Οι «Όχθες» του Έβρου στη Γερμανία

Όταν πριν από πέντε χρόνια ο Πάνος Καρκανεβάτος ξεκίνησε την προετοιμασία για την ταινία του «Όχθες», κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τις διαστάσεις που θα έπαιρνε η προσφυγική κρίση. Παρ' όλα αυτά οι πρόσφυγες και οι δύσκολες συνθήκες που επικρατούν γύρω από τον ποταμό Έβρο, στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας αποτελούν «απλώς» το σκηνικό της ταινίας. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ιστορία της Χρύσας και του Γιάννη. H Χρύσα, ανύπαντρη μητέρα ενός παιδιού, συνεργάζεται με διακινητές μεταναστών που δρουν στην περιοχή του Έβρου. Ο Γιάννης είναι ναρκαλιευτής στρατιώτης στην περιοχή και προσπαθεί να προστατέψει τα προσφυγόπουλα που περνούν τα σύνορα. Δύο προσωπικότητες εκ διαμέτρου αντίθετες που όμως έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, το οποίο τους συνδέει και αποτελεί τη βάση της σχέσης τους. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη της ταινίας, αυτό το χαρακτηριστικό είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν τη ζωή και τον θάνατο.

Η ζωή στα άκρα

Ιδιαίτερο ρόλο στην ταινία διαδραματίζει το σκηνικό στο οποίο είναι γυρισμένη. Ο ποταμός Έβρος, το σύνορο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, το σύνορο μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Συγχρόνως όμως αποτελεί την εξαιρετικής σημασίας για τους πρόσφυγες πύλη προς την Ευρώπη. Ο ποταμός είναι ταυτόχρονα και αλληγορία για τον τρόπο ζωής των πρωταγωνιστών. Και οι δύο ζουν μια ζωή στα άκρα και έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με τον θάνατο. Από τη μία είναι η Χρύσα η οποία ενισχύει τη δουλειά των δουλεμπόρων, προσπαθώντας να βγάλει κάποια χρήματα ακόμη και εάν αυτό σημαίνει τον θάνατο κάποιων προσφύγων. Και από την άλλη ο Γιάννης που με κίνδυνο της ζωής του ανιχνεύει νάρκες στην περιοχή και λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο ως φύλακας άγγελος των παιδιών.

Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, όπως είναι φυσικό εφόσον πρόκειται για στρατιωτική περιοχή. Στην πραγματικότητα τα πλάνα δεν είναι ακριβώς από τα σύνορα, αλλά από την ευρύτερη περιοχή γύρω από τον ποταμό.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης επισημαίνει ότι πρόκειται για μια ταινία μυθοπλασίας και όχι για ντοκιμαντέρ, το οποίο ενδεχομένως θα μπορούσε να αποτυπώσει το προσφυγικό δράμα. Γι' αυτό και το κεντρικό θέμα του έργου δεν είναι οι πρόσφυγες αλλά η ιστορία του Γιάννη και της Χρύσας.

Η ταινία προβάλλεται από σήμερα σε συνολικά 40 κινηματογράφους της Γερμανίας, ενώ ο σκηνοθέτης βρίσκεται αυτόν τον καιρό στη Γερμανία στο πλαίσιο της προώθησης της ταινίας.

Αλεξάνδρα Κοσμά