Καρναβάλι και Χίτλερ

Το καρναβάλι στην υπηρεσία των Ναζί. Η συνταγή γνωστή εφαρμόστηκε στην εργαλειοποίηση και των καρναβαλιστών από τη ναζιστική προπαγάνδα. Στοχοποιείς τον εχθρό και τον γελοιοποιείς. Η αίσθηση της ομαδικότητας που δίνει ούτως ή άλλως το καρναβάλι ήταν ιδανική συνθήκη για να υπηρετήσει τη ναζιστική ιδεολογία και να περάσει στις μάζες το μήνυμά της. «Οι Ναζί αξιοποίησαν πολύ επιθετικά το καρναβάλι», λέει ο ιστορικός Μάρκους Λάιφελντ . Έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην περιθωριοποίηση των ανεπιθύμητων ομάδων. Κυρίως με τις αντισημιτικές παρελάσεις στόχος ήταν να περάσει αυτή η αντίληψη στον απλό πολίτη. Από το 1934 και μετά σε ολόκληρη την επικράτεια του Ράιχ το αντισημιτικό κομμάτι υπήρχε πάντα στις παρελάσεις, με αποκορύφωμα το 1938 στη Νυρεμβέργη που εμφανίστηκε ο λεγόμενος «μύλος του θανάτου», με μία τεράστια κούκλα στο ικρίωμα, το ομοίωμα ενός Εβραίου».

Το καρναβάλι ως οικονομικός παράγοντας

Οι ναζί ήθελαν τις παρελάσεις του καρναβαλιού μεγάλες και εντυπωσιακές. Διότι και για τη ναζιστική ηγεσία το καρναβάλι ήταν σημαντικός οικονομικός παράγοντας και μαγνήτης για τους τουρίστες. Στο εξωτερικό και στους ξένους τουρίστες ήθελαν να δοθεί η εικόνα μιας χώρας και ενός λαού που γιορτάζει ειρηνικά. «Αυτό μπορεί να το δει κανείς αποτυπωμένο στις εφημερίδες της εποχής. Ένα στα δύο άρθρα γράφει ότι το καρναβάλι δίνει ώθηση στην οικονομία, δημιουργεί θέσεις εργασίας και από τα χρόνια 1934, 35, 36 αρχίζουν να μπαίνουν στις παρελάσεις του καρναβαλιού και στοιχεία ναζιστικής προπαγάνδας», λέει ο Μ. Λάιφελντ.

Ανύπαρκτη αντίσταση των καρναβαλιστών

Στόχος της προπαγάνδας στο καρναβάλι δεν ήταν μόνο οι Εβραίοι, αλλά και όλοι οι ανεπιθύμητοι. Η αντίσταση στην εκμετάλλευση αυτή του καρναβαλιού ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. «Πάρα πολύ σποραδικά εκδηλώθηκε. Και δεν ήταν τόσο αντιστασιακοί, αλλά μάλλον κάποιοι «ανυπότακτοι» καρναβαλιστές. Κυρίως στο Μάιντς που η πολιτική σάτιρα έχει παραδοσιακά βάση με τον Μάρτιν Μούντο, τον Σέπελ Γκλήυκερτ, που ασκούσαν πολύ ανοιχτή κριτική στην ναζιστική ιδεολογία, στο στρατάρχη Γκέρινγκ και σε άλλες εξελίξεις της εποχής». Οι καρναβαλιστές σε όλη τη Γερμανία έγιναν ουσιαστικά πρόθυμα εργαλείο προπαγάνδας του Χίτλερ. Αυτό το σκοτεινό κεφάλαιο ήταν εν πολλοίς ανεξερεύνητο. Τα τελευταία μόλις χρόνια άρχισε η έρευνά του, άνοιξαν τα αρχεία και φωτίζεται και αυτή η πτυχή της ναζιστικής εποχής από τους ιστορικούς Marcus Leifeld και Carl Dietmar στο βιβλίο τους «Alaaf und Heil Hitler».

Peter Kolakowski / Γιώργος Παππάς

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος