τους περιορισμούς.

Όλα σε οικογενειακό κύκλο

Για την ώρα απαγορεύονται οι συναθροίσεις άνω των δέκα ανθρώπων. Οι κάτοικοι δεν θα πρέπει να απομακρύνονται πάνω από 100 μέτρα από το σπίτι τους και να βγαίνουν μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο. Αλλά και οι ταγοί της χριστιανικής και μουσουλμανικής θρησκείας έχουν στο μεταξύ προσαρμοστεί. ”Φέτος όλα είναι διαφορετικά, υπάρχουν ακυρώσεις και αναβολές, είναι η Μεγάλη Εβδομάδα με τα περισσότερα livestream” λέει ο Βάντι Αμπουναράρ, σύμβουλος επικοινωνίας των καθολικών Επισκόπων στην Ιερουσαλήμ. “Δεν θα γίνουν μεγάλες λιτανείες και περιφορές, ακόμη και τη Μεγάλη Παρασκευή στη Via Dolorosa, πρέπει να γίνει έτσι για την προστασία των ανθρώπων”. Ήδη, η λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων, οπότε ξεκίνησε η Μεγάλη Εβδομάδα, δεν έγινε. Ο καθολικός Αρχιεπίσκοπος Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα έκανε προσευχή κατά της πανδημίας και ευλόγησε από το Όρος των Ελαιών την Ιερουσαλήμ και την οικουμένη.

Στην αρχή του εβραϊκού Πάσχα υπήρχε γενική απαγόρευση εξόδου και απαγόρευση ταξιδιών ανάμεσα στις πόλεις. Το μήνυμα: όλες οι γιορτές πρέπει να γίνουν σε κλειστό οικογενειακό κύκλο. “Φέτος δυστυχώς θα μείνουμε σπίτι το Πάσχα, θα επικοινωνήσουμε με το τηλέφωνο και το ίντερνετ με τους συγγενείς μας” λέει ο Αρσέν Αγκαζαριάν, που ανήκει στην χριστιανική αρμενική κοινότητα. Εκείνο που του λείπει περισσότερο είναι το προσκύνημα στον Πανάγιο Τάφο. Αλλά και η αναστάσιμη λειτουργία θα μεταδοθεί διαδικτυακά. Οι πιστοί θα βρίσκονται στο σπίτι τους και θα την παρακολουθούν από εκεί.

“Θλιβερό αυτό το Πάσχα”

Το ίδιο θα κάνουν και οι Παλαιστίνιοι χριστιανοί στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και την αποκλεισμένη Λωρίδα της Γάζας. Κάθε χρόνο πολλοί ελπίζουν να πάρουν μια από τις δυσεύρετες άδειες, που δίνουν οι ισραηλινές αρχές, για να προσευχηθούν στην Ιερουσαλήμ και να επισκεφθούν συγγενείς, αλλά φέτος κανείς δεν έχει μυαλό για ταξίδια. Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει επιβάλει απαγόρευση εξόδου στα κατεχόμενα. Στη Βηθλεέμ εντοπίστηκαν τα πρώτα κρούσματα κορωνοϊού, γι αυτό από τις αρχές Μαρτίου έκλεισε η Εκκλησία της Γέννησης για επισκέπτες. “Αυτό το Πάσχα είναι θλιβερό” λέει η 33χρονη Λάμα Κατάν τηλεφωνικά από την πόλη της Γάζας. “Είμαστε συνηθισμένοι σε δύσκολες καταστάσεις, περάσαμε πολλούς πολέμους, αλλά τούτο εδώ μας προκαλεί φόβο. Δεν μπορούμε να επισκεφθούμε ούτε τους κοντινότερους συγγενείς μας”.

Οι διαβάσεις προς το Ισραήλ έχουν κλείσει, το ίδιο και αυτές με την Αίγυπτο. Μόνο όσοι επιστρέφουν μπορούν να περάσουν. Κι αυτοί θα πρέπει να μείνουν σε καραντίνα. Τα κρούσματα είναι ακόμη σχετικά λίγα, αλλά ο φόβος ξαφνικής μετάδοσης είναι μεγάλος. Στην πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή του κόσμου η κοινωνική απόσταση δεν είναι εφικτή και το κατεστραμμένο σύστημα υγείας  δεν μπορεί να αντέξει την πανδημία. Εκκλησίες και τζαμιά έχουν κλείσει. Η κυβέρνηση της Χαμάς δεν έχει επιβάλει επίσημα απαγόρευση εξόδου, αλλά οι άνθρωποι μένουν στα σπίτια τους. Το ίδιο κάνει και η Λάμα Κατάν. “Σε εποχές κρίσεων, προσευχόμαστε στην εκκλησία ή κάνουμε επισκέψεις. Θα γιορτάσουμε και πάλι, όταν περάσει αυτός ο εφιάλτης, θα προσευχηθούμε γι’ αυτό στον Θεό”.

Τάνια Κρέμερ, Ιερουσαλήμ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου