Οι ενεργειακές φιλοδοξίες της Πορτογαλίας

Μεταφορά φιλικής προς το περιβάλλον ηλιακής και αιολικής ενέργειας προς την κεντρική Ευρώπη και μάλιστα σε άκρως προσιτές τιμές; Ακούγεται πολύ καλό, ωστόσο δεν θα πρέπει να παραγνωρίζει κανείς ένα εμπόδιο ύψους 3.000 μέτρων: τα Πυρηναία, το φυσικό σύνορο ανάμεσα στην ιβηρική χερσόνησο και τη Γαλλία, που δυσχεραίνει και τη μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό το εμπόδιο εκτιμάται ότι μπορεί να παρακαμφθεί, σύμφωνα με νέο σχέδιο που επεξεργάστηκαν από κοινού στο τέλος του περασμένου Ιουλίου η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Με προϋπολογισμό που αγγίζει τα δύο δις ευρώ η Ισπανία και η Πορτογαλία εκτιμάται ότι θα συνδεθούν καλύτερα με την ενεργειακή αγορά της υπόλοιπης Ευρώπης.

«Ιστορικό γεγονός» αποκάλεσε το σχέδιο ο πορτογάλος υπουργός Οικονομίας Μανουέλ Καλντέιρα Καμπράλ, εκτιμώντας ότι σηματοδοτεί το τέλος της «μακρόχρονης ενεργειακής απομόνωσης της Πορτογαλίας». Έως το 2025 αναμένεται να κατασκευαστεί μια υποθαλάσσια γραμμή ηλεκτροδότησης στον κόλπο της Μπισκάγια στην Πορτογαλία, ενώ ως το 2030 εκτιμάται ότι θα μπορέσουν να συνδεθούν τα δίκτυα ηλεκτροδότησης μεταξύ ιβηρικής και Γαλλίας σε ποσοστό 15% - σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 5%.

«Οι κυβερνήσεις των τριών χωρών έστειλαν το πολιτικό μήνυμα ότι θέλουν πράγματι να εργαστούν από κοινού για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ένωση», επισημαίνει με χαρά ο Αντόνιο Σα ντα Κόστα, πρόεδρος του πορτογαλικού Συνδέσμου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) APREN. Την ώρα όμως που ο πορτογάλος υπουργός Οικονομίας οραματίζεται ήδη μια Πορτογαλία που τροφοδοτεί την κεντρική Ευρώπη με φθηνό ρεύμα από APREN, ο Αντόνιο Σα ντα Κόστα μετριάζει τις προσδοκίες: «Μέχρι να συμβεί αυτό, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη».

Η Πορτογαλία έχει να διανύσει πολύ δρόμο

Η Πορτογαλία έχει μεν κάνει καλή προεργασία στο πεδίο των ΑΠΕ με τις μονάδες αιολικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας που διαθέτει. Μάλιστα κατά καιρούς κατορθώνει να καλύπτει το σύνολο των ενεργειακών αναγκών της χωρίς να κάνει χρήση των συμβατικών ενεργειακών μονάδων της. Από την άλλη πλευρά όμως, η παραγωγή των ΑΠΕ είναι σχετικά ακριβή και η ηλιακή ενέργεια –παρά τη διαρκή ηλιοφάνεια- δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου. Ως εκ τούτου υπάρχει ο κίνδυνος οι νέες γραμμές μεταφοράς ενέργειας να έχουν το αντίθετου του επιδιωκόμενου αποτελέσματος, προειδοποιεί ο Φρανσίσκο Φερέιρα από την περιβαλλοντική οργάνωση Zero. «Η Γαλλία με το ρεύμα της από πυρηνική ενέργεια, το οποίο διατηρεί φθηνό με τεχνητό τρόπο, ενδέχεται να μεταφέρει πιο εύκολα ρεύμα στην Πορτογαλία από τα παλιά της εργοστάσια», υπογραμμίζει ο Φρανσίσκο Φερέιρα. Σύμφωνα με τον ίδιο, προκειμένου να αποτραπεί κάτι τέτοιο, το πορτογαλικό κράτος θα πρέπει να παράσχει οπωσδήποτε εγγυήσεις στις τιμές για την παραγωγή οικολογικού ρεύματος, δίνοντας έτσι ώθηση στις σχετικές επενδύσεις.

Μέχρι σήμερα πάντως το πορτογαλικό δημόσιο ήταν άκρως φειδωλό σε ό,τι αφορά τις επιδοτήσεις, δείχνοντας την πρόθεση μάλλον να τις καταργήσει πλήρως. «Εν τέλει η τιμή θα είναι ο παράγοντας που καθορίσει ποιος θα παρέχει ενέργεια προς τα που», εκτιμά ο πρόεδρος του APREN Αντόνιο Σα ντα Κόστα. «Προκειμένου να μπορούμε να εξάγουμε, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν και το κόστος της παραγωγής», τονίζει ο ίδιος.

Την ίδια ώρα η Πορτογαλία επιδιώκει να βελτιώσει την ενεργειακή της σύνδεση και με το Μαρόκο ώστε να γίνει πιο ανεξάρτητη από τη γειτονική Ισπανία. Σήμερα υπάρχουν δύο γραμμές που διασχίζουν τη Μεσόγειο μέσω Γιβραλτάρ. Η Πορτογαλία επιθυμεί την κατασκευή μιας τρίτης, η οποία θα ξεκινά από το νότιο τμήμα της χώρας. Η άμεση σύνδεση με το Μαρόκο θα διεύρυνε την αγορά για τους πορτογάλους παραγωγούς ενέργειας από ΑΠΕ, επισημαίνει ο πορτογάλος υπ. Οικονομίας Καλντέιρα Καμπράλ. Όπως λέει ο ίδιος, το Μαρόκο θα μπορούσε από την πλευρά του να παρέχει ρεύμα από ηλιακή ενέργεια στη ιβηρική χερσόνησο αλλά και στην κεντρική Ευρώπη.

Προς το παρόν πάντως η Πορτογαλία βρίσκεται σε αναζήτηση επενδυτών που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου.

Γιόχεν Φάγκετ / Άρης Καλτιριμτζής