Ισπανία: Πανδημία και περικοπές γονατίζουν τα νοσοκομεία

Ο εφιάλτης επιστρέφει. Για μία ακόμη φορά η ευρύτερη περιοχή της Μαδρίτης, με συνολικά 6,6 εκατομμύρια κατοίκους, φαίνεται να εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό επίκεντρο της πανδημίας. Για ποιον λόγο; Η χειρουργός Άνχελα Χερνάντεθ έχει πολύ συγκεκριμένη άποψη: «Υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό», τονίζει η 44χρονη ιατρός και αντιπρόεδρος του συνδικάτου AMYTS. «Μόνο στις 22 Σεπτεμβρίου είχαν εισαχθεί στα νοσοκομεία της Μαδρίτης 3.000 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 400 στην εντατική. Έχουμε φτάσει στα όριά μας».

Για τους παραθεριστές που επέστρεφαν στα ισπανικά αεροδρόμια δεν υπήρχε η δυνατότητα για δωρεάν τεστ. Τεστ για τον κορωνοϊό γίνονται στα κέντρα υγείας και αυτό μόνον εφόσον υπάρχει εύλογη υποψία για κρούσμα. Η περιορισμένη χωρητικότητα των ισπανικών εργαστηρίων δεν επιτρέπει μία διαφορετική αντιμετώπιση. Όλα αυτά εξοργίζουν τους Μαδριλένους, οι οποίοι γενικά δείχνουν μεγάλη πειθαρχία στη χρήση μάσκας και την τήρηση των μέτρων ασφαλείας. «Μπορώ να κατανοήσω το ότι τον περασμένο Μάρτιο κανείς δεν υπολόγιζε με μία τέτοια πανδημία, παρότι υπήρχαν σχετικές ενδείξεις. Αλλά σήμερα βλέπουμε ότι οι πολιτικοί μας δεν έμαθαν τίποτα από όλα αυτά και αυτό είναι απογοητευτικό», λέει η Άνχελα Χερνάντεθ.

Τα αίτια της κακοδαιμονίας

Μητέρα τριών παιδιών, η Άνχελα Χερνάντεθ έχει καταγγείλει επανειλλημμένα τις χαμηλές αμοιβές του ιατρικού προσωπικού στις περισσότερες από τις 17 αυτόνομες επαρχίες της Ισπανίας. Αυτό ίσως να οφείλεται και στις χαμηλές εισφορές που καταβάλλουν οι Ισπανοί, σε σύγκριση για παράδειγμα με τη Γερμανία: για έναν αυτοαπασχολούμενο οι εισφορές για ιατρική ασφάλιση και συνταξιοδοτική κάλυψη δεν ξεπερνούν τα 300 ευρώ μηνιαίως. Ο Αλμπέρτο Χιμένεζ, ειδικός στην οικονομία της υγείας και επικεφαλής του Ιδρύματος Economia y Salud στη Μαδρίτη, υποστηρίζει ότι «στην Ισπανία το υποχρηματοδοτούμενο σύστημα υγείας έχει ως κύριο στόχο τη γρήγορη διάγνωση και θεραπεία. Για πρόληψη και αποκατάσταση δεν διαθέτουμε τους απαραίτητους πόρους». Επιπλέον, ειδικά στη Μαδρίτη, οι συνθήκες είναι ιδιαίτερες και μάλλον ευνοούν τη διάδοση του ιού: «Πολλοί βρίσκουν έναν ή και περισσότερους συγκατοίκους όταν νοικιάζουν σπίτι, γιατι τα ενοίκια είναι πανάκριβα. ‘Ετσι μολύνονται πιο εύκολα» λέει η ιατρός Άνχελα Χερνάντεζ.

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι η επίσκεψη σε ιατρό συγκεκριμένης ειδικότητας γίνεται μόνο μέσω των κέντρων υγείας, τα οποία ως μονάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας αποτελούν ουσιαστικά και το «φίλτρο», για να μην επιβαρύνονται υπερβολικά τα νοσοκομεία. Δεδομένου όμως ότι τα κέντρα υγείας εξελίσσονται σε εστίες μετάδοσης, δύσκολα δίνουν πλέον ραντεβού, με αποτέλεσμα πολλές ασθένειες να μην καταγράφονται καν. «Σε όλα αυτά προστίθεται η ατελείωτη λίστα των χειρουργείων που έχουν πάει πίσω λόγω της πανδημίας», λέει η Άνχελα Χερνάντεθ και εκφράζει την ανησυχία της οτι οι «παράπλευρες απώλειες» του κορωνοϊού θα φανούν πολύ πιο έντονα στην στους επόμενους μήνες.

Διοικητικές αδυναμίες του συστήματος

Τον περασμένο Μάρτιο οι Ισπανοί έβγαιναν στα μπαλκόνια για να χειροκροτήσουν γιατρούς και νοσηλευτές που έδιναν τη μεγάλη μάχη. Ωστόσο, οι συμβολικές εκδηλώσεις επιδοκιμασίας δεν αρκούν. «Πρέπει όλοι να πληρώσουμε κάτι παραπάνω, αν θέλουμε να δούμε αποτέλεσμα σε εποχές πανδημίας», λέει ο Αλμπέρτο Χιμένεζ.  

Ένα άλλο δίδαγμα της πανδημίας είναι ότι στην Ισπανία λείπει μία κεντρική αρχή, όπως το Gesundheitsamt στη Γερμανία, η οποία θα αναλάβει τη διοικητική εποπτεία για τις υπηρεσίες υγείας σε κάθε πόλη. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην ψηφιοποίηση και επεξεργασία ιατρικών δεδομένων. Για παράδειγμα η «κάρτα υγείας» του ασφαλισμένου περιέχει όλα τα συνταγογραφημένα φάρμακα, ιατρικά ραντεβού κλείνονται κυρίως μέσω Ίντερνετ, ενώ στη Μαδρίτη ο ιατρικός φάκελος με το ιστορικό του κάθε ασθενούς έχει συνήθως ψηφιακή μορφή. «Με όλα αυτά τα δεδομένα είναι ανεξήγητο να μην υπάρχει ένα αποτελεσματικό σύστημα ιχνηλάτησης και ελέγχου των κρουσμάτων», λέει η νοσοκόμα Ρόζα Γκόμεζ Χοντράτο, μέλος της Plataforma de Centros de Salud de Madrid. Προκειται για μία ομάδα επαγγελματιών της υγείας, με στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, ιδιαίτερα στις μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Απεργιακές κινητοποιήσεις προ των πυλών

Το καλοκαίρι η ισπανική κυβέρνηση επιχείρησε να «επιστρατεύσει» εθελοντές για διοικητική υποστήριξη, την οποία όμως ανέλαβε τελικά ο στρατός. «Το πρώτο που τους απασχολεί είναι να μην ξοδεύουν πολλά χρήματα», λέει η Ρόζα Γκόμεζ Χοντράτο. Γι αυτό, ιατροί και νοσηλευτές στη Μαδρίτη ετοιμάζονται για απεργιακές κινητοποιήσεις. «Γνωρίζουμε ότι δεν είναι αυτή κατάλληλη στιγμή, αλλά δεν βλέπουμε καμία βελτίωση από τον περασμένο Μάρτιο και αυτό είναι το μοναδικό μέσο πίεσης που διαθέτουμε», λέει η χειρουργός Άνχελα Χερνάντεθ. Δεν λείπουν και εκείνοι που προσφεύγουν πλέον στη δικαιοσύνη, κατηγορώντας για κακοδιαχείριση την ισπανική κυβέρνηση, αλλά και τις τοπικές αρχές στη Μαδρίτη. 

Πάντως, πολλοί από τους επώνυμους ξένους που περνούν το καλοκαίρι τους στην Ισπανία, αισθάνονται ασφαλείς ακόμα και σε εποχές κορωνοϊού. «Πουθενά αλλού δεν υπάρχει τέτοια αίσθηση καθήκοντος, όλοι φορούν μάσκα και τηρούν τους κανόνες, όσο αυστηροί κι αν είναι», λέει η Γερμανίδα παρουσιάστρια και δημοσιογράφος Σαμπίνε Κριστιάνσεν, η οποία εδώ και πολλά χρόνια διατηρεί εξοχική κατοικία στη Μαγιόρκα, πέρασε εκεί το λόκνταουν και παραμένει μέχρι σήμερα στο κοσμοπολίτικο νησί, αφού, όπως λέει, αισθάνεται ασφαλής. Στο αγρόκτημά του στη Μαγιόρκα διαμένει και ο διάσημος Αμερικανός ηθοποιός Μάικλ Ντάγκλας με την οικογένειά του.

Κλαούντια Στέφανι Μίλερ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου