Οι ακροδεξιοί, το σκάνδαλο Ίμπιζα και η κοινή λογική

Παίζουν συνεχώς με το φόβο. Φόβο για τους πρόσφυγες, φόβο για τους τζιχαντιστές, για την ανεργία και την οικονομική ύφεση. Αυτά τα θέματα κυριαρχούν στις προεκλογικές συγκεντρώσεις των εθνολαϊκιστικών και ακροδεξιών κομμάτων της ΕΕ που στις δημοσκοπήσεις βρίσκονται σε άνοδο. Δείγμα αγωνιστικότητας έδωσαν στην συγκέντρωση του περασμένου Σαββάτου στο Μιλάνο με οικοδεσπότη τον Ματέο Σαλβίνι, πρόεδρο του αντιμεταναστευτικού κόμματος Λέγκα του Βορρά.

Το σκάνδαλο την πιο ακατάλληλη στιγμή

Ο ισχυρός άνδρας της ιταλικής κυβέρνησης της Ρώμης έκανε προεκλογική καμπάνια μαζί με τους αρχηγούς κομμάτων από τον ακροδεξιό χώρο για μια μεγάλη συμμαχία με το όνομα Ευρώπη της Κοινής Λογικής (Europe of Common Sense) που θα σχηματιστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά τις ευρωεκλογές. Άλλοι ομιλητές εκείνο το βράδυ έριξαν στο πυρ το εξώτερο τη μετανάστευση, κάλεσαν για μια Ευρώπη των ελίτ και προειδοποίησαν για τον κίνδυνο διάλυσης των εθνών. Όμως λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο. Λίγες ώρες πριν είχε βγει στη δημοσιότητα ένα βίντεο που αποκάλυπτε καθόλου κολακευτικές πτυχές του αντικαγκελαρίου της Αυστρίας και προέδρου του ακροδεξιού κόμματος της Ελευθερίας FPÖ  Χάιντς Κρίστιαν Στράχε, και που οδήγησε στην κατάρρευση τον κυβερνητικό συνασπισμό της χώρας του.

«Το σκάνδαλο μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο τον εκλογικό αποτέλεσμα του FPÖ αλλά και του γερμανικού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία AfD» υποστηρίζει ο βερολινέζος πολιτικός επιστήμων Χάγιο Φούνκε, χωρίς να αποκλείει το ποσοστό να πέσει κάτω από το 10%.  Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις το κόμμα συγκεντρώνει 12%, στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές άγγιξε το 12,6%. Ο Φούνκε πιστεύει ότι το λεγόμενο σκάνδαλο Ίμπιζα έχει παγιδεύσει τον Γιεργκ Μόιτεν, που είναι ο επικεφαλής υποψήφιος του κόμματος για την ευρωβουλή.

Έλλειψη κοινού πολιτικού προγράμματος

Οι αποκαλύψεις για τον αυστριακό αντικαγκελάριο και επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος της Ελευθερίας έρχονται σε μια εντελώς ακατάλληλη στιγμή για τον Ματέο Σαλβίνι και την κύρια σύμμαχό του από τη Γαλλία, την Μαρίν Λεπέν, επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού. Με το που ξέσπασαν οι αποκαλύψεις η Μ. Λεπέν έσπευσε να δηλώσει ότι το κόμμα της εφαρμόζει κατά γράμμα τους όρους για τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Βέβαια τόσο η ίδια, όσο και άλλα κομματικά στελέχη βρίσκονται στο στόχαστρο δικαστικών ανακρίσεων για διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Το ίδιο συμβαίνει και με το AfD λόγω εμβασμάτων ποσών αμφιβόλου προέλευσης. Πριν από τη δημοσιοποίηση του βίντεο τα ακροδεξιά και εθνολαϊκιστικά κόμματα θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν μέχρι και 170 έδρες ανάμεσα στις 751 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Διακηρυγμένος στόχος του Σαλβίνι ήταν εξάλλου να συγκροτήσει την τρίτη μεγαλύτερη αριθμητικά πολιτική ομάδα στην ευρωβουλή, κάτι που υπό την επήρεια των εξελίξεων δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα το κατορθώσει. Μέχρι στιγμής αυτή η «ανίερη» συμμαχία από πολλά ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα δεν έχει κοινό πρόγραμμα. Ο Σαλβίνι ζητά περισσότερη αλληλεγγύη σε σχέση με την στέγαση των προσφύγων που αρνούνται κατηγορηματικά ομοϊδεάτες του από άλλες χώρες. Το AfD ζητά την έξοδο της Γερμανία από την ευρωζώνη, η Λεπέν «φλερτάρει» ανοιχτά με τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν προκαλώντας τη δυσαρέσκεια δεξιών πολιτικών από χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Δύσκολη η συνεννόηση

Εκείνο που χωρίζει κατά κύριο λόγο τους πολιτικούς αυτού του πολιτικού χώρου είναι η πρόσδεσή τους στα συμφέροντα των χωρών τους, γεγονός που δυσκολεύει τη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Υπάρχει το προηγούμενο στην ομάδα «Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας» ENF, που τα 37 μέλη που απέμειναν, δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν πάντα. Σε περίπτωση που στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταφέρουν οι εθνολαϊκιστές να συμπτύξουν τελικά  πολιτική ομάδα με περισσότερα μέλη, οι διενέξεις θεωρούνται δεδομένες. Το σκάνδαλο στην Αυστρία έχει κόψει τον αέρα στα πανιά αυτών των κομμάτων. Για να σχηματιστεί πολιτική ομάδα χρειάζεται η συμμετοχή τουλάχιστον 25 βουλευτών. Αυτήν την προϋπόθεση θα είναι εύκολο να την ικανοποιήσουν. Ο κανονισμός λειτουργίας προβλέπει ακόμη ότι τα μέλη μιας ομάδας θα πρέπει να έχουν κοινή πολιτική γραμμή. Αυτό είναι ακόμη ζητούμενο.  

Ειρήνη Αναστασοπούλου / Afp, die Welt