Μακρόν και Σταϊνμάιερ τιμούν τους πεσόντες

Το άγαλμα με τον έφιππο Γουλιέλμο Ι (1797-1888) έπεσε νύχτα στο Στρασβούργο. Τον Νοέμβριο του 1918, μετά το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, εθελοντές κρεμάστηκαν από ένα σχοινί, μέχρις ότου καταφέρουν να ρίξουν κάτω του άγαλμα του αυτοκράτορα. Πιο καθαρό δεν θα μπορούσε να ήταν το μήνυμα: η κυριαρχία του Βερολίνου επί της Αλσατίας – Λωρραίνης μετά από μισό αιώνα τελείωνε. Λίγο αργότερα, στις 22 Νοεμβρίου, ο γαλλικός στρατός έμπαινε στην εμβληματική πόλη κοντά στον Ρήνο υπό τις επευφημίες του λαού. Στις πόλεις και στα κτήρια κυμάτιζε η γαλλική σημαία.

Ταμπού η εκδίωξη ανθρώπων με γερμανική υπηκοότητα

100 χρόνια μετά τον τερματισμό του Μεγάλου Πολέμου ο γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν και ο γερμανός ομόλογός του Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ συναντώνται αύριο Κυριακή, 04.11, στην μητρόπολη της Λωρραίνης. Ο υποστηρικτής της ευρωπαϊκής ιδέας θέλει μαζί με τον επίσης ευρωπαϊστή ομόλογό του να παρακολουθήσουν ένα κοντσέρτο στον Καθεδρικό του Στρασβούργου. Στο πρόγραμμα έργα του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν και τον Κλωντ Ντεμπισί. «Πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό σταθμό, γιατί η συναυλία είναι αφιερωμένη στην επιστροφή της Αλσατίας –Λωρραίνης πίσω στην Γαλλία» είπε σύμβουλος του Μακρόν. Στη Γαλλία ο «Μεγάλος Πόλεμος» είναι πολύ πιο «ορατός» από ό,τι στη Γερμανία. Ο πόλεμος χαρακωμάτων στο δυτικό μέτωπο σε γαλλική επικράτεια κατέστρεψε ολόκληρες περιοχές. Πολλές οικογένειας θρήνησαν νεκρούς και τραυματίες. Πριν από ένα χρόνο ο Μακρόν και ο Σταϊνμάιερ είχαν τιμήσει τη μνήμη εκατομμυρίων θυμάτων του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου εγκαινιάζοντας το πρώτο γερμανογαλλικό μουσείο έξω από την πόλη Κολμάρ. Η συνθηκολόγηση έγινε στις 11 Νοεμβρίου του 1918 κοντά στην Κομπιένη, βόρεια των Παρισίων. 

Ο γερμανικός στρατός αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει εγκαταλείποντας κατεχόμενα εδάφη, ακόμη και την Αλσατία-Λωρραίνη, μέσα σε 15 ημέρες. Στην Αλσατία αυτή η περίοδος δεν έχει ξεχαστεί, γιατί είναι αμφισβητήσιμη με μελανά σημεία. Μια έκθεση στα αρχεία της πόλης για την περίοδο 2014-2018, δεν αποκρύπτει την εκδίωξη ανθρώπων με γερμανική υπηκοότητα, κάτι που από καιρό ήταν ταμπού. 60.000 ήταν ο αριθμός τους, οι μισοί εξ αυτών εγκατέλειψαν την πόλη από τον Νοέμβριο του 1918 μέχρι τέλος του 1921, εθελοντικά ή έπειτα από διαταγή. «Ήταν μια πραγματική ανθρώπινη αφαίμαξη», λέει στο dpa ο ιστορικός Φρανκ Μπούρκελ από το αρχείο της πόλης. «Αυτή η πολιτική κάθαρσης δεν αφορούσε μόνο την πνευματική ελίτ και το πανεπιστήμιο, αλλά και τους σιδηροδρομικούς και τους εργάτες».

Μαραθώνιος μνήμης

Και τον αρχιτέκτονα Γιόχαν Κνάουτ, που αρνήθηκε να πάρει τη γαλλική υπηκοότητα. Όπως γράφει το περιοδικό «Les Saisons d´Alsace» συνέβαλε με τα σχέδιά του έτσι ώστε να μην καταρρεύσει ο Καθεδρικός του Στρασβούργου. Το τέλος του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου δεν σηματοδότησε και το τέλος των δεινών. Η ενσωμάτωση της επαρχίας στη Γαλλία αποδείχτηκε πολύ πιο δύσκολη από ό,τι πολλοί περίμεναν. Το 1940 η περιοχή κατελήφθη και πάλι από τη ναζιστική Γερμανία. Μετά τον πόλεμο η δυσφορία των κατοίκων της Αλσατίας έγινε μεγαλύτερη. Η γερμανική γλώσσα μπήκε στα μαύρα κατάστιχα. Σήμερα το Στρασβούργο αποτελεί σύμβολο της γερμανογαλλικής συμφιλίωσης. Ωστόσο η αρμονία έχει και... συννεφάκια. Για παράδειγμα, η μακρά διαμάχη για το παλαιό εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο Fessenheim, που θεωρείται κυρίως από Γερμανούς επικριτές δημόσιος κίνδυνος.

Μετά τη συναυλία ο Μακρόν όμως δεν θέλει να πάει εκεί, αλλά να ξεκινήσει έναν μαραθώνιο μνήμης σε 11 περιφέρειες ανατολικά και δυτικά της χώρας και να σταματήσει σε εμβληματικά σημεία, όπως το Βερντέν και τη Ρενς Στις 10 Νοεμβρίου ο γάλλος πρόεδρος θα συναντήσει την καγκελάριο Μέρκελ στο δάσος της Κομπιένης, όπου πριν από έναν αιώνα, τις πρωινές ώρες, υπογράφηκε η συνθηκολόγηση μέσα σε ένα βαγόνι εστιατορίου. Κορυφαία στιγμή θα είναι η συνάντηση 60 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στο Παρίσι, στη σκιά της Αψίδας του Θριάμβου. «Η Γαλλία έχει ιδιαίτερη θέση στην κοινωνία των εθνών», ανέφερε ο προεδρικός σύμβουλος για να δικαιολογήσει όλη αυτήν την οικονομική επένδυση.

Κρίστιαν Μπέμερ/dpa/Ειρήνη Αναστασοπούλου