Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε το Τείχος

9 Νοεμβρίου 1989. Η μέρα που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας. Μόλις 48 ώρες αργότερα τα σύνορα είχαν ανοίξει για όλους τους Γερμανούς. Η «γραμμή του θανάτου» που κάποτε χώριζε στα δύο το Ανατολικό από το Δυτικό Βερολίνο δεν θα προκαλούσε ποτέ ξανά τρόμο.

Στις 2 Μαΐου 1989 ούγγροι στρατιώτες άρχιζαν να καταστρέφουν τα συρματοπλέγματα στα σύνορα Ουγγαρίας-Aυστρίας. Αυτά ήταν τα πρώτα ρήγματα στο «σιδηρούν παραπέτασμα» που όριζε τις ιδελογικές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ Ανατολικού και Δυτικού Μπλοκ μετά το τέλος τους Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Στις 7 Μαΐου 1989 οι πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας προσέρχονται στις κάλπες για την ανάδειξη δημοτικών αρχών. Τα αποτελέσματα, όπως αναμενόταν, ήταν προϊόν νοθείας. Οι υποψήφιοι από τους κόλπους του κομμουνιστικού κατεστημένου επικράτησαν με ποσοστό 98%. Η αντιπολίτευση όμως αυτή τη φορά αντιστάθηκε. Μία μέρα αργότερα διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της Λειψίας.

Τα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας συναντώνται τον Ιούλιο του 1989 στο Βουκουρέστι. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ έσπασε τότε το «ταμπού» του λεγόμενου δόγματος Μπρέζνιεφ, σύμφωνα με το οποίο η Σοβιετική Ένωση διατηρούσε το δικαίωμα επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των χωρών του Ανατολικού Μπλοκ. Πλέον κάθε χώρα θα έπρεπε να επιλύει μόνη της τα εσωτερικά της ζητήματα.

Οι παραδοσιακές γερμανικές διακοπές στην Ουγγαρία αποκτούν μια ιστορική διάσταση το καλοκαίρι του 1989 για χιλιάδες Ανατολικογερμανούς. Από τη Δρέσδη ως το Ούζεντομ τα νέα για τα σημεία που άνοιξαν στα αυστροουγγρικά σύνορα μαθεύτηκαν με μιας. Ορισμένοι προσπάθησαν να διαφύγουν οριστικά με τις οικογένειες και τα υπάρχοντά τους. Πολλοί συνοριοφύλακες έκαναν «τα στραβά μάτια».

Οι κήποι των πρεσβειών της Δυτικής Γερμανίας στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έγιναν ο «νούμερο ένα» προορισμός για τους Ανατολικογερμανούς. Σύντομα τα διπλωματικά κτήρια κατακλύστηκαν από κόσμο υπό άθλιες συνθήκες υγιεινής. Στην Πράγα, στους κήπους του Μεγάρου Λόμπκοβιτς, φιλοξενήθηκαν περίπου 5.000 Ανατολικογερμανοί.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1989 ο υπ. Εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας ανακοίνωσε από το μπαλκόνι της πρεσβείας ότι οι συγκεντρωμένοι Ανατολικογερμανοί θα μετέβαιναν στη Δύση. Ήταν σίγουρα η κορυφαία στιγμή της πολιτικής του καριέρας και μια ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά μέρα στην ιστορία της γερμανικής επανένωσης.

Στην 40ή επέτειο από την ίδρυση της DDR οι Ανατολικογερμανοί βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Η καρδιά των διαδηλώσεων χτυπούσε αρχικά στη Λειψία. Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου περίπου 8.000 άνθρωποι είχαν κατέβει στους δρόμους. Στα μέσα Οκτωβρίου έφτασαν τους 70.000, ενώ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου 300.000 διαδήλωτές φώναζαν συνθήματα κατά της κυβέρνησης Χόνεκερ.

40 χρόνια μετά την ίδρυση της Ανατολικής Γερμανίας η εσωτερική διάβρωση του καθεστώτος είχε προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό που δεν υπήρχε πια επιστροφή. Στην αρχή των διαδηλώσεων, που συνέπεσαν με τους εορτασμούς, τα αιτήματα πολιτών και αντιπολίτευσης αφορούσαν την προώθηση μεταρρυθμίσεων. Στη συνέχεια προχώρησαν στα αιτήματα για ελεύθερες εκλογές, ανοιχτά σύνορα και ευημερία.

Ο Έριχ Χόνεκερ, γγ του Κομμουνιστικού Κόμματος και «πρωθυπουργός» της Ανατολικής Γερμανίας, δεν κατάφερε να δει από νωρίς το επερχόμενο τέλος. Στις 18 Οκτωβρίου στην ηγεσία του Κόμματος τον διαδέχθηκε ο Έγκον Κρεντς. Ο τελευταίος προσπάθησε να θέσει σε εφαρμογή μεταρρυθμίσεις. Ήταν όμως πολύ αργά.

Στις αρχές Νοεμβρίου το κύμα διαδηλώσεων φτάνει στην πρωτεύουσα. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διαμαρτύρονται έντονα κατά του καθεστώτος. Το μότο τους: «Όχι στη βία». Ήταν η μεγαλύτερη διαδήλωση στην 40χρονη ιστορία της DDR.

Λίγες λέξεις, που όμως θα άλλαζαν για πάντα τη ροή της γερμανικής ιστορίας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γκίντερ Σαμπόφσκι, μπερδεμένος και απροετοίμαστος, σε μια καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου ανακοίνωσε το απόρρητο μυστικό. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τα νέα μέτρα που προέβλεπαν ταξιδιωτικές διευκολύνσεις για τους Ανατολικογερμανούς, είπε πως αυτά θα ίσχυαν «αμέσως». Όπως και έγινε.

Τη νύχτα της 9ης προς τη 10η Νοεμβρίου 1989 οι άνθρωποι στο Βερολίνο ζουν ένα όνειρο. Μέσα σε λίγες ώρες χιλιάδες ανατολικογερμανικά αυτοκίνητα, τα περίφημα τραμπάντ, διέσχιζαν τους μεγάλους δρόμους του Δυτικού Βερολίνου. Άλλοι έφταναν σε κεντρικά σημεία της πόλης με ποδήλατα ή με τα πόδια. Στο Checkpoint Charlie στήθηκε γιορτή.

Αμέσως μετά την πτώση του Τείχους το τηλεοπτικό κοινό, τόσο στη Δυτική όσο και στην Ανατολική Γερμανία, παρακολουθούσε στους δέκτες του τον Έριχ Μίλκε, επικεφαλής της Στάζι και σκληροπυρηνικό μέλος του Πολιτμπιρό, να ζητά κατανόηση ενώπιον του ανατολικογερμανικού κοινοβουλίου. Η τελευταία εμφάνιση ενός αμετάπειστου.