Κυνηγημένοι συγγραφείς, θαρραλέοι εκδότες

Η σύγχρονη περσική λογοτεχνία βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του μικρού εκδοτικού οίκου P. Kirchheim με έδρα το Μόναχο. «Το ενδιαφέρον μου περιστρέφεται κυρίως γύρω από συγγραφείς, μέσα από το έργο των οποίων αναδύεται το πολιτικό στοιχείο, για παράδειγμα σε σύγχρονους συγγραφείς από το Ιράν», αναφέρει ο γερμανός εκδότης Π. Κιρχάιμ. Τον Σεπτέμβριο αναμένεται να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις του το βιβλίο του σημαντικού ιρανού λογοτέχνη Αμίρ Χασάν Κεχελτάν με τίτλο «Χαραυγή στο Ιράν». Το βιβλίο κυκλοφορεί ήδη στο Ιράν αλλά σε μια λογοκριμένη εκδοχή. Και μολονότι έλαβε το πρώτο κρατικό βραβείο λογοτεχνίας στη χώρα του, ο ίδιος θέλησε να μεταφραστεί στα γερμανική γλώσσα το πλήρες, αρχικό κείμενο.

Επανάσταση στους δρόμους της Τεχεράνης

To πρώτο βιβλίο του ιρανού συγγραφέα που μεταφράστηκε στα γερμανικά το 2009 ήταν το «Τεχεράνη, Οδός Επανάστασης». Στη συνέχεια μεταφράστηκε και στα νορβηγικά, ενώ ήδη κυκλοφορεί σε μορφή e-book στα αγγλικά. Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια γλαφυρή αποτύπωση της μετεπεναστατικής ιρανικής κοινωνίας. Είναι τολμηρό, γι αυτό και δεν εκδόθηκε ποτέ απευθείας στο Ιράν αλλά ευθύς εξαρχής στη Γερμανία. Όπως αναφέρει ο Π. Κιρχάιμ «ο Κεχελτάν, όπως και πολλοί άλλοι ιρανοί συγγραφείς με το πέρασμα των χρόνων έχουν γίνει πολύ προσεκτικοί κι έτσι εκδίδουν τα έργα τους στο εξωτερικό, όπου κανένας δεν μπορεί να τους περιορίσει». Στόχος του μικρού εκδοτικού οίκου είναι να δώσει στο γερμανικό κοινό μια καθαρή εικόνα της σύγχρονης συγγραφικής δημιουργίας στο Ιράν, ανατρέποντας με αυτόν τον τρόπο τη συχνά διαστρεβλωμένη εικόνα που σχηματίζουν οι δυτικοί αναγνώστες μέσω των ΜΜΕ.

Ματιά στον κόσμο μέσα από τη λογοτεχνία

Aντίστοιχη είναι και η περίπτωση της Unionsverlag που ιδρύθηκε το 1975 και έκτοτε συνεχίζει ακάθεκτη με το βλέμμα στραμμένο στην πολιτική λογοτεχνία. Φέτος κλείνει 40 χρόνια εκδοτικής λειτουργίας και τα γιορτάζει με το μότο «40 χρόνια ανά τον κόσμο». «Επιλέγουμε να εκδώσουμε βιβλία όχι με βάση τον κίνδυνο που ενδεχομένως διατρέχει ο εκάστοτε συγγραφέας αλλά με βάση τη λογοτεχνική τους σημασία. Αναπόφευκτα όμως πολλοί από τους συγγραφείς από περιοχές με πολιτικά προβλήματα, όπως και πολλοί δημοσιογράφοι και απλοί πολίτες, βρίσκονται σε κίνδυνο», εξηγεί ο διευθυντής των εκδόσεων, Λούτσιεν Λάιτες. Ο εκδοτικός οίκος Uniosverlag έχει εκδώσει έργα του αιγύπτιου νομπελίστα Ναγκίμπ Μαχφούζ, της εξόριστης αλγεριανής Άσια Ντιεγμπάρ αλλά και του διάσημου τούρκου συγγραφέα Γιασάρ Κεμάλ. Χαρακτηριστική είναι επίσης η περίπτωση του ιρανού Μαχμούντ Ντουλαταμπάντι, ο οποίος είχε γράψει την πολιτική νουβέλα «Kelidar» πάνω σε χαρτί τουαλέτας στη φυλακή όπου εξέτιε ποινή. Πρωτοδημοσιεύθηκε στη Ζυρίχη. Στον γερμανικό εκδοτικό οίκο μπορεί κανείς να βρει την επίσης συγκλονιστική νουβέλα του ίδιου συγγραφέα με τίτλο «Ο συνταγματάρχης», η οποία αναφέρεται στην καθημερινότητα στα χρόνια του Χομεΐνί.

Η Κίνα ιδωμένη αλλιώς

Mια άλλη εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι αυτή του κινέζου συγγραφέα Λιάου Γιγού, έργα του οποία έχουν εκδοθεί από τη γνωστή Fischer Verlag. Ο Γιγού έχει δηλώσει σε πολλές συνεντεύξεις του ότι στόχος του είναι να παρουσιάσει ένα πορτρέτο της κινεζικής κοινωνίας «από κάτω προς τα πάνω». Ο Γιγού που έχει τιμηθεί με το Βραβείο Ειρήνης των Γερμανών Εκδοτών θεωρεί τον εαυτό του ως έναν «καταγραφέα του χρόνου» ενώ τα έργα του βασίζονται σε ιστορίες που άλλοι του αφηγούνται. Ο Γιγού στην χώρα του έχει κατηγορηθεί για αντικομμουνιστική προπαγάνδα και έχει περάσει τέσσερα χρόνια στη φυλακή. Ωστόσο η βαρύτερη ποινή για τον ίδιο ήρθε μετά την αποφυλάκισή του, όταν του κατέσχεσαν χειρόγραφά του και του απαγορεύθηκε να δημοσιεύει. Ο ίδιος όμως δεν έμεινε άπραγος και απευθύνθηκε στον γερμανικό οίκο Fischer για να εκδώσει το βιβλίο με τον γερμανικό τίτλο «Fräulein Hallo und der Bauernkaiser», το οποίο κυκλοφορεί ήδη από το 2009 και αποτελεί μια σε βάθος ανάλυση της κινεζικής κοινωνίας. Η έκδοση αυτή ήταν μια μεγάλη περιπέτεια, όπως αναφέρει ο Πέτερ Σίλεμ, διευθυντής των εκδόσεων Fischer με πολλούς κινδύνους. Aπό το 2011 μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί άλλα δύο βιβλία του στα γερμανικά από τις ίδιες εκδόσεις. Ο ίδιος ζει σήμερα στο Βερολίνο και ετοιμάζει ήδη το επόμενο βιβλίο του.

Χόλγκερ Χάινμαν / Δήμητρα Κυρανούδη