Ο προέδρος Σταϊνμάιερ φτάνει απόψε στην Αθήνα

Διήμερη επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα πραγματοποιεί την Πέμπτη και Παρασκεύη ο γερμανός Πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ. Όπως διαβεβαιώνει πηγή της γερμανικής προεδρίας στη Deutsche Welle o κ. Σταϊνμάιερ αποδέχθηκε «με μεγάλη χαρά» την πρόσκληση του έλληνα ομολόγου του Προκόπη Παυλόπουλου με τον οποίο διατηρεί «στενές φιλικές σχέσεις». Ένδειξη αυτής της σχέσης είναι για το Βερολίνο και η από κοινού επίσκεψη της Καλαμάτας την Παρασκευή, που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του κ. Παυλόπουλου. Επίσης επισημαίνεται ότι ο γερμανός πρόεδρος έρχεται για δεύτερη φορά στην Ελλάδα μέσα σε ενάμιση χρόνο. Η πρώτη επίσκεψη έγινε λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των νέων του καθηκόντων. Αφορμή ήταν τα εγκαίνια του πρώτου μέρους της διεθνούς έκθεσης documenta 14 τον Απρίλιο 2017 στην Αθήνα. Δύο μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, ακολούθησαν τα εγκαίνια του δεύτερου μέρους της έκθεσης στο γερμανικό Κάσελ, όπου παραβρέθηκε μαζί με τον κ. Παυλόπουλο. 

Αισθητό ενδιαφέρον για την Ελλάδα

Η ασυνήθιστη χειρονομία να επισκεφτεί την Ελλάδα για δεύτερη φορά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ενώ δεν έχει επισκεφτεί πολλά άλλα ευρωπαϊκά κράτη δείχνει, αν μη τι άλλο, το ενδιαφέρον του για τη χώρα. Άλλο ενδεικτικό στοιχείο αυτού του ενδιαφέροντος, θα πρέπει να θεωρείται η τοποθέτηση του Γενς Πλότνερ ως πρέσβη στην Αθήνα τον περασμένο χρόνο. Προηγουμένως ο κ. Πλότνερ ήταν διευθυντής του γραφείου του κ. Σταϊνμάιερ, όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών. Να σημειωθούν ακόμη οι επανειλημμένες συναντήσεις του με τον μητροπολίτη Γερμανίας Αυγουστίνο ή ακόμη το μεγάλο ενδιαφέρον του για την ανέγερση του Εβραϊκού Μουσείου στη Θεσσαλονίκη, όπως επίσης και οι σχέσεις που διατηρεί με την εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης, η οποία τον ανέδειξε επίτιμο μέλος της. Στο πλέγμα των σχέσεων του με την Ελλάδα θα πρέπει να προστεθεί η φιλική σχέση που διατηρεί με τον έλληνα υπουργό εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, με τον οποίο έχουν σπουδάσει στο πανεπιστήμιο του Γκίζεν – αν και σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Η «χημεία» με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα είναι καλή. 

Οι σχέσεις του κ. Σταϊνμάιερ με την Ελλάδα αναπτύχθηκαν κυρίως στο διάστημα της οικονομικής κρίσης. Ακόμη και στην περίοδο των έντονων αντιπαραθέσεων ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός απέφευγε την επιθετική ρητορική. Κατ' επανάληψη τόνιζε τα βάρη που είχε επωμισθεί ο ελληνικός λαός και ζητούσε να αναγνωρισθούν οι προσπάθειες που καταβάλει. Βέβαια, το καλοκαίρι του 2015 είχε επικρίνει την ελληνική κυβέρνηση επειδή είχε καλέσει τους πολίτες να απορρίψουν στο δημοψήφισμα τις προτάσεις των θεσμών. «Με πολύ καλή θέληση» οι δανειστές έχουν καταλήξει σε συμβιβασμό για την έξοδο από την κρίση δήλωνε ως υπουργός Εξωτερικών τον Ιουνίου του 2015. «Δεν κατανοώ πως μια εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση μπορεί να προτείνει στο λαό της να απορρίψει την ευρωπαϊκή πρόταση.» Μετά τις εκλογές του Σεπτέμβρη πάντως ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ δέχεται χωρίς ενδοιασμούς την πρόταση του έλληνα ομολόγου του Ν. Κοτζιά να αναλάβουν την πρωτοβουλία για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. Το Δεκέμβριο του 2016 υπογράφουν το κοινό Σχέδιο Δράσης που αποτελεί έκτοτε τη βάση για τις διυπουργικές επαφές των δύο χωρών.

Aτζέντα της επίσκεψης

Δύο είναι τα κεντρικά μηνύματα που θέλει να συνδέσει με την επίσκεψη του στην Ελλάδα ο γερμανός Πρόεδρος της Δημοκρατίας: τη φιλίας μεταξύ των δύο χωρών και υπέρ της Ευρώπης. Στην ομιλία κατά την αγόρευση του σε επίτιμο διδάκτορα του Νομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών την Πέμπτη το βράδυ σκοπεύει να αναφερθεί διεξοδικά στις ελληνογερμανικές σχέσεις. Θα επισημάνει ότι για τη Γερμανία η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός εταίρος στην ΕΕ σε μια περίοδο ανόδου αντιευρωπαϊκών δυνάμεων. Θα υπογραμμίσει τη σημασία της Συμφωνίας των Πρεσπών για την ειρήνη και την ασφάλεια στα Δυτικά Βαλκάνια και θα αναφερθεί στο ρόλο της Αθήνας στο προσφυγικό. Αυτά τα ζητήματα όπως και τις «ελληνικές εμπειρίες με την Τουρκία» ο κ. Σταϊνμάιερ θα τα συζητήσει τόσο με τον κ. Παυλόπουλο όσο και με τους άλλους συνομιλητές του ανάμεσα τους ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ξεχωριστή σημασία θα έχει το θέμα της γερμανικής κατοχής και οι ελληνικές διεκδικήσεις. Με την επίσκεψη του στο παλαιό Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Χαϊδαρίου Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ θα θελήσει να επισημάνει την «ηθική ευθύνη» της σύγχρονης Γερμανίας για τα ναζιστικά εγκλήματα στην κατοχή. Μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις πρόκειται να υπογραφεί η συμφωνία για τη σύσταση και λειτουργία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας. Ανάλογους θεσμούς διατηρεί η Γερμανία μόνο με τη Γαλλία και την Πολωνία, δύο χώρες που βρέθηκαν όπως και η Ελλάδα υπό γερμανική κατοχή. Το Βερολίνο αναμένει ότι η ελληνική πλευρά θα θέσει θέμα αποζημιώσεων. Σύμφωνα με την δικτυακή έκδοση της εφημερίδας Bild, η οποία επικαλείται τη μέχρι στιγμής απόρρητη έκθεση της ελληνικής βουλής, οι αξιώσεις έναντι της Γερμανίας για επανορθώσεις, αποζημιώσεις και κατοχικό δάνειο ανέρχονται στα 376 δις ευρώ. Ο κ. Σταϊνμάιερ θα υποστηρίξει την πάγια γερμανική θέση, δηλαδή, ότι για τη Γερμανία το όλο ζήτημα «έχει κλείσει πολιτικά και νομικά».

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο