Λάσετ ή Ζέντερ για την καγκελαρία;

Δύο είναι οι πιθανές επιλογές: O χαμογελαστός νέος πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Άρμιν Λάσετ και ο βλοσυρός επικεφαλής των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) και πρωθυπουργός της Βαυαρίας Μάρκους Ζέντερ. CDU και CSU θεωρούνται «αδελφά κόμματα», διαθέτουν κοινή κοινοβουλευτική ομάδα στο γερμανικό Κοινοβούλιο και στην Ευρωβουλή, αλλά το ειδικό βάρος της CDU είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο, καθώς δίνει το παρών σε όλα τα κρατίδια της Γερμανίας εκτός από τη Βαυαρία, η οποία θεωρείται αποκλειστικό προπύργιο της CSU.  

Θεωρητικά όποιος και αν επιλεγεί έχει μπροστά του μία λαμπρή πολιτική καριέρα, σύμφωνα τουλάχιστον με τη γλώσσα της στατιστικής: 72 χρόνια ζωής μετράει η Ομοσπονδιακή Γερμανία και στα 52 από αυτά η συντηρητική παράταξη εξασφάλιζε την πρωτιά στις εκλογές. Και σήμερα, ενώ απομένουν έξι μήνες μέχρι τις βουλευτικές εκλογές, οι δημοσκοπήσεις φέρνουν το κόμμα της Άνγκελα Μέρκελ να προηγείται με μεγάλη διαφορά στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.

Η πανδημία κρίνει τις πολιτικές εξελίξεις

Κι όμως, η νίκη είναι κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη. Η κακή διαχείριση της πανδημίας τους τελευταίους μήνες αρχίζει να μειώνει τα ποσοστά αποδοχής της συντηρητικής παράταξης, κάποιοι βουλευτές της αναγκάστηκαν να παραιτηθούν εν μέσω σκανδάλων, ενώ η Άνγκελα Μέρκελ αποχωρεί οριστικά μετά από 16 χρόνια στην καγκελαρία, αφήνοντας πίσω της ένα κόμμα χωρίς πυξίδα για το μέλλον. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ το ποσοστό της συντηρητικής παράταξης υπό την Άνγκελα Μέρκελ στις εκλογές του 2017 έφτασε το 32,9%, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν δίνουν στα «αδελφά κόμματα» CDU και CSU πάνω από 28%.

Δύο εντελώς διαφορετικοί υποψήφιοι

Ένας άγραφος προεκλογικός κανόνας στη συντηρητική παράταξη λέει ότι αν ο πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών θέλει πραγματικά να διεκδικήσει το χρίσμα για την καγκελαρία, τότε οι Βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές δεν προβάλλουν εμπόδια. Αλλά θα ισχύσει και φέτος ο κανόνας; Ως πρωθυπουργός της Βαυαρίας ο Μάρκους Ζέντερ καλλιεργεί ένα δυναμικό προφίλ, στηρίζει τις προτάσεις της Άνγκελα Μέρκελ για αυστηρό λόκνταουν και εκφράζει επιφυλάξεις για την πιθανή χαλάρωση των μέτρων. Η πλειοψηφία των Γερμανών φαίνεται να στηρίζει τις απόψεις του. Μιλώντας πρόσφατα στο τηλεοπτικό δίκτυο ZDF ο Ζέντερ δήλωσε με νόημα ότι «όλοι ποντάρουν στις ψήφους που παίρνει η Άνγκελα Μέρκελ, αλλά όποιος θέλει τις ψήφους της Άνγκελα Μέρκελ, θα πρέπει να συνεχίσει και την πολιτική της».

Προφανής η αιχμή κατά του Άρμιν Λάσετ. Το καλοκαίρι του 2020 ο πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας ήταν ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της χαλάρωσης των μέτρων, αλλά σύμφωνα με πολλούς ειδικούς η χαλάρωση οδήγησε σε νέα αύξηση των κρουσμάτων. Τελικά ο Λάσετ άλλαξε στάση και δηλώνει ότι υποστηρίζει ένα «μεταβατικό αυστηρό λόκνταουν» μέχρι να καλυφθεί το χαμένο έδαφος στους εμβολιασμούς, αλλά οι ψηφοφόροι δεν φαίνεται να εκτιμούν την ευμετάβλητη συμπεριφορά του. Ακόμη και η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη ότι «δεν είναι ευτυχής» για τη στρατηγική που προτείνει ο Λάσετ για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις

Σε δημοσκόπηση του Ινστιτούτου YouGov στα μέσα Μαρτίου το 41% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι ο Μάρκους Ζέντερ πρέπει να λάβει το χρίσμα της συντηρητικής παράταξης για τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, ενώ μόλις το 14% εκφράζει την προτίμησή του για τον Άρμιν Λάσετ. Μεταξύ των συντηρητικών ψηφοφόρων το ποσοστό αποδοχής του Ζέντερ φτάνει στο 62%. Οι αριθμοί αυτοί χτυπούν «καμπανάκι» για τους 245 βουλευτές της συντηρητικής παράταξης, οι οποίοι προφανώς δεν θέλουν να χάσουν την έδρα τους και, παρά την αλληλεγγύη που έχουν εκφράσει για τον Λάσετ, θα στηρίξουν τελικά εκείνον που φαίνεται ικανός να συγκεντρώσει περισσότερες ψήφους. Από την πλευρά του ο Μάρκους Ζέντερ για μεγάλο χρονικό διάστημα απέφευγε να εκφράσει ανοιχτά την επιθυμία του να διαδεχθεί την Άνγκελα Μέρκελ, λέγοντας ότι «βλέπει το μέλλον του στη Βαυαρία». Ωστόσο οι πολιτικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει τελευταία δείχνουν πως τρέφει ευρύτερες φιλοδοξίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επιστολή που απηύθυνε στους συναδέλφους πρωθυπουργούς των ομόσπονδων κρατιδίων, ζητώντας μία κοινή γραμμή για την καταπολέμηση της πανδημίας. Σημειώνεται ότι την επιστολή συνυπογράφει ο «Πράσινος» πρωθυπουργός της Βάδης-Βυρτεμβέργης Βίνφριντ Κρέτσμαν. Μία κυβέρνηση συνασπισμού ανάμεσα στο συντηρητικό στρατόπεδο και το κόμμα των Πρασίνων θεωρείται ένα από τα επικρατέστερα σενάρια για τις μετεκλογικές εξελίξεις.

Προς το παρόν, λένε οι γνωρίζοντες, ο Λάσετ διαθέτει ένα μικρό προβάδισμα στις προτιμήσεις των συντηρητικών βουλευτών. Μπορούν άραγε να τα βρουν «μεταξύ τους» οι δύο πρωθυπουργοί; Μάλλον απίθανο θεωρείται πλέον αυτό το σενάριο, κι ας έλεγαν οι ίδιοι τους τελευταίους μήνες ότι «μετά το Πάσχα θα συζητήσουν το θέμα με ηρεμία».

Μεγάλες προκλήσεις για τη Γερμανία

Αν καταφέρει να κερδίσει τις εκλογές, η συντηρητική παράταξη θα βρεθεί μπροστά σε τεράστιες προκλήσεις. Μετά από 16 χρόνια Μέρκελ χρειάζεται μία προγραμματική ανανέωση, αλλά και ένα ξεκάθαρο προφίλ. Αποφάσεις όπως η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας φέρουν την υπογραφή της Άνγκελα Μέρκελ, αλλά αντιβαίνουν σε παραδοσιακές προτεραιότητες της συντηρητικής πολιτικής. Επιπλέον η Άνγκελα Μέρκελ διοχέτευσε μεγάλο μέρος από τον χρόνο και την ενέργειά της στην αντιμετώπιση κρίσεων, που εμφανίζονταν συνεχώς, η μία μετά την άλλη: Διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, κρίση χρέους στην ευρωζώνη, αύξηση των προσφυγικών ροών, κρίση της πανδημίας.

Σήμερα η Γερμανία αντιμετωπίζει μεγάλα ελλείμματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας, αγωνίζεται να καταπολεμήσει τον ρατσισμό και την πόλωση της κοινωνίας, καλείται να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις προσπάθειες για την προστασία του κλίματος. Αυτό το Σαββατοκύριακο το προεδρείο των «αδελφών κομμάτων» συναντάται για μία συζήτηση εφ' όλης της ύλης, παρουσία της Άνγκελα Μέρκελ, αλλά και των Ζέντερ και Λάσετ. Ίσως είναι μία καλή ευκαιρία για αποφάσεις…

Γενς Τουράου

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου