Με μεγάλα πρόστιμα απειλεί η ΕΕ την Πολωνία

Η σκληρή και φαινομενικά ατελείωτη διαμάχη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Πολωνίας για το Κράτος Δικαίου στη χώρα μπαίνει στον επόμενο γύρο. Τα πράγματα γίνονται τώρα σοβαρά για την Πολωνία γιατί αυτή τη φορά η εθνολαϊκιστική κυβέρνηση στη Βαρσοβία θίγεται οικονομικά. Τα πρόστιμα είναι μεγάλα, λέει ο Μάρεκ Πράβντα, πρώην πρέσβης της Πολωνίας στη Γερμανία. «Αυτή είναι φυσικά η γλώσσα που καταλαβαίνει», δήλωσε ο Πράβντα στην DW. Η κυβέρνηση της Βαρσοβίας δεν περίμενε ότι η Κομισιόν θα έφτανε τόσο μακριά και θα έκανε αίτηση για την επιβολή προστίμων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να τιμωρηθεί η πολωνική κυβέρνηση, επειδή η Πολωνία δεν εφαρμόζει επαρκώς μια προσωρινή διαταγή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου της 14ης Ιουλίου. Σε αυτή, το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ διέταξε την Πολωνία να σταματήσει αμέσως το έργο του πειθαρχικού τμήματος δικαστών και να διαλύσει το σώμα. Σύμφωνα με τον Επίτροπο Δικαιοσύνης της ΕΕ Ντιντιέρ Ράιντερς, αυτό το τμήμα θέτει σε κίνδυνο την ανεξαρτησία των δικαστών και επομένως ολόκληρο το Κράτος Δικαίου στην Πολωνία.

Ένα σπάνιο, αλλά δραστικό μέτρο

«Αυτό είναι ένα πολύ δραστικό και σπάνιο μέτρο που έχει ληφθεί μόνο μία φορά στην ιστορία της ΕΕ», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Το 2017 η Πολωνία είχε καταδικαστεί και πάλι σε πρόστιμο 100.000 ευρώ την ημέρα. Εκείνη την εποχή, η κυβέρνηση PiS στην Πολωνία είχε παραβιάσει μια προσωρινή διαταγή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και δεν σταμάτησε αμέσως την αποψίλωση ενός προστατεύουμενου πολύ παλιού δάσους. Τελικά την ίδια χρονιά η πολωνική κυβέρνηση υποχώρησε.

Αυτή τη φορά είναι πιο πιθανό να υπάρξει μια πιο έντονη αντιπαράθεση, άλλωστε πρόκειται για την αναδιάρθρωση της δικαιοσύνης στην Πολωνία, ένα κεντρικό μέλημα των εθνικών συντηρητικών. Ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας Σεμπάστιαν Καλέτα έγραψε ένα οργισμένο tweet στο οποίο κατηγόρησε την Κομισιόν για «παράνομη επίθεση» στην Πολωνία. Στις 15 Ιουλίου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε επίσης ότι πολλά στοιχεία της πολωνικής μεταρρύθμισης στη δικαιοσύνη θα πρέπει να ανεθεωρηθούν.  

«Το Δίκαιο της ΕΕ πρέπει να τηρείται»

«Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου πρέπει να γίνονται σεβαστές σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να οικοδομήσουμε και να ενισχύσουμε την απαραίτητη αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ και των πολιτών», δήλωσε η Βέρα Γιούροβα, Επίτροπος της ΕΕ για θέματα δικαιοσύνης στις Βρυξέλλες. Αυτήν ακριβώς την υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου αρνείται η πολωνική κυβέρνηση. Το πολωνικό Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο αποτελείται πλέον από φιλοκυβερνητικούς δικαστές, αποφάσισε τον Ιούλιο ότι οι προσωρινές διαταγές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε θέματα δικαστικής εξουσίας στην Πολωνία ήταν άκυρες. Στις 22 Σεπτεμβρίου, κατόπιν αιτήματος του πρωθυπουργού Ματόις Μοραβιέσκι, το Συνταγματικό Δικαστήριο θα αποφασίσει εάν το πολωνικό Συνταγματικό Δίκαιο υπερισχύει γενικά του ευρωπαϊκού δικαίου. «Μια τέτοια κρίση θα έθετε σε κίνδυνο ολόκληρο το νομικό σύστημα και συνεπώς τα θεμέλια της ΕΕ», προειδοποίουν νομικοί της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει εγκρίνει μέχρι στιγμής το σχέδιο ανασυγκρότησης της Πολωνίας λόγω ανησυχιών για το Κράτος Δικαίου. Η Πολωνία δικαιούται περίπου 58 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και φθηνά δάνεια από το ταμείο για την αντιμετώπηση της πανδημίας.

Μπερντ Ρίγκερτ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου