Καμπούλ: Η νέα Σαϊγκόν των ΗΠΑ;

Η "στοιχειωμένη" φωτογραφία του 1975 βρίσκεται σε όλες σχεδόν τις γερμανικές εφημερίδες. Δείχνει ένα αμερικανικό ελικόπτερο να πετά πάνω από την αμερικανική πρεσβεία στη Σαϊγκόν για να μεταφέρει σε ασφάλεια το προσωπικό της. Ίδια φωτογραφία, μόνο που είναι 46 χρόνια αργότερα, και στη Καμπούλ. Αμερικανικό ελικόπτερο πετά πάνω από την αμερικανική πρεσβεία για να την εκκενώσει από εργαζόμενους.Ο σχολιαστής της Süddeutsche Zeitung δεν μπορεί να αποφύγει τον πειρασμό για συγκρίσεις.

"Δυτική αφέλεια, ασυνέπεια, λανθασμένες εκτιμήσεις"

"Οι εικόνες από την Καμπούλ ανοίγουν βαθιές πληγές" σημειώνει στο σχόλιό του. "Την ώρα που οι Ταλιμπάν περικύκλωναν την αφγανική πρωτεύουσα, στρατιωτικά ελικόπτερα των ΗΠΑ μετέφεραν βιαστικά προσωπικό της πρεσβείας τους στο ανοιχτό ακόμα αεροδρόμιο της Καμπούλ. Οι σκηνές θυμίζουν την φυγή των Αμερικανών από την Σαϊγκόν το 1975  … Ήταν το τραυματικό τέλος του πολέμου στο Βιετνάμ, που χαράχτηκε για πολλά χρόνια στη συλλογική μνήμη των Αμερικανών. Αυτήν την φορά πρόκειται για το ανάξιο τέλος μιας επιχείρησης που από την μια πλευρά απαιτούσε τεράστιες δυνάμεις και θυσίες, και από την άλλη χαρακτηρίστηκε από δυτική αφέλεια, ασυνέπεια και λανθασμένες εκτιμήσεις στη διαχείριση μιας από τις παλαιότερες εστίες κρίσης στον κόσμο. Λίγες μόνο εβδομάδες από την επέτειο των 20 χρόνων από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου πρόκειται για μια πικρή ήττα για τον Μπάιντεν, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία … Οι ΗΠΑ κατά την άποψή του Αμερικανού προέδρου δεν είχαν άλλα συμφέροντα στη χώρα. Ο Μπάιντεν δεν είναι ο μοναδικός υπεύθυνος για την αποτυχία της Δύσης στο Αφγανιστάν, αλλά για το αναξιοπρεπές και χαοτικό τέλος αυτής της αποστολής".

Αλλά πόσο ακόμη θα μπορούσε να διαρκέσει μια τέτοια αποστολή υπό τις συνθήκες των τελευταίων χρόνων;  Ο σχολιαστής της Frankfurter Allgemeine Zeitung περιγράφει τα δυτικά διλήμματα. "¨Όσο περισσότερο παρέμεναν οι στρατιωτικές δυνάμεις των δυτικών, τόσο περισσότερο επαναπαυόταν σε αυτές η αφγανική κυβέρνηση. Και όταν αποχώρησαν, κατέρρευσε το οικοδόμημα. Ήταν αναμενόμενο. Στο Αφγανιστάν η Δύση υπερεκτίμησε τις δυνάμεις της. Αυτή η ομολογία έπρεπε να είχε ήδη γίνει, αλλά δεν αποτελεί συγχωροχάρτι απόδρασης από τις ευθύνες της. Η Αμερική και η Ευρώπη πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι η παρουσία τελευταία μικρού αριθμού στρατιωτών αρκούσε για να συνεχιστεί μια κατάσταση 'πατ' με τους Ταλιμπάν, αλλά δεν επρόκειτο για στρατηγική. Όλα τα άλλα είναι αποτυχία". Σε άλλο άρθρο της ίδιας εφημερίδας περιγράφοντα εύστοχα οι προετοιμασίες των Ταλιμπάν για την επιστροφή τους στην εξουσία. "Για μήνες και χρόνια καθυστερούσαν τους δυτικούς συνομιλητές τους με προτάσεις για διάλογο και εικονικές διαπραγματεύσεις, την ώρα που με την ησυχία τους παρατηρούσαν την αυξανόμενη επιθυμία της Ουάσιγκτον, των Βρυξελλών και του Βερολίνου να δοθεί τέλος στην εξουθενωτική επιχείρηση στο Αφγανιστάν" παρατηρεί. "Παράλληλα ενίσχυαν τις σχέσεις τους με περιφερειακές δυνάμεις, των οποίων τη συνεργασία θα χρειαστούν. Εκ των υστέρων κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν ήταν αναμενόμενο να έρθουν τα πράγματα, έτσι όπως ήρθαν". 

Να παραιτηθεί ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών;

Ο γερμανικός Τύπος είναι ιδιαίτερα επικριτικός με τις καθυστερήσεις στη διαδικασία εκκένωσης της γερμανικής πρεσβείας, την ώρα που από μέρες όλα μαρτυρούσαν ότι η πτώση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν ήταν θέμα χρόνου. "Το πήγαινε-έλα ανάμεσα στα υπουργεία κόστισε πολύ χρόνο" επισημαίνει ο αρθρογράφος του ειδησεογραφικού δικτύου ntv. "Πολύ αργά συνήλθε η ομάδα αντιμετώπισης κρίσεων, πολύ αργά επενέβη η καγκελάριος. Γιατί υπάρχουν λοιπόν εμπειρογνώμονες διπλωμάτες και μυστικοί πράκτορες, εάν δεν είναι για να προειδοποιούν εγκαίρως για τέτοιες καταστροφές; …. Είναι μια τραγωδία κι ένα αίσχος. Σπάνια η εξωτερική πολιτική αποτελεί αιτία για παραίτηση υπουργού, αλλά η γερμανική αποτυχία στην αποχώρηση από το Αφγανιστάν θα μπορούσε να γίνει. Ακόμη κι αν σωθούν οι εργαζόμενοι στη γερμανική πρεσβεία, χιλιάδες Αφγανοί βοηθοί τους με τις οικογένειές τους εγκαταλείπονται μόνοι στη μοίρα τους, που ίσως καταλήξει με το θάνατό τους. Πρόκειται για έναν συνδυασμό ξιπασμένης γραφειοκρατίας και τυφλής στρατηγικής, με την οποία η γερμανική κυβέρνηση προκάλεσε την τύχη της. Δημόσιες προειδοποιήσεις υπήρξαν πολλές και μάλιστα μέχρι και συζητήσεις στη Βουλή".

Τέλος η αριστερή εφημερίδα TAZ του Βερολίνου επισημαίνει τις ευθύνες των Δυτικών απέναντι στη νέα γενιά Αφγανών. "Μπορεί κανείς να θεωρεί καλή ή κακή τη στρατιωτική επιχείριση στο Αφγανιστάν υπό αμερικανική ηγεσία, αλλά ένα είναι σαφές" σημειώνει ο σχολιαστής της. "Η γενιά των Αφγανών που μεγάλωσε μετά το 2001, εγκαταλείπεται στα κρύα του λουτρού. Σεβασμός στον άνδρα και τη γυναίκα, σύγχρονη μόρφωση για όλους και δημοκρατικές αρχές, όλα αυτά τίθενται τώρα εν αμφιβόλω. Μπορεί οι νέοι κύριοι στην Καμπούλ στη ρητορική τους να δείχνουν συμφιλιωτικοί, αλλά δεν υπάρχει λόγος για να τους εμπιστευτεί κανείς. Εκατομμύρια Αφγανοί φοβούνται για τη ζωή τους … Οι μποτιλιαρισμένοι δρόμοι προς το αεροδρόμιο της Καμπούλ και οι ουρές για βίζα στις δυτικές πρεσβείες, είναι αυτό που μένει από το όνειρο για μια ανοιχτή κοινωνία στο Αφγανιστάν", καταλήγει η εφημερίδα.

Ειρήνη Αναστασοπούλου