Οι δύο «όμηροι» του Λουκασένκο

Στο προφίλ του στο Twitter ο Ρόμαν Προτάσεβιτς περιγράφει τον εαυτό του ως τον πρώτο δημοσιογράφο τρομοκράτη στην ιστορία μετά την προσθήκη του ονόματός του τον Νοέμβριο του 2020 στην λίστα τρομοκρατών από την KGB της Λευκορωσίας. Η ειρωνεία, με την οποία αντέδρασε τότε, ξεπεράστηκε από τα ίδια τα πραγματικά γεγονότα, όπως εξελίχθηκαν στην πτήση της Ryanair για το Βίλνιους.αλλά η προσγείωση έγινε όμως στο Μινσκ και ο μπλόγκερ Προτάσεβιτς βρέθηκε μετά από διακοπές στην Κρήτη στη φυλακή.

«Άνθρωπος της στιγμής»

Από τότε το όνομά του έχει γίνει γνωστό σε όλον τον κόσμο. Η ΕΕ απομόνωσε τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Βαριές οικονομικές κυρώσεις έπονται. Τα τελευταία γεγονότα αποτελούν την κορύφωση μιας δράσης δέκα χρόνων του Προτάσεβιτς κατά του προέδρου Λουκασένκο. Λόγος για το όνομά του έγινε όταν για πρώτη φορά συνελήφθη το 2011 ως 16χρονος μαθητής με την σχολική τσάντα στην πλάτη και μακριά μαλλιά. Παρά το ό,τι ήταν καλός μαθητής, πετάχτηκε έξω από το σχολείο. Αλλά οι συλλήψεις δεν σταμάτησαν εδώ. Ούτε και η παραπληροφόρηση για τον ίδιο. Κυκλοφόρησαν φήμες ότι το έσκασε από το σπίτι του επειδή είχε διαφορές απόψεων με τους γονείς του. Γράφτηκε στην σχολή δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Μινσκ ως μέλος της αντιπολιτευόμενης οργάνωσης «Νέο Μέτωπο», αλλά για αδιευκρίνιστους λόγους διεγράφη. Ένας από τους επαγγελματικούς του σταθμούς ως ρεπόρτερ και φωτογράφος ήταν ο πολωνολευκορωσικός σταθμός Euroradio. «Ο Ρόμαν ήταν άνθρωπος της στιγμής» θυμάται ο σημερινός αρχισυντάκτης Παβέλ Σβερντλόφ. «'Έπαιρνε το σακίδιό του με όλον τον εξοπλισμό κι αμέσως ξεκινούσε για την αναζήτηση θεμάτων».

Στο μεταξύ σε εξέλιξη βρίσκονται πολλές δικαστικές ανακρίσεις στη Λευκορωσία σε βάρος του. Εάν επιβεβαιωθούν οι κατηγορίες, κινδυνεύει να πάει φυλακή από 12 ως 15 χρόνια. Τα δύο κανάλια που διαχειρίζεται, το Nexta και το Mexta Live, εξελίχθηκαν σε κεντρικές πηγές πληροφόρησης για τις διαδηλώσεις με τη δημοσίευση φωτογραφιών και ερασιτεχνικών βίντεο. «Οι άνθρωποι αντελήφθησαν ότι μπορούν να μας στέλνουν με ασφάλεια πληροφορίες» είχε πει στην DW πριν από τις προεδρικές εκλογές. Το Nexta δημιουργήθηκε από τον μπλόγκερ Στέπαν Πιτίλο που διαχειρίζονταν από την Πολωνία. Κάποια στιγμή οι δρόμοι τους χώρισαν και ο Προτάσεβιτς έφυγε στην Πολωνία για το Βίλνιους, όπου ζει αυτοεξόριστη και η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, αρχηγός της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία.

Πού κρατούνται;

Από την εικόνα του προσώπου του στο βίντεο που δημοσιοποίησαν οι αρχές της χώρας μετά τη σύλληψή του, φαίνεται ότι χτυπήθηκε. Η μητέρα του λέει ότι έχει ισχυρή προσωπικότητα. Αλλά και το πρόσωπο της 23χρονης Ρωσίδας Σοφίας Σαπέγκα, της συντρόφου του, μαρτυρά τουλάχιστον κόπωση. Στο βίντεο που δημοσίευσαν οι αρχές της Λευκορωσίας τα μάτια της αποφεύγουν τον φακό, στριφογυρίζουν χωρίς κατεύθυνση. Στο αεροπλάνο προς το Μινσκ ο Προτάσεβιτς, όταν αντελήφθη τί παίζονταν, της έδωσε το κινητό και το λάπτοπ του, όπως διηγήθηκε στο Reuters αυτόπτης μάρτυρας. Αλλά δεν γλύτωσε τη σύλληψη. Τώρα το διάστημα προσωρινής της κράτησης παρατάθηκε για δύο ακόμη μήνες. Κανονικά θα έπρεπε να βρίσκεται στο Βίλνιους για να υποστηρίξει το μεταπτυχιακό της. Η μητέρα της Άννα Ντούντιχ υποστηρίζει ότι η κόρη της δεν εξέφρασε ποτέ ενεργά τις θέσεις της σε διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης.

«Η οικογένειά μας γενικά δεν έχει σχέση με την πολιτική, είμαστε απλοί καθημερινοί άνθρωποι». Οι γονείς και των δύο «ομήρων» του Λουκασένκο ελπίζουν ότι τα παιδιά τους θα αφεθούν ελεύθερα. Οι γονείς του Προτάσεβιτς δεν ξέρουν ακόμη που κρατείται ο γιος τους. Ούτε σε ποια κατάσταση βρίσκεται η υγεία του. Δικηγόρος της οικογένειας δεν πήρε καν άδεια από τις αρχές να τον επισκεφθεί στις φυλακές. Ούτε τον ενημέρωσαν σε πιο σωφρονιστικό ίδρυμα κρατείται προσωρινά. Τα καμουφλαρισμένα σημάδια στο πρόσωπό του παραπέμπουν σε κακομεταχείριση. Ακόμη και «ομολογία» του έγινε έπειτα από άσκηση πιέσεων.

Ρομαν Γκοτσαρένκ, Μπεατρίς Κριστοφάρο

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου