Λετονία: Πρότυπο για την Ελλάδα;

Είναι κοινό μυστικό ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά θεωρούν τη Λετονία πρότυπο μεταρρυθμίσεων και υπόδειγμα για την Ελλάδα ή άλλες χώρες της κρίσης. Άλλωστε ο πρωθυπουργός της Λετονίας Βάλντις Ντομπρόφσκις δέχεται συχνά σχετικές ερωτήσεις από ξένους δημοσιογράφους, οι οποίοι συγκρίνουν τη χώρα του με τις «χώρες του μνημονίου».

Για την ευρωβουλευτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Ινέσε Βαϊντέρε η ένταξη της Λετονίας στο ευρώ έχει οικονομικό, αλλά και γεωπολιτικό όφελος. «Το ευρώ δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι ένα εργαλείο, που μας δίνει την ευκαιρία για ανάπτυξη, εάν το εκμεταλλευθούμε σωστά. Πιστεύουμε ότι η μεγάλη ευρωζώνη είναι πιο ελκυστική για επενδύσεις και τουρισμό από τον μικρότερο χώρο επιρροής ενός εθνικού νομίσματος. Επιπλέον, η συμμετοχή στην ευρωζώνη προσφέρει γεωπολιτική ασφάλεια σε μία χώρα όπως η Λετονία» λέει η Λετονή πολιτικός στην Deutsche Welle. Παρόμοια εκτίμηση και από τον ευρωβουλευτή Κρισγιάνις Καρίνς, ο οποίος είχε διατελέσει υπουργός Οικονομικών στην περίοδο 2004-2006: «Η συμμετοχή στην ζώνη του ευρώ απομακρύνει την αβεβαιότητα και σταθεροποιεί το επενδυτικό περιβάλλον. Το είδαμε αυτό στη γειτονική Εσθονία, μετά την ένταξή της στο ευρώ οι ξένες επενδύσεις διπλασιάστηκαν. Προσδοκούμε τώρα κι εμείς ένα παρόμοιο αποτέλεσμα».

«Κανείς δεν μπορεί να ζήσει με δανεικά»

Ο ρυθμός ανάπτυξης στη Λετονία πλησιάζει σήμερα το 3%, ενώ το 2014 αναμένεται να ξεπεράσει το 4%. Αλλά η χώρα αναγκάστηκε να περάσει «διά πυρός και σιδήρου» τα τελευταία χρόνια: το 2009 η κυβέρνηση μείωσε τα πραγματικά εισοδήματα κατά 30%, αλλά και τις κρατικές δαπάνες κατά 20%. Η Λετονία επέμεινε στον δύσκολο δρόμο της εσωτερικής υποτίμησης που ακολουθεί σήμερα η Ελλάδα, ενώ αγνόησε τις συμβουλές του ΔΝΤ να υποτιμήσει το νόμισμά της, θεωρώντας ότι αυτή η λύση θα προκαλούσε πληθωριστικές πιέσεις. Το συμπέρασμα του Κρσιγιάνις Καρίνς: «Θα έλεγα ότι κανείς δεν μπορεί να ζει πάνω από τις δυνατότητές του. Όταν δανείζεσαι για να περνάς καλά σήμερα, είναι βέβαιο ότι θα το πληρώσεις αύριο. Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα θα το πληρώσεις, ώστε να επανέλθεις σε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Εμείς πληρώσαμε πολύ γρήγορα, γιατί απλούστατα δεν είχαμε άλλη επιλογή, κανείς δεν ήθελε να μας δανείσει χρήματα» λέει ο Λετονός πολιτικός στην Deutsche Welle.

Για τον Καρίνς δύο ήταν τα «μυστικά» της γρήγορης ανάκαμψης: πρώτον η κοινωνική, αλλά και διακομματική συναίνεση για τις μεταρρυθμίσεις και δεύτερον ο εξωστρεφής χαρακτήρας της οικονομίας. «Πετύχαμε την επανεκκίνηση της οικονομίας μέσω των εξαγωγών. Ίσως βέβαια η δική μας συνταγή να μην ενδείκνυται για μία πιο μεγάλη χώρα με ισχυρή εσωτερική ζήτηση. Αλλά στο τέλος της ημέρας, κανείς δεν μπορεί να ζει με χρέη, ούτε καν οι ΗΠΑ δεν μπορούν. Κι αν το κάνουν σήμερα, είναι γιατί κάποιοι στην Ευρώπη και την Κίνα αγοράζουν αυτά τα χρέη».

Προτεραιότητα στις κρατικές δαπάνες;

Η συναίνεση στην πολιτική λιτότητας προϋποθέτει και μία συγκεκριμένη σειρά στις περικοπές, τονίζει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Λετονίας: οι πρώτες θυσίες έγιναν στην κυβέρνηση και στο Κοινοβούλιο, ακολούθησαν περικοπές στο δημόσιο και στο τέλος και στον ιδιωτικό τομέα. Τον περιορισμό των κρατικών δαπανών προτείνει και η ευρωβουλευτής Ινέσε Βαϊντέρε: «Εάν μπορούσα να διατυπώσω μία σύσταση για την Ελλάδα, θα πρότεινα να μην περιορίζεται κανείς στη διαμαρτυρία, αλλά να σκεφτεί τι μπορεί να κάνει, για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Για παράδειγμα εμείς περιορίσαμε τη συμμετοχή των δημοσίων δαπανών στο ΑΕΠ της χώρας, σήμερα είμαστε στο 36%, ενώ απ΄ό,τι ξέρω στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι γύρω στο 50%, επομένως υπάρχουν ακόμα σημαντικά αποθέματα».

Πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε με μεγάλη πλειοψηφία την προσχώρηση της Λετονίας στο ευρώ, εγκωμιάζοντας την μεταρρυθμιστική πολιτική της χώρας τα τελευταία χρόνια. Όπως επισημαίνει ο γερμανός ευρωβουλευτής και εισηγητής του Κοινοβουλίου για τη Λετονία, Μπούρχαρντ Μπαλτς, η νέα ένταξη στην ευρωζώνη αποτελεί θετικό οιωνό, όχι μόνο για τη μικρή χώρα της Βαλτικής, αλλά και για ολόκληρη την ευρωζώνη. «Το μήνυμα που μας δίνει η Λετονία είναι ότι μία χώρα μπορεί να ξεπεράσει την κρίση και να επανακάμψει και μάλιστα μέσα σε λίγα χρόνια. Επιπλέον πρόκειται για δείγμα εμπιστοσύνης προς το κοινό νόμισμα, όταν, εν μέσω κρίσης, έρχεται μία χώρα όπως η Λετονία και δηλώνει ότι θέλει να προσχωρήσει στο ευρώ. Προσωπικά πιστεύω ότι το ευρώ δεν έχει χάσει τίποτα από την ελκυστικότητά του».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο
Υπεύθ.σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη