Ναζιστικά σύμβολα και αντικείμενα στο σφυρί;

Αστυνομική ταυτότητα του Χέρμαν Γκέρινγκ, τραπεζομάντηλα με τον αγκυλωτό σταυρό, πιατικά από την κουζίνα του Αδόλφου Χίτλερ, αυτά είναι μερικά αντικείμενα που επρόκειτο να πουλήσει ο γαλλικός οίκος δημοπρασιών Vermot de Pas τέλος του μήνα. Μεταξύ άλλων και προσωπικά αντικείμενα του Χίτλερ από την κατοικία του στο Ομπερζάλτσμπεργκ στις βαυαρικές Άλπεις και το γειτονικό σπίτι του Γκέρινγκ. Τα μετέφεραν γάλλοι στρατιώτες στο Παρίσι μετά τον τερματισμό του πολέμου.

«Δεν θέλουμε να θεοποιηθούν»

Η αναγγελία της δημοπρασίας προκάλεσε κύμα αγανάκτησης από εβραϊκές οργανώσεις αλλά και από τον γαλλικό λαό και τους πολιτικούς. Τελικά η δημοπρασία ακυρώθηκε, απόφαση που η υπουργός Πολιτισμούς Ορελί Φιλιπετί χαρακτήρισε ως «αναγκαία, ιστορικά και ηθικά». Για τη μεγαλύτερη εβραϊκή οργάνωση της Γαλλίας, CRIF όμως δεν αρκεί. Όπως δήλωσε στη Deutsche Welle ο αντιπρόεδρός της Γιόναθαν Αρίφ, η οργάνωσή του δεν είναι αντίθετη με την πώληση αντικειμένων από τη ναζιστική εποχή, αλλά όχι μαζικά μέσω καταλόγων, όπως γίνεται με άλλα είδη. «Δεν θέλουμε να θεοποιηθούν», τονίζει ο Αρίφ. Η οργάνωσή του είναι υπέρ του να αγοράζονται μόνο από μουσεία και οργανώσεις που ασχολούνται με την ιστορία. Στη Γερμανία η πώληση τέτοιων αντικειμένων είναι νόμιμη, μόνο όταν καλύπτονται πλήρως τα ναζιστικά σύμβολα, που απαγορεύεται να τα φορά κανείς στο δρόμο. Αντίθετα στην Ιταλία, στην Αγγλία ή στις ΗΠΑ δεν χρειάζεται να τα καλύπτει κανείς. Παρά το γεγονός ότι το άρθρο 86 του Ποινικού Κώδικα απαγορεύει την κατασκευή ναζιστικών συμβόλων, το εμπόριο στο διαδίκτυο και στις υπαίθριες αγορές ανθίζει. Τα περισσότερα έρχονται από την Πολωνία.

Κριτική αντιμετώπιση της ιστορίας

Ο ιστορικός τέχνης Χανς Οτομάιερ δηλώνει ότι η αγορά ναζιστικών αντικείμενων και συμβόλων υπάρχει από καιρό. Κυρίως στη Γερμανία και στις ΗΠΑ υπάρχουν συλλεκτικοί κύκλοι που αγοράζουν τέτοια αντικείμενα σε πολύ ψηλές τιμές. Μια ναζιστική στολή, για παράδειγμα, κοστίζει το λιγότερο 4.000 ευρώ. Τον τελευταίο καιρό βέβαια οι πωλήσεις έπεσαν δραματικά ενώ στις αγορές κυκλοφορούν και πολλά πλαστά αντικείμενα και απομιμήσεις.

Ως πρώην πρόεδρος του Ιδρύματος του Μουσείου Γερμανικής Ιστορίας ο Χανς Οτομάιερ διοργάνωσε τουλάχιστον επτά εκθέσεις για το Τρίτο Ράιχ, με τη σκέψη ότι «είναι καλύτερο να μιλά κανείς για τέτοια θέματα παρά να τα αποσιωπά και να τα απωθεί στην ιστορική μνήμη». Ο σκοπός των εκθέσεων δεν ήταν η μυθοποίηση προσώπων και καταστάσεων, αλλά μια σαφής και κριτική εικόνα αυτού του κομματιού της ιστορίας. Οι δυσκολίες αρχίζουν όταν αντικείμενα της ναζιστικής εποχής πέφτουν σε χέρια ιδιωτών. Οι περισσότεροι συλλέκτες δεν ταυτίζονται ιδεολογικά με τον εθνικοσοσιαλισμό, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει για ποιο λόγο τα αγοράζουν ή εάν κάνουν κακή χρήση. Η σωστή διαχείριση με αυτά τα αντικείμενα απασχολεί τη γερμανική πολιτική εδώ και δεκαετίες, αλλά παρά τις αντικρουόμενες θέσεις, το εμπόριο ναζιστικών συμβόλων επιτρέπεται.

Annabelle Seffes/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης