Και η Ισπανία κατηγορείται για παράνομες επαναπροωθήσεις

Τις τελευταίες εβδομάδες ο Ατρόον περνάει τα βράδια του σε ένα εγκαταλελειμμένο σχολείο στην Καζαμπλάνκα. Εδώ οδήγησε τον νεαρό Σουδανό η αστυνομία του Μαρόκου, σε ασφαλή απόσταση από τα σύνορα με την Ευρώπη. Ο Ατρόον ήταν ένας από τους εκατοντάδες αφρικανούς μετανάστες που επιχείρησαν να περάσουν τον φράχτη της Μελίγια πριν από έναν μήνα. Δέκα φορές το έχει προσπαθήσει μέχρι σήμερα, αλλά δεν φανταζόταν ότι η κατάληξη θα ήταν αυτή που είδε στις 24 Ιουνίου. «Μας χτυπούσαν και φώναζαν ότι αυτή είναι η τελευταία προειδοποίηση», λέει ο Ατρόον. «Κοιτάξτε και μόνοι σας: οι περισσότεροι εδώ έχουν ακόμη τραύματα και προφανώς δεν αυτοτραυματίστηκαν. Σε χτυπάνε ακόμη κι όταν έχεις πέσει στο έδαφος. Δεν σταματάνε, παρά μόνο όταν είσαι λιπόθυμος και ακίνητος...»

Αυτόπτες μάρτυρες επιβεβαιώνουν τα όσα λέει ο νεαρός Σουδανός. Λένε όμως επίσης ότι πολλοί από τους μετανάστες είχαν οπλιστεί με μπαστούνια και πέτρες για να περάσουν τα σύνορα με τη βία. Ακολούθησαν συγκρούσεις με την αστυνομία, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον 27 νεαροί Αφρικανοί, ενώ πολλοί αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Ο Ατρόον κατηγορεί τους αστυνομικούς, λέγοντας ότι, ενώ βρισκόταν ήδη σε ισπανικό έδαφος ζητώντας να καταθέσει αίτηση ασύλου, εκείνοι συνέχισαν να τον απωθούν βίαια, μέχρι να βρεθεί και πάλι στο Μαρόκο. «Σε στέλνουν πίσω, στους Μαροκινούς», λέει ο νεαρός Σουδανός. «Μερικές φορές ειδοποιούν οι ίδιοι την αστυνομία του Μαρόκου για να σε παραλάβει. Οι περισσότεροι νομίζουν ότι τα κατάφεραν, μόλις περάσουν τα σύνορα, αλλά μετά σε στέλνουν πίσω...»

Δύσκολη η νομική αποτίμηση

Παραβιάζει η Ισπανία το διεθνές δίκαιο; Οι περισσότεροι μετανάστες προέρχονται από το Σουδάν και το Τσαντ, χώρες που μαστίζονται από εμφύλιες συγκρούσεις και σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μάλλον θα είχαν σοβαρές πιθανότητες να λάβουν άσυλο. Η αλήθεια είναι ότι πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαωμάτων έκρινε νόμιμη την απώθηση μεταναστών στα σύνορα, σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Ωστόσο οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι η απόφαση του Δικαστηρίου αφορά περιπτώσεις, στις οποίες τα συγκεκριμένα πρόσωπα δεν είχαν ακόμη φτάσει στον φράχτη και ότι εφόσον οι αιτούντες άσυλο βρίσκονται ήδη σε ευρωπαϊκό έδαφος, έχουν το δικαίωμα να καταθέσουν αίτηση για διεθνή προστασία.

Στην ισπανική πλευρά των συνόρων, στον θύλακα της Μελίγια, ο δημοσιογράφος Χαβιέ Ανγκόστο παρακολούθησε από πολύ κοντά τα γεγονότα της 24ης Ιουνίου και επιβεβαιώνει τη μαρτυρία του νεαρού Σουδανού. «Είδα με τα μάτια μου 30-40 μετανάστες να περνούν τα σύνορα», λέει ο Ισπανός δημοσιογράφος. «Αλλά τους έστειλαν πάλι πίσω, σε αντίθεση με τα όσα προβλέπονται. Κανείς δεν κατάφερε να καταθέσει αίτηση ασύλου. Η ισπανική αστυνομία απλά τους συνέλαβε, σαν πρόβατα επί σφαγή...» Δεν είναι η πρώτη φορά που μετανάστες και πρόσφυγες πολιορκούν τους ισπανικούς θύλακες Μελίγια και Θέουτα στη Βόρεια Αφρική.

«Μεμονωμένα περιστατικά»

Τι απαντά ο επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης στην Μελίγια; Μιλώντας στην DW ο Εντουάρντο ντε Κάστρο δηλώνει αναρμόδιος και ζητεί κατανόηση για την ιδιαίτερη κατάσταση που επικρατεί στον ισπανικό θύλακα. «Μπορεί να υπάρχουν κάποια μεμονωμένα περιστατικά, αλλά το θέμα του ασύλου δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά μου», επισημαίνει. «Είναι αρμοδιότητα των υπουργείων Εσωτερικών και Εξωτερικών. Πάντα κάποιοι θα προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα. Οι εξελίξεις μας ανησυχούν όλους. Ο πόλεμος, οι αυξήσεις στα τρόφιμα, η διατροφική κρίση, όλα αυτά έχουν επιπτώσεις...»

Τα Ηνωμένα Έθνη ζητούν διερεύνηση των γεγονότων από μία ανεξάρτητη αρχή ενώ μετά το καλοκαίρι ο υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας Φερνάντο Γκράντε Μαρλάσκα αναμένεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να δώσει εξηγήσεις για τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας του. Από την πλευρά του ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ εκφράστηκε με εγκωμιαστικά λόγια για την άμεση αντίδραση των αρμοδίων αρχών και εξέφρασε την επιθυμία για μία πιο «εντατική» συνεργασία με το Μαρόκο. Για τον δημοσιογράφο Χαβιέ Ανγκόστο το συμπέρασμα είναι σαφές: «Το Μαρόκο αναλαμβάνει τη βρώμικη δουλειά κι εμείς συνεχίζουμε να προβάλλουμε τον εαυτό μας ως φωτεινό παράδειγμα για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων...»

 

Γιαν Φίλιπ Σολτς

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου