Κύρτσος: «Είμαστε ακάλυπτοι στην ενεργειακή κρίση»

Ανεξέλεγκτος πληθωρισμός, συναλλαγματικές αβεβαιότητες, αυξανόμενα επιτόκια που κλείνουν τη στρόφιγγα του φθηνού χρήματος, αλλά και κίνδυνος ύφεσης συνθέτουν μία «κινούμενη άμμο» με πολλαπλούς κινδύνους για την ευρωπαϊκή οικονομία. Κύρια αιτία για το άλμα του πληθωρισμού, το μεγαλύτερο από την πετρελαϊκή κρίση του 1973/74, είναι ασφαλώς οι τιμές της ενέργειας. Μιλώντας στην Deutsche Welle, o οικονομολόγος και ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος υποστηρίζει ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, που όμως ακόμη δεν έχουν εξεταστεί σοβαρά.

«Το πρώτο θα ήταν να βάλουμε κάποιους περιορισμούς στην κατανάλωση», λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής. «Μου κάνει εντύπωση ότι κάνουμε συζήτηση αν θα μείνουμε από φυσικό αέριο τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο και δεν υπάρχει καμία κίνηση για οργάνωση της κατανάλωσης προς τα κάτω, ίσως επειδή έχει πολιτικό και δημοσκοπικό κόστος. Αλλά είμαστε εντελώς ακάλυπτοι. Το δεύτερο είναι ότι στην περίπτωση της Ελλάδας έχουμε τον λιγνίτη, που είναι ένας εθνικός πλούτος. Βέβαια είναι ρυπογόνος. Αλλά αν δείτε τη Γερμανία που, αν δεν κάνω λάθος, έχει φτάσει να παράγει πάνω από 30% της ηλεκτροπαραγωγής από σκληρό άνθρακα και λιγνίτη, είναι τουλάχιστον αστείο η Ελλάδα να κινείται με μονοψήφια ποσοστά λιγνίτη και να διατηρεί το 45 έως 55% της ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, το οποίο είναι πανάκριβο και εισαγόμενο».

Ουτοπικό το «ευρωπαϊκό σχέδιο»

Οι προσπάθειες της Κομισιόν για ένα κοινό «ευρωπαϊκό σχέδιο έκτακτης ανάγκης» δεν φαίνεται να αποφέρουν κάτι παραπάνω από ένα γενικόλογο πλαίσιο που απλώς επικυρώνει την ελευθερία κινήσεων των κρατών-μελών. Λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν στις 20 Ιουλίου, αλλά σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προτείνει, ως ένα κοινό ευρωπαϊκό μέτρο, να ρυθμίζεται το καλοριφέρ στα δημόσια κτίρια στους 19 βαθμούς. Από κει και πέρα «κάθε κράτος-μέλος έχει διαφορετικό ενεργειακό μείγμα», λέει ο Γιώργος Κύρτσος. «Άλλος επενδύει στις ανανεώσιμες πηγές, άλλος στην πυρηνική ενέργεια, άλλος έχει πολύ δυνατή διεθνή διασύνδεση, άλλος έχει λιγνίτη. Γενικοί κανόνες είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν, αυτό φαίνεται από τη διαχείριση της κρίσης. Δηλαδή η ΕΕ συνήθως βάζει ένα ευρύτερο πλαίσιο, στο οποίο τελικά μπορούν να κινηθούν όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του».

Έπεσε έξω στις προβλέψεις της η ΕΚΤ;

Μέσα στον Ιούλιο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα προχωρήσει σε μία πρώτη αύξηση επιτοκίων - που μάλλον δεν θα είναι και η τελευταία - κατά 25 μονάδες βάσης, σε μία προσπάθεια να τιθασεύσει τον πληθωρισμό. Μόνο που ο πληθωρισμός δεν οφείλεται τόσο στην αύξηση της ζήτησης, όσο στη συρρίκνωση της προσφοράς σε ενέργεια και τρόφιμα. Έχει λοιπόν νόημα να περιορίσει κανείς τη ροή του χρήματος; «Παρά το γεγονός ότι είμαι στην Επιτροπή Οικονομικών εδώ και οκτώ χρόνια και ασχολούμαστε συνεχώς με αυτά τα θέματα, δεν μπορώ να σας κάνω ολοκληρωμένη ανάλυση και πρόγνωση», απαντά ο Έλληνας ευρωβουλευτής. «Η μόνη παρηγοριά μου είναι ότι συνήθως, επί Λαγκάρντ τουλάχιστον, η ΕΚΤ πέφτει κι αυτή έξω στις εκτιμήσεις της. Είναι φανερό ότι είχε υποτιμήσει τον κίνδυνο του πληθωρισμού. Μέχρι πριν μερικούς μήνες μας έλεγαν ότι είναι παροδικό φαινόμενο και δεν πρόκειται να πάρει διάσταση. Στηρίζω την ΕΚΤ, αλλά ήταν φανερό ότι ήταν υπερβολικά αισιόδοξη στις εκτιμήσεις της».

Οι πιο απαισιόδοξοι κάνουν λόγο για «στασιμοπληθωρισμό», ένα εκρηκτικό κοκτέιλ πληθωρισμού, ύφεσης και η ανεργίας με την οικονομία να μην μπορεί να «πάρει μπροστά», ούτε από την πλευρά της ζήτησης, ούτε από εκείνη της προσφοράς. «Μέσω του πληθωρισμού προσδιορίζεται σε ένα βαθμό η διεθνής ανταγωνιστικότητα» τονίζει ο ΄Ελληνας ευρωβουλευτής. «Δεύτερον, προσδιορίζεται αν τελικά θα υπάρξει ανάπτυξη ή θα πας σε ένα είδος στασιμοπληθωρισμού. Η Ελλάδα, που είχε διαρθρωτικά προβλήματα στην οικονομία της και τεράστια εξάρτηση από την εισαγόμενη ενέργεια, είναι αδύναμος κρίκος και σε αυτή την περίπτωση. Θα έπρεπε να είχαμε κινηθεί γρηγορότερα. Έχω συμπληρώσει 50 χρόνια παρατήρησης στον δημόσιο βίο, πάμε από τη μία ενεργειακή κρίση στην άλλη, πάντα αιφνιδιασμένοι και πάντα ανέτοιμοι είμαστε».

Ελληνικό «παρακλάδι» για την ομάδα Renew Europe;

Η πολιτική κριτική που εκφράζει ο Γιώργος Κύρτσος μάλλον δεν θα σιγήσει. Άλλωστε ο ίδιος άλλαξε «στρατόπεδο» στην Ευρωβουλή, καθώς μετακινήθηκε από τη Ν.Δ. και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΚΤ), τη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου, στην ομάδα των φιλελεύθερων ευρωβουλευτών (Renew Europe), που είχε συσταθεί πριν από τις τελευταίες ευρωεκλογές με πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Τα σχέδια δεν σταματούν εδώ. «Τους είπα ότι θα διερευνήσω τον χώρο, ώστε να υπάρξει και μία πολιτική έκφραση του Renew στην Ελλάδα», επισημαίνει. «Σίγουρα στις ευρωεκλογές του 2024, μακάρι και νωρίτερα. Αλλά βήμα-βήμα, γιατί όλα αυτά τα πράγματα είναι πολύ μπερδεμένα…»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο