Ο κυκεώνας των έργων του ΕΣΠΑ

H έκθεση των επτά ευρωβουλευτών από όλες τις πολιτικές ομάδες, με επικεφαλής τη γερμανίδα Ίνγκεμποργκ Γκρέσλε, δόθηκε στη δημοσιότητα στις 3 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες και ήταν η αφορμή για τη γερμανική εφημερίδα Bild να προειδοποιήσει για «επιστροφή ευρωπαϊκών επιδοτήσεων από την Ελλάδα» λόγω καθυστερήσεων στην υλοποίηση μεγάλων έργων. Πρόκειται για σημαντικά έργα υποδομής που είχαν ενταχθεί στο παλαιότερο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης για το χρονικό διάστημα 2007-2013 αλλά είχαν καθυστερήσει, ενώ στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στο τρέχον πλαίσιο της περιόδου 2014-2020 προκειμένου να ολοκληρωθούν, αλλά φαίνεται ότι και πάλι καθυστερούν. Θεωρητικά ο κανονισμός προβλέπει ότι, αν δεν υλοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2015, τότε οι κοινοτικές επιδοτήσεις εκπίπτουν και είτε δεν εκταμιεύονται, είτε, εάν έχουν ήδη εκταμιευθεί, πρέπει να επιστραφούν από το ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος. Συνολικά πάντως σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο του 2011 η Κομισιόν και η ελληνική κυβέρνηση είχαν καταλήξει σε μία λίστα 181 έργων υψηλής προτεραιότητας για τα επόμενα χρόνια, εκ των οποίων 70 έχουν ολοκληρωθεί, 39 αναμένεται να υλοποιηθούν εγκαίρως, 52 έργα χρειάζονται άμεση επιτάχυνση, 14 θεωρείται μάλλον αδύνατον να ολοκληρωθούν και έξι έχουν ήδη ακυρωθεί.

Οι επτά ευρωβουλευτές βρέθηκαν στην Ελλάδα στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου και προχώρησαν σε μία αξιολόγηση επτά μεγάλων συγχρηματοδοτούμενων έργων, μερικά από τα οποία θεωρούνται εθνικής εμβέλειας. Πρόκειται για το κτηματολόγιο, το ηλεκτρονικό ληξιαρχείο, το μετρό της Θεσσαλονίκης, την επανασύσταση της λίμνης Κάρλας, ένα τμήμα του αυτοκινητοδρόμου κεντρικής Ελλάδας από τα Τρίκαλα στην Ξυνιάδα, την ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας που συνδέει την Τιθορέα με τον Δομοκό, καθώς και το σύστημα ηλεκτρονικού εισιτηρίου στην Αττική. Η ομάδα των ευρωβουλευτών αρχίζει την έκθεσή της με τη διαπίστωση ότι η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία πλημμελούς διαχείρισης στα επιδοτούμενα από την ΕΕ έργα, αλλά η οικονομική κρίση έχει επιτείνει το πρόβλημα. Στη συνέχεια της έκθεσης αναφέρονται και συγκεκριμένα παραδείγματα όπως η πτώχευση αναδόχων που είχαν αναλάβει το έργο της σιδηροδρομικής γραμμής Τιθορέα-Δομοκός ή ακόμη ο αιφνίδιος τερματισμός της χρηματοδότησης από τις τράπεζες για τον αυτοκινητόδρομο κεντρικής Ελλάδας την άνοιξη του 2010.

«Συστάσεις» για τα μεγάλα έργα

Ωστόσο, η ομάδα των ευρωβουλευτών δεν σταματά εδώ και τονίζει ότι οι καθυστερήσεις ευθύνονται και άλλοι παράγοντες, που δεν έχουν σχέση με την οικονομική στενότητα και συγκυρία. Μεταξύ άλλων αναφέρονται οι δομές της κεντρικής διοίκησης, η έλλειψη συντονισμού μεταξύ κρατικών φορέων, η έλλειψη ρεαλιστικού σχεδιασμού, η μη συμμετοχή ή και ο αποκλεισμός των τοπικών κοινωνιών από τη λήψη αποφάσεων για την υλοποίηση των έργων, οι αναβολές λόγω των συνεχών εκλογικών αναμετρήσεων, οι μεγάλες καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις. Επιπλέον, δεν λείπουν οι αντικειμενικές δυσκολίες, όπως τα συνεχή αρχαιολογικά ευρήματα, που είναι λογικό να προκαλούν καθυστερήσεις σε μία χώρα όπως η Ελλάδα. Η επιτροπή ελέγχου του προϋπολογισμού σημειώνει πως έλαβε υποσχέσεις από την Αθήνα ότι υπάρχει η οικονομική δυνατότητα για να ολοκληρωθούν εγκαίρως τα έργα, ωστόσο ζητεί περισσότερες πληροφορίες για το ύψος των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί στον εθνικό προϋπολογισμό. Παράλληλα ωστόσο, καλεί και την Κομισιόν να δώσει αναλυτικές πληροφορίες για την πορεία των έργων που χρηματοδοτούνται με κοινοτικά κονδύλια.

Η έκθεση των επτά ευρωβουλευτών είναι βέβαιο ότι θα συζητηθεί στις Βρυξέλλες. Η επιτροπή ελέγχου του προϋπολογισμού σημειώνει ότι θα επισκεφθεί εκ νέου την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, προκειμένου να διαπιστώσει εάν έχει σημειωθεί πρόοδος στην υλοποίηση των έργων, αλλά και στους ρυθμούς απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων.

Γιάννης Παπαδημητρίου