Και πάλι μέρες βιβλίου στη Φρανκφούρτη

Μέρες Φρανκφούρτης και πάλι, μέρες βιβλίου στην 76η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου που εγκαινιάστηκε επίσημα χθες το βράδυ και συνεχίζεται μέχρι την Κυριακή, το Σαββατοκύριακο ανοιχτή και στο κοινό. Γιατί σε αντίθεση με τις συνηθισμένες εκθέσεις βιβλίου που ξέρουμε και απευθύνονται πρωτίστως στο κοινό, αυτή της Φρανκφούρτης είναι πρωτίστως επαγγελματική. Παρόντες δηλαδή εκδότες, μεταφραστές, ατζέντηδες σε ένα τεράστιο χρηματιστήριο αγοραπωλησίας πνευματικών δικαιωμάτων με 4.000 περίπου εκδότες από 95 χώρες, 1.000 συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο και 650 εκδηλώσεις στην ίδια την έκθεση και πολλά σημεία της πόλης. Στο βιβλιοπωλείο Weltenleser για παράδειγμα ο Γιάννης Παλαβός παρουσιάζει το Σάββατο τη συλλογή διηγημάτων του «Αστείο» που μόλις μεταφράστηκε στα γερμανικά από τις πανεπιστημιακές εκδόσεις Ρωμιοσύνη.

Χείρα φιλίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Στη Φρανκφούρτη εδραιώνονται κάθε χρόνο και περισσότερο τα νέα μέσα. Παρούσα για παράδειγμα και φέτος η βιντεοπλατφόρμα TikTok καθώς η κοινότητά της BookTok έχει εξελιχθεί ανέλπιστα σε εργαλείο διανομής βιβλίου με απλά μέσα. Ένα συμπαθητικό πρόσωπο δείχνει το εξώφυλλο ενός βιβλίου, λέει δυο λόγια και δημιουργεί στους χρήστες τάση. Και ολόκληρη νέα τάξη αναγνωστών δημιουργεί, εκεί μεταξύ 18 και 20 ετών, new adult λέγονται στην ορολογία του κλάδου, είναι ένθερμοι φαν και στήνονται με τις ώρες για να πάρουν αυτόγραφο. Για αυτόγραφα και τα συναφή με τους συγγραφείς η έκθεση τούς διαθέτει φέτος 8.000 τ.μ. Παρόν και το Netflix φέτος αφού πολλά βιβλία δίνουν εναύσματα για τηλεοπτικές σειρές. Οι εκδότες μπορούν να συναντηθούν με τους κατασκευαστές βιντεοπαιχνιδιών στο Games Business Center, ενώ μια αίθουσα είναι καπαρωμένη για ηχογραφημένα βιβλία και podcast. Απ' έξω γράφει Silent disco!

Ιταλικές τζιριτζάντζουλες

Κάθε χρόνο η έκθεση έχει μια τιμώμενη χώρα και τη λογοτεχνία της, το 2001 ήταν η Ελλάδα, φέτος είναι η Ιταλία. Μπορεί εξ Ιταλίας να κατέφθασαν στη Φρανκφούρτη δεκάδες συγγραφείς, περί τους 60 τίτλους ιταλικών βιβλίων μεταφράστηκαν φέτος στα γερμανικά, αλλά η όλη διοργάνωση πήγε κάπως στραβά. Το θέμα δεν είναι μόνο ποιοι είναι παρόντες αλλά και ποιοι απουσιάζουν. Οι Ιταλοί διοργανωτές λοιπόν δεν κάλεσαν ποιόν, τον διασημότερο αυτή τη στιγμή συγγραφέα, τον Ρομπέρτο Σαβιάνο που από το 2006, όταν κυκλοφόρησε το διεθνές μπεστσέλερ του «Γόμορρα» για τη δράση της Καμόρας στη Νάπολη, ζει με αστυνομική προστασία γιατί τον ψάχνει για ξεκαθάρισμα λογαριασμών η Μαφία. Ο Σαβιάνο είναι και ενοχλητικός αντίπαλος της δεξιάς κυβέρνησης Μελόνι, πρόσφατα μάλιστα καταδικάστηκε σε πρόστιμο χιλίων ευρώ, επειδή σε τηλεοπτική εκπομπή αποκάλεσε την πρωθυπουργό «μπαστάρδα». Άρα ξέρουμε γιατί δεν τον κάλεσαν. Διαμαρτυρήθηκαν στη συνέχεια 41 συγγραφείς με ανοιχτή επιστολή, οπότε τον κάλεσαν. O Σαβιάνο αρνήθηκε την πρόσκληση και ήρθε στη Φρανκφούρτη ως προσκεκλημένος του οίκου που τον εκδίδει.

Και μια ελληνική επιτυχία

Αν αναζητήσει κανείς στην έκθεση μια στιβαρή λογοτεχνική παρουσία από την Ελλάδα πέφτει και πάλι πάνω στον Πέτρο Μάρκαρη. Η κριτική αλλά και το πολυάριθμο κοινό του υποδέχονται αυτόν τον καιρό το 15ο κατά σειρά αστυνομικό του που μόλις εξέδωσε ο οίκος της Ζυρίχης Diogenes σε μετάφραση της ακάματης και βραβευμένης Μιχαέλα Πρίντσινγκερ. Ο λόγος για το βιβλίο «Η εξέγερση των Καρυάτιδων». Και τι δεν έχει αυτό το αστυνομικό: παμφάγους ξένους επενδυτές, εκρήξεις πολιτικού ακτιβισμού, δολοφονίες γυναικών. Η γερμανική κριτική επισημαίνει όμως ότι όλα αυτά τα φοβερά και τρομερά λύνονται από τον συμπαθή αστυνόμο Κώστα Χαρίτο μέσα σε μια ατμόσφαιρα οικογενειακής σχεδόν θαλπωρής χωρίς κραυγαλέες ακρότητες. Μεσογειακό αστυνομικό στις καλύτερες στιγμές του. Δεν ξέρουμε ποια θέση θα καταλάβει ο Μάρκαρης στη γραμματολογία, αλλά στη γερμανική τουλάχιστον αγορά πέτυχε. Γιατί βέβαια το βιβλίο είναι μεν πνευματικό προϊόν στη γένεσή του, αλλά και εμπορικό στη διαδρομή του.

Ας αναφέρουμε επίσης ότι στο Ελληνικό Περίπτερο της έκθεσης, που διοργάνωσε η Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού υπό την ρέκτειρα Σίσσυ Παπαθανασίου, παρουσιάζεται φέτος η αμετάφραστη ακόμη στα γερμανικά Ιωάννα Μπουραζοπούλου με τη διαβαλκανική τριλογία της «Ο δράκος της Πρέσπας», αλλά και ο Διονύσης Καψάλης με την ανθολογία ποιημάτων του που εξέδωσαν πρόπερσι και πάλι οι πανεπιστημιακές εκδόσεις Ρωμιοσύνη. Αν βγούμε στον δριμύτερο αέρα της ελεύθερης αγοράς, θα εντοπίσουμε το βιβλίο της Κάλλιας Παπαδάκη «Δενδρίτες» που κυκλοφόρησε στα γερμανικά ο νεότευκτος οίκος του Βερολίνου Parrhesia. Στη γερμανική έκδοση τέλος του περιοδικού Lettre International αλιεύουμε το κεφάλαιο για τη Μεταπολίτευση από το βιβλίο του Αντώνη Λιάκου «Ο ελληνικός 20ός αιώνας» που μετέφρασε ο παλαίμαχος Ουλφ-Ντίτερ Κλεμ.