Ισπανία, η ευρωπαϊκή «πύλη» των ναρκωτικών

Το Ινστιτούτο Δημόσιας Ασφάλειας της Καταλονίας (ISPC), που ανήκει στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, με προσκάλεσε για μία ομιλία σχετικά με τα καρτέλ των ναρκωτικών στο Μεξικό. Πρώτη συνάντηση με τον δικαστή Αντόνιο Βάσκεζ Ταΐν, τον οποίο αποκαλούν «Μπαλτάσαρ Γκαρθόν της Γαλικίας». Όπως ο Γκαρθόν είχε κηρύξει πόλεμο στον δικτάτορα Πινοτσέτ, έτσι και ο Ταΐν, από τη δεκαετία του ’90, επιχειρεί να καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα και το εμπόριο ναρκωτικών στην περιφέρεια Κάμπο ντε Γκιμπράλταρ, στο νότιο άκρο της Ισπανίας. Αλλά αντιμετωπίζει μία βαθιά διαδεδομένη κουλτούρα παρανομίας, που έχει ριζώσει στην τοπική κοινωνία, ακόμη και σε κρατικούς θεσμούς. Μόνο όταν το οργανωμένο έγκλημα έφτασε σε «ανεξέλεγκτα επίπεδα βίας» οι αρχές επιχείρησαν να αντιδράσουν, λέει ο Βάσκεζ Ταΐν.

Ιδιαίτερα οι κοινότητες Αλγκεσίρας, Λος Μπάριος, Λα Λινέα ντε Κονσεπσιόν και Σαν Ρόκε μαστίζονται από τα κυκλώματα των ναρκωτικών. Ο Ισπανός δικαστής λέει ότι η περιοχή είναι πλούσια σε πρώτες ύλες, αλλά μία σειρά οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών παραγόντων ευνοούν την εδραίωση των καρτέλ. Βασικός λόγος είναι ότι το Μαρόκο, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας χασίς παγκοσμίως, απέχει μόλις 20 χιλιόμετρα. Θεωρητικά η καλλιέργεια ινδικής καννάβεως απαγορεύεται στο Μαρόκο, ωστόσο οι αρχές κάνουν τα στραβά μάτια, καθώς χιλιάδες οικογένειες ζουν από την καλλιέργεια του συγκεκριμένου ναρκωτικού. «Η Ισπανία είναι πρώτη στην κόσμο στις κατασχέσεις χασίς, η ισπανική αστυνομία έχει εντοπίσει και κατασχέσει το 50% του χασίς που κυκλοφορεί σε όλον τον κόσμο», τονίζει ο δικαστής.

Ξέπλυμα χρήματος στο Γιβραλτάρ

Ένας άλλος λόγος για την «άνθηση» των καρτέλ στη συγκεκριμένη περιοχή είναι η ιδιαίτερη σημασία του λιμανιού στο Αλγκεσίρας. Όπως εξηγεί ο Αντόνιο Βάσκεζ Ταΐν «το Αλγκεσίρας είναι λιμάνι τράνζιτ, εκεί δηλαδή έρχονται πλοία για να ξεφορτώσουν κοντέινερ, τα οποία μεταφορώνονται σε άλλα πλοία για να συνεχίσουν το ταξίδι τους ανά τον κόσμο. Πολλά από αυτά τα πλοία προέρχονται από χώρες που παράγουν κοκαίνη, οπότε εκτός από το χασίς έχουμε κι αυτό το πρόβλημα στο Κάμπο ντε Γκιμπράλταρ». Σύμφωνα με στοιχεία της Europol τα ισπανικά λιμάνια του Αλγκεσίρας, της Βαλένθια και της Βαρκελώνης, μαζί με το λιμάνι του Ρότερνταμ στην Ολλανδία και της Αμβέρσας στο Βέλγιο, είναι οι μεγαλύτερες «πύλες» για την εισαγωγή κοκαίνης στην Ευρώπη. Η διασύνδεση του Ρότερνταμ με τη Γερμανία μέσω του ποταμού Ρήνου εξηγεί την αυξανόμενη κατανάλωση του συγκεκριμένου ναρκωτικού και στη Γερμανία, προειδοποιεί η Europol.

Ένας τρίτος παράγοντας που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, επισημαίνει ο Ισπανός δικαστής, είναι η εγκληματικότητα στην κοινότητα Λινέα ντε Κονσεπσιόν, μία περιοχή με υψηλό ποσοστό ανεργίας στα σύνορα με τον βρετανικό θύλακα του Γιβραλτάρ. Επιπλέον, το Γιβραλτάρ αποτελεί ορμητήριο για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και άλλες εγκληματικές δραστηριότητες, λέει ο Αντόνιο Βάσκεζ Ταίν, καθώς «προσφέρει μία πολύ ελκυστική φορολογική νομοθεσία, η οποία διευκολύνει την ίδρυση εταιριών οφ-σόρ και παρέχει τεράστια φορολογικά πλεονεκτήματα».

Αλγκεσίρας- μόνο η αρχή;

Οι έμποροι ναρκωτικών στην περιοχή διάγουν πολυτελή βίο και ζουν σε απομονωμένες αγροικίες, στις οποίες οι αρχές δύσκολα αποκτούν πρόσβαση. Πρόκειται για έναν τρόπο ζωής που θυμίζει τα μεξικανικά καρτέλ ναρκωτικών, υποστηρίζει ο δικαστής Βάσκεζ Ταΐν. Τη γενικότερη κουλτούρα ατιμωρησίας επιβεβαιώνουν και τα κρις κραφτ που μεταφέρουν χασίς από το Μαρόκο, ακόμη και μέρα μεσημέρι, κάτω από τα μάτια των τοπικών αρχών. Κάποιοι νεαροί βρίσκουν τόσο ελκυστικές τις διηγήσεις ή τους μύθους για πλούσιους, αλλά παράνομους εμπόρους ναρκωτικών, ώστε κάνουν τατουάζ ένα κρις κραφτ ή ακόμη και τη μορφή του Πάμπλο Εσκομπάρ, του πιο γνωστού βαρώνου ναρκωτικών της Κολομβίας.

Το ασυνήθιστο με τις εγκληματικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στη νότια Ισπανία, είναι ότι διαθέτουν ιδαίτερη ευελιξία. «Δεν θυμίζουν τους κομάντο της δεκαετίας του ’80, δεν έχουν αυστηρή ή παγιωμένη ιεριαρχία», λέει ο Βάσκεζ Ταΐν. Υπάρχουν απλώς μεμονωμένες «ομάδες εργασίας» που συνεργάζονται. Ο απρόβλεπτος χαρακτήρας των δραστηριότήτων τους είναι μέρος της επιτυχίας τους, λέει ο Ισπανός δικαστής. Ιδιαίτερα βίαιο ήταν το έτος 2018, επισημαίνει. Εκείνη τη χρονιά μία ομάδα είκοσι ενόπλων είχε εισβάλει σε νοσοκομείο της περιοχής, για να απελευθερώσει έναν έμπορο ναρκωτικών που είχε τραυματιστεί και νοσηλευόταν φρουρούμενος. Την ίδια χρονιά ένας νεαρός έχασε τη ζωή του όταν τον χτύπησε ένα κρις κραφτ έξω από το Αλγκεσίρας. Πολλοί κάνουν πλέον λόγο για «μεξικανοποίηση» της περιοχής. Αλλά τουλάχιστον τον Απρίλιο του 2018 η ισπανική αστυνομία κατέγραψε μία πολύ σημαντική επιτυχία στο Αλγκεσίρας: σε πλοίο που ερχόταν από την Κολομβία και υποτίθεται ότι μετέφερε μπανάνες, εντόπισε 8,7 τόνους κοκαίνης. Ήταν το μεγαλύτερο φορτίο που έχει κατασχεθεί ποτέ στην Ευρώπη.

Αναμπέλ Χερνάντεζ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου