Ουκρανία, χρέος, ανάπτυξη στο «μενού» του ΔΝΤ

Μετά τις οικονομικές αναταράξεις της πανδημίας, ο πόλεμος στην Ουκρανία προκαλεί νέους κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία: αύξηση τιμών στην ενέργεια, ελλείψεις τροφίμων και πρώτων υλών, προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, πληθωριστικές πιέσεις, αβεβαιότητα στον επιχειρηματία, αλλά και στον καταναλωτή. Την Τρίτη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναμένεται να δημοσιεύσει τις νέες προγνώσεις του για την πορεία της διεθνούς οικονομίας, οι οποίες μάλλον θα είναι ακόμη πιο απαισιόδοξες από τις ήδη ισχύουσες. Αυτό προκύπτει από όσα ανέφερε η επικεφαλής του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργίεβα, στο προοίμιο της συνόδου, μιλώντας σε εκδήλωση του Ιδρύματος Κάρνετζι στην Ουάσιγκτον.

«Υπολογίζουμε ότι η πρόγνωση για την ανάπτυξη θα αναθεωρηθεί επί τα χείρω για το 2022 και το 2023», τονίζει η επικεφαλής του ΔΝΤ. «Ευτυχώς για τις περισσότερες χώρες, ο δείκτης ανάπτυξης διατηρεί θετικό πρόσημο. Ωστόσο, οι συνέπειες του πολέμου έχουν ως αποτέλεσμα να αναθεωρείται η πρόβλεψη επί τα χείρω σε 143 χώρες, οι οποίες εκπροσωπούν το 86% της παγκόσμιας οικονομίας». Για τις αναδυόμενες οικονομίες επισημαίνεται ο κίνδυνος να αντιμετωπίσουν, επιπροσθέτως, τις αποκαλούμενες «δευτερογενείς επιπτώσεις» (spillover effects) μίας διεθνούς κρίσης, δηλαδή το αυξανόμενο κόστος δανεισμού για την αναχρηματοδότηση των χρεών τους, καθώς και τον κίνδυνο διαφυγής κεφαλαίων που αναζητούν ασφαλέστερους επενδυτικούς προορισμούς.

«Δαμόκλειος σπάθη» το χρέος

Επιπλέον η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα προειδοποιεί για τον κίνδυνο επισιτιστικής κρίσης στις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, οι οποίες ήδη επιβαρύνονται με τις συνέπειες της ξηρασίας που πλήττει πολλές περιοχές του πλανήτη και ιδιαίτερα το Κέρας της Αφρικής. ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα απευθύνουν έκκληση στη διεθνή κοινότητα για παροχή έκτακτης οικονομικής βοήθειας στις δοκιμαζόμενες χώρες στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Μία κοινή απειλή για πλούσιους και φτωχούς είναι βέβαια το συνεχώς αυξανόμενο χρέος. «Το 2020 ο δανεισμός σε όλον τον κόσμο ανήλθε στα υψηλότερα επίπεδα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν σήμερα το χρέος φτάνει στο 256% της παγκόσμιας οικονομίας, προφανώς θα πρέπει να αναλογιστούμε τις συνέπειες», προειδοποιεί η επικεφαλής του ΔΝΤ.

Οικονομική βοήθεια θα χρειαστεί και η ίδια η Ουκρανία, στην οποία η ρωσική εισβολή έχει προκαλέσει ζημιές ύψους ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων, σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις. Το ζήτημα θα απασχολήσει την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στο τελευταίο διάγγελμά του, την Κυριακή, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε ότι είχε ήδη επικοινωνία με την Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα για «την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον πόλεμο», χωρίς όμως να αποκαλύψει λεπτομέρειες.

Προβλήματα ανακύπτουν και στη ρωσική οικονομία, με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να προειδοποιεί ανοιχτά πλέον για επικείμενη χρεοκοπία της χώρας. Παραμένει άγνωστο, εάν η Ρωσία θα συμμετάσχει τελικά, την Τετάρτη, στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών και των διοικητών κεντρικών τραπεζών της ομάδας G20. Η αμερικανική κυβέρνηση απειλεί να μποϊκοτάρει ορισμένες συναντήσεις, σε περίπτωση που παραβρεθεί εκπρόσωπος της Ρωσίας χωρίς να έχει προσκληθεί εκπρόσωπος της Ουκρανίας. Για την Πέμπτη προγραμματίζεται πάντως εκδήλωση της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ουκρανία με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Ντενίζ Σμιχάλ και του κεντρικού τραπεζίτη Κιρίλο Σεφτσένκο.

Κοντά στο 5% η ανάπτυξη στην Κίνα

Μάλλον ευχάριστα- δεδομένων των συνθηκών- είναι τα μηνύματα για την οικονομία από την Κίνα: Όπως ανακοίνωσε τη Δευτέρα εκπρόσωπος της Στατιστικής Υπηρεσίας στο Πεκίνο, ο δείκτης ανάπτυξης για το πρώτο τρίμηνο του 2022 κυμαίνεται στο 4,8%. Το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι χαμηλότερο από τον στόχο της κινεζικής κυβέρνησης για το τρέχον έτος (5,5%), αλλά σαφώς υψηλότερο από εκείνο που ανέμεναν ανεξάρτητοι αναλυτές (περίπου 4%). Αυτές τις μέρες η Κίνα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη έξαρση της πανδημίας στα τελευταία δύο χρόνια, με τις αρχές να επιβάλλουν αυστηρά μέτρα ασφαλείας στη Σαγκάη και άλλες μεγάλες πόλεις. Ο εκπρόσωπος της Στατιστικής Υπηρεσίας δεν αναφέρει λεπτομέρειες, αλλά όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, «στο εσωτερικό και στο διεθνές περιβάλλον επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα, η οικονομική ανάπτυξη αντιμετωπίζει δυσκολίες και προκλήσεις…»

Γιάννης Παπαδημητρίου (AP, dpa, Handelsblatt)