Οι αμβλώσεις διχάζουν τους Πολωνούς

«Πριν από τρία χρόνια αποφάσισα να κάνω έκτρωση επειδή το έμβρυο που κυοφορούσα δεν ανέπτυσσε οστά στο κρανίο του. Το έκανα όμως παρά το ότι είμαι θρησκευόμενη. Το έκανα για το παιδί μου. Για να μην υποφέρει. Αλλά το έκανα και για τα μεγαλύτερα παιδιά μου, για να μη χάσουν τη μητέρα τους. Και η δική μου ζωή ήταν σε κίνδυνο», γράφει η Γιουλίτα, 36 ετών σε μια από τις πολυάριθμες πολωνικές ιστοσελίδες που απευθύνονται σε γυναίκες. «Το γεγονός ότι έκανες έκτρωση δεν σε κάνει τέρας» γράφει χαρακτηριστικά η Γιουλίτα, απαντώντας σε αναγνώστρια του σάιτ. Αυτό μάλιστα που βρίσκουν πολλές νεαρές γυναίκες εξοργιστικό στην καθολική Πολωνία είναι ότι και οι γιατροί έχουν το δικαίωμα βάσει του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου να αρνηθούν να κάνουν άμβλωση σε μια γυναίκα που το επιθυμεί, επικαλούμενοι συνειδησιακούς λόγους. 

Η πρωτοβουλία «Σταματήστε τις αμβλώσεις»

Η Πολωνία διαθέτει ήδη ένα πολύ αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για τις αμβλώσεις. Η διακοπή της κύησης επιτρέπεται μόνο εάν διατρέχει σοβαρό κίνδυνο η ζωή της κυοφορούσας μητέρας ή εάν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υγείας στο έμβρυο ή εάν η κύηση προήλθε έπειτα από εγκληματική ενέργεια, σεξουαλική κακοποίηση ή αιμομιξία. Ένας γιατρός που προβαίνει σε εκτρώσεις εάν δεν συντρέχει καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις απειλείται θεωρητικά με ποινή φυλάκισης από έξι μήνες έως οκτώ χρόνια.

Για την πρωτοβουλία «Σταματήστε της αμβλώσεις», στην οποία μετέχουν 800.000 άνθρωποι, ο νόμος που ισχύει μέχρι σήμερα είναι πολύ φιλελεύθερος. Πριν μερικές εβδομάδες η επιτροπή δικαιοσύνης της πολωνικής βουλής υπερψήφισε ένα νομοσχέδιο, σύμφωνα με το οποίο στο μέλλον η έκτρωση θα μπορεί να γίνεται μόνο εάν κινδυνεύει η υγεία της μητέρας ή εάν η κύηση είναι απόρροια εγκληματικής πράξης. Πρόκειται με άλλα λόγια για έναν ακόμη πιο περιοριστικό νόμο για όσες μητέρες επιθυμούν να θέσουν τέρμα στην εγκυμοσύνη τους. 

Την περασμένη Παρασκευή περίπου 90.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Πολωνίας για να διαδηλώσουν κατά του νέου νομοθετικού πλαισίου που σχεδιάζει η πολωνική κυβέρνηση. Μια από τις γυναίκες που βγήκε στους δρόμους είναι και η Ανίτα Κουχάρσκα Ντίτζιτς, λέκτορας Πολωνικής Λογοτεχνίας και ιδρύτρια της ΜΚΟ «Βaba», που στα πολωνικά σημαίνει «γυναίκα». Στις πορείες που οργανώνει η συγκεκριμένη πολωνική οργάνωση οι γυναίκες συνηθίζουν να ντύνονται με την πολωνική φεμινιστική περιβολή των αρχών του εικοστού αιώνα, με καπέλα, κορσέδες και ομπρέλες. Το μήνυμα είναι ένα: Η Πολωνία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1918 και έκτοτε δεν έχει αλλάξει τίποτα για τα δικαιώματα των γυναικών.

Επίδειξη ισχύος από την πολωνική κυβέρνηση

Για πολλές γυναίκες που συμμετέχουν στις πορείες ο σχεδιαζόμενος νόμος για τις αμβλώσεις είναι άλλη μια επίδειξη ισχύος του υπερσυντηρητικού κυβερνώντος κόμματος PiS. «Όταν κάποιος μπορεί να ορίζει ακόμη και τόσο προσωπικές πτυχές της ζωής των ανθρώπων, τότε έχει πάρει πάνω του κάθε εξουσία», λέει η πολωνή πανεπιστημιακός και ακτιβίστρια. Η αυστηροποίηση του νόμου για τις αμβλώσεις εντάσσεται σε μια σειρά ευρύτερων νομοθετικών παρεμβάσεων της κυβέρνησης, με τις οποίες προσπαθεί να περιορίσει τον ανοιχτό και φιλελεύθερο χαρακτήρα της πολωνικής κοινωνίας.

Για παράδειγμα μετά την ανάδειξη της κυβέρνησης PiS πολλοί πολιτικοί στην Πολωνία, μεταξύ αυτών ο Πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα αλλά και ο εντεταλμένος για Θέματα Ισότητας Φύλων Άνταμ Λιπίνσκι, έχουν εκφράσει αμφιβολίες και ως προς το περιεχόμενο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Επίσης έχουν τεθεί εμπόδια στην υλοποίηση διάφορων πρότζεκτ από ΜΚΟ που ασχολούνται με τα δικαιώματα των γυναικών.

Βάσει επίσημων στοιχείων, περίπου 1000 Πολωνές τον χρόνο προβαίνουν παρανόμως σε άμβλωση. Σύμφωνα με την ανεξάρτητη ΜΚΟ «Oργάνωση Οικογενειακού Προγραμματισμού», ο συνολικός αριθμός αμβλώσεων ανέρχεται στις 150.0000 ετησίως, ενώ το 15% αυτών γίνεται στο εξωτερικό, πολύ συχνά μάλιστα στη γειτονική Γερμανία. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία η διακοπή της κύησης είναι δυνατή μέχρι τη δωδέκατη εβδομάδα της κύησης, τόσο για ιατρικούς όσο και για κοινωνικούς λόγους. Όσο για την Πολωνία, η τελική ψήφιση του νέου νόμου από τη βουλή αναμένεται στα μέσα Απριλίου. Μέχρι τότε αναμένονται νέες διαδηλώσεις. 

Μόνικα Σιράτσκα / Δήμητρα Κυρανούδη