Κορωνοϊός: πόσο διαρκεί η ανοσία μετά τη λοίμωξη;

"Έχω ανοσία" έλεγε ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφοντας στον προεκλογικό αγώνα μετά τη θεραπεία του από τον κορωνοϊό. "Θέλω να σας φιλήσω", φώναζε ο Αμερικανός πρόεδρος στους ενθουσιώδεις οπαδούς του, αλλά τελικά δεν πραγματοποίησε την υπόσχεσή του. Mάλλον ήταν καλύτερα έτσι. Αν μη τι άλλο, γιατί κανείς δεν γνωρίζει αν πράγματι έχει αναπτύξει ανοσία ο ένοικος του Λευκού Οίκου. Το ερώτημα πόσο διαρκεί μία φυσική ανοσία του οργανισμού μετά τη λοίμωξη, απασχολεί τους επιστήμονες από την αρχή της πανδημίας. Πρόσφατη έρευνα επιστημόνων στο Imperial College του Λονδίνου, σε δείγμα 365.000 ανθρώπων, μας οδηγεί σε συμπεράσματα που δεν φαίνονται ιδιαίτερα ενθαρρυντικά.

Οι παράγοντες της έρευνας

Οι Βρετανοί επιστήμονες διαπιστώνουν ότι η φυσική ανοσία υποχωρεί και μάλιστα μετά από σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται απο πολλούς παράγοντες και κυρίως από την ηλικία. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, σε ασθενείς άνω των 75 ετών η ανοσία φαίνεται να υποχωρεί με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από ότι στις νεαρές ηλικίες. Η διάρκεια της ανοσίας εξαρτάται όμως και από την ένταση της ασθένειας. Ένα άλλο ενδιαφέρον συμπέρασμα ήταν ότι σε εργαζόμενους στο σύστημα υγείας η ανοσία αργεί περισσότερο να υποχωρήσει, κάτι που ενδεχομένως οφείλεται στην πιο έντονη ή και πιο συχνή έκθεση στον ιό. Κατά συνέπεια, συμπεραίνουν οι επιστήμονες του Imperial College, η απάντηση στο ερώτημα, εάν η ανοσία διαρκεί εβδομάδες ή μήνες, δίνεται κατά περίπτωση και ανάλογα με τον ασθενή.

"Εάν βρεθείς θετικός σε τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων, αυτό δεν σημαίνει ότι εξ' ορισμού έχεις αναπτύξει ανοσία απέναντι στον κορωνοϊό", προειδοποιεί ο καθηγητής Πωλ Έλιοτ, επικεφαλής του βρετανικού προγράμματος και επισημαίνει ότι θα πρέπει και σε αυτή την περίπτωση να τηρούνται τα περιοριστικά μέτρα όσον αφορά την τήρηση αποστάσεων και τη χρήση προστατευτικής μάσκας. Σε άλλη έρευνα που είχε διενεργήσει πρόσφατα η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, διαπιστώθηκε ότι τα υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων ανιχνεύθηκαν στον οργανισμό σε χρονικό διάστημα δύο έως τεσσάρων εβδομάδων μετά τη λοίμωξη, αλλά στη συνέχεια άρχισαν να υποχωρούν. Πάντως, δηλώνει η επικεφαλής της έρευνας Ρισέλ Τσαρλς, σε γενικές γραμμές τα αντισώματα παραμένουν σε υψηλά επίπεδα για τέσσερις μήνες μετά τη λοίμωξη και αυτό είναι μία σοβαρή ένδειξη ότι "γι αυτό το χρονικό διάστημα ο οργανισμός προστατεύεται" από μία νέα λοίμωξη. Ωστόσο δεν υπάρχει ακόμη οριστική επιστημονική απόδειξη.     

Που οφείλονται οι διαφορετικές εκτιμήσεις για την ανοσία;

Προφανώς αυτό έχει σχέση με τον τόπο και τον χρόνο της έρευνας, αλλά και το εύρος του δείγματος. Για παράδειγμα οι ερευνητές είχαν εντοπίσει αντισώματα στο 20% των εξετασθέντων στη Νέα Υόρκη, στο Χάινσμπεργκ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 15%, ενώ στο Ισγκλ 40%. Τα ποσοστά ήταν διαφορετικά, παρότι και στις τρεις περιπτώσεις μιλάμε για τις πρώτες εστίες υπερμετάδοσης σε ΗΠΑ, Γερμανία και Αυστρία αντίστοιχα. Στην Κίνα είχε γίνει έρευνα σε ασυμπτωματικούς ασθενείς στην επαρχία Γκουανγκζου, στην οποία ωστόσο συμμετείχαν μόλις 37 άνθρωποι και οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα αντισώματα εκλείπουν μόλις δύο μήνες μετά τη λοίμωξη.

Από την άλλη πλευρά, αντίστοιχη έρευνα του πανεπιστημίου της Αριζόνα σε 6.000 άτομα εντοπίζει υψηλά επίπεδα αντισωμάτων ακόμη και για πέντε μήνες μετά τη λοίμωξη. Τώρα οι ερευνητές του Imperial College διαπιστώνουν ότι από τις αρχές Ιουνίου μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου το ποσοστό του πληθυσμού που διαθέτει αντισώματα έχει μειωθεί από το 6% στο 4,4%. Αυτό υποδεικνύει μία πολύ σύντομη διάρκεια ανοσίας. Σημειώνεται πάντως ότι τα αποτελέσματα πολλών ερευνών (όπως εκείνης του Imperial College) δεν θεωρούνται οριστικά, καθώς βρίσκονται ακόμη σε φάση preprint, δηλαδή δεν έχουν ολοκληρωθεί όλα τα βήματα που προβλέπονται στα ερευνητικά πρωτόκολλα και επιπλέον δεν έχουν δημοσιευθεί σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό. Συνοψίζοντας λοιπόν- αν μη τι άλλο σε αυτό συμφωνούν όλοι οι ερευνητές- το ζήτημα της ανοσίας απέναντι στον κορωνοϊό δεν έχει ακόμη διερευνηθεί επαρκώς.  

Δεν πρέπει να τηρεί τα μέτρα όποιος πέρασε τη λοίμωξη;

Κι όμως, πρέπει να τηρεί όλα τα μέτρα! Από νομικής απόψεως έτσι κι αλλιώς δεν προβλέπεται διαφορετική μεταχείριση ανάμεσα σε εκείνους που έχουν ήδη νοσήσει και στους υπόλοιπους. Αλλά και από ιατρικής απόψεως η τήρηση των περιοριστικών μέτρων κρίνεται απαραίτητη για όλους. Πρώτον, γιατί δεν έχει απαντηθεί ακόμη οριστικά το ερώτημα για τη διάρκεια της ανοσίας. Δεύτερον, γιατί έχουν γίνει γνωστά αρκετά περιστατικά νέας λοίμωξης σε μικρό χρονικό διάστημα μετά την πρώτη λοίμωξη. Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις ότι μερικοί άνθρωποι δεν δημιουργούν καν αντισώματα μετά τη λοίμωξη. Παλαιότερη έρευνα σε περίπου 380 άνδρες του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού δεν διέκρινε αντισώματα στο 41% των εξετασθέντων. Αντίστοιχη έρευνα του Πανεπιστημίου Φουντάν στη Σανγκάη δεν κατέγραφε αντισώματα στο 6%. Με απλά λόγια, δεν είμαστε καν βέβαιοι ότι όλοι όσοι περνούν τη λοίμωξη αναπτύσσουν ανοσία, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα. 

Γιόσκα Βέμπερ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου