Μιτροβίτσα: Η ζωή σε μια διαιρεμένη πόλη

Ο ποταμός Ιμπάρ, ο βυζαντινός “Υβρος”, που κόβει στα δύο τη Μιτροβίτσα, χωρίζει στην πραγματικότητα και τους κατοίκους της που ανήκουν σε δύο εθνότητες: Από τη νότια όχθη του ποταμού ζουν Αλβανοί και από τη βόρεια Σέρβοι. Είκοσι χρόνια μετά τον τερματισμό του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο η πόλη στο βορρά του Κοσόβου είναι de facto διαιρεμένη. Πολλοί πολίτες της Μιτροβίτσας δεν είχαν ποτέ μέχρι τώρα το θάρρος να διασχίσουν τη γέφυρα, που έχει απαγορευτεί για αυτοκίνητα. Το σημείο φρουρείται από βαριά οπλισμένους Ιταλούς στρατιώτες και θωρακισμένα οχήματα της KFOR, της διεθνούς δύναμης για το Κοσσυφοπέδιο. Το ΝΑΤΟ συνεχίζει να διαθέτει στρατιωτικές μονάδες διαφύλαξης της ειρήνης και της σταθερότητας στη χώρα.  

Η γνώση και των δύο γλωσσών βοηθά

Δώδεκα χρόνια από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της πρώην γιουγκοσλαβικής επαρχίας οι Σέρβοι κάτοικοι του βόρειου τμήματος της νεόκοπης αυτής χώρας στην Ευρώπη δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση στην πρωτεύουσα Πρίστινα. Όποιος επιχειρεί να περάσει τη γέφυρα από το νότο προς το βορρά, τον παρακολουθούν άνδρες με πολιτικά, μέσα σε αυτοκίνητα. Τους ρίχνουν αυστηρά βλέμματα, καμιά φορά τους μιλούν με απότομο τρόπο. Μόλις φτάσει κάποιος από την άλλη, τη βόρεια πλευρά, νοιώθει σαν να μην βρίσκεται στο Κοσσυφοπέδιο. Σειρά από σημαίες που κυματίζουν, έχουν τα χρώματα της σερβικής σημαίας με τον χαρακτηριστικό αετό. Σημαία του Κοσσυφοπεδίου δεν υπάρχει. Η Ντουράνα Πρόσκι έρχεται εδώ κάθε μέρα. “Βέβαια δεν νιώθει κανείς ιδιαίτερα άνετα, εάν ως Αλβανίδα πηγαίνει στο βορρά για να δουλέψει” λέει η 33χρονη μεταφράστρια μιλώντας στη DW.  Για να προσθέσει ότι “οι Σέρβοι του βορρά έχουν ακριβώς τα ίδια συναισθήματα, όταν πρέπει να περάσουν τη γέφυρα και να πάνε στο νότιο τμήμα της Μιτροβίτσας”.

Το αξιοπερίεργο είναι ότι όλα τα χρόνια που η Ντουράτα εργάζεται στο Ειρηνοδικείο της διαιρεμένης πόλης, δεν έγινε ποτέ στόχος προσωπικής έχθρας. Τις σχέσεις της με τους Σέρβους συναδέλφους της τις περιγράφει η μεταφράστρια ως καλές. Το ότι εκτός από τη μητρική της γλώσσα, τα αλβανικά, μιλά καλά και σερβικά, την διευκολύνει στην επικοινωνία της με τους πολίτες και των δύο εθνοτήτων του Κοσσυφοπεδίου. “Σε δομές όπως το δικαστήριο, δεν υπάρχει πρόβλημα όταν μιλώ στα αλβανικά. Αλλά εάν πάει κανείς σε καφέ και εστιατόρια και παραγγείλει στα αλβανικά, δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει ο κόσμος”  περιγράφει τις εμπειρίες της η Ντουράτα.

Η διαίρεση πλήττει κυρίως τους  Σέρβους

Στην άλλη πλευρά της γέφυρας πάνω από τον ποταμό Ιμπάρ προς το νότο κυματίζει μια μεγάλη κόκκινη σημαία με έναν μαύρο αετό στη μέση. Είναι η σημαία της Αλβανίας. Σημαία του Κοσσυφοπεδίου δεν υπάρχει. Από αυτό το σημείο, αόρατο σύνορο ανάμεσα στο σερβικό και αλβανικό τμήμα της Μιτροβίτσας, περνά τακτικά ο Μίλος Βούσνιτς. Ο 32χρονος Σέρβος εργάζεται ως καθηγητής Αγγλικών σε μια οργάνωση βοήθειας, που έχει έδρα στο νότιο τμήμα της πόλης. Παλαιότερα, τις πρώτες φορές που βρίσκονταν εκεί, διακατέχονταν από φόβο και ανασφάλεια κάθε λεπτό που περνούσε. “Παράλληλα όμως δεν με άφηνε η περιέργεια”  λέει στη DW, “ήθελα να διαπιστώσω πώς είναι η ζωή στο άλλο τμήμα της Μιτροβίτσας”. Και επειδή ο Μίλος δεν μιλά Αλβανικά, επικοινωνεί συνήθως στα Αγγλικά με τους Αλβανούς, όταν βρίσκεται εδώ.

Η ξένη γλώσσα του δίνει βεβαιότητα και δεν έρχεται αντιμέτωπος με διενέξεις. “Έχω και μερικούς Αλβανούς φίλους στη δουλειά, μαζί τους πηγαίνω που και που για καφέ” λέει. “Στην αρχή ξαφνιάστηκαν όταν τους είπα ότι ήμουν για πρώτη φορά εκεί, στο νότιο τμήμα. Μου έδειξαν τη γειτονιά τους και μετά την Πρίστινα”. Όπως λέει ο Μίλος, οι επιπτώσεις της διαίρεσης της πόλης πλήττει κυρίως νέους Σέρβους στο βορρά. “Λαχταρούν μια ζωή χωρίς περιορισμούς και θέλουν να προχωρήσουν επαγγελματικά. Στο βόρειο τμήμα υπάρχουν ελάχιστες δυνατότητες, ελπίζουμε ότι το μέλλον θα είναι επιτέλους καλύτερο”.

Βιόζα Τσερκίνι

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου