Ιρανικά σενάρια για την πυρηνική συμφωνία

Η προειδοποίηση του Ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί ήταν περισσότερο από σαφής. Σε περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ καταγγείλει τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης, οι ΗΠΑ θα το μετανιώσουν όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία τους. «Για το Ιράν είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει εάν οι Ευρωπαίοι αποστασιοποιούνται από τη στάση του Τραμπ» πρόσθεσε με νόημα ο πρόεδρος του Ιράν. Η τελευταία αυτή φράση δείχνει και ποιες θα ήταν οι πιθανές αντιδράσεις της χώρας σε περίπτωση καταγγελίας της συμφωνίας από πλευράς των Αμερικανών. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, το Ιράν αν όχι να διαιρέσει το δυτικό στρατόπεδο, να εκμεταλλευτεί τουλάχιστον τα διαφορετικά συμφέροντα  με κατάληξη την προσέγγισή της Τεχεράνης με την ΕΕ.

«Σφήνα» στις  σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ

«Το Ιράν απέρριψε τη συμμετοχή του σε νέα διαπραγμάτευση της συμφωνίας για τα πυρηνικά», επισημαίνει ο Όλιβερ Μάιερ, ειδικός σε θέματα πολιτικής ασφάλειας του Ιδρύματος Επιστήμη και Πολιτική. «Αλλά ούτε και οι Ευρωπαίοι το επιθυμούν. Δεν θα ήταν και εφικτό δεδομένου ότι δεν θα έπρεπε κανείς να διαπραγματευτεί μόνο μεμονωμένα σημεία, αλλά να ανοίξει όλο το πακέτο. Είναι ένα πολύπλοκο και μεγάλο πακέτο αυτό που έχει συμφωνηθεί. Το να το ανοίξει κανείς, θα ήταν πολύ δύσκολο». Πόσο βαθιά θα ήταν η αποστασιοποίηση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε περίπτωση αμερικανικής καταγγελίας της συμφωνίας; Ο Τζάρετ Μπλανκ, πρώην συντονιστής της πυρηνικής συμφωνίας υπό την προεδρία Ομπάμα πιστεύει ότι αυτό εξαρτάται από το πόσο βαθιές θα ήταν οι συνέπειες στις οποίες θα οδηγούσε ένα τέτοιο βήμα.

Σε περίπτωση άρσης των κυρώσεων και επιβολής διεθνούς εμπάργκο, η αποξένωση από τους Ευρωπαίους θα μπορούσε να είναι μεγάλη, προειδοποιεί. Εάν δε επιβληθούν κυρώσεις και σε τράπεζες που διατηρούν εμπορικές σχέσεις με το Ιράν, θα μπορούσε να ερμηνευθεί από την Ευρώπη ως μια πρωτοφανής εχθρική πράξη.  Επ΄αυτού θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι Βρυξέλλες ήλπιζαν ότι μέσω της συμφωνίας για τα πυρηνικά η Τεχεράνη θα υιοθετούσε μια πιο μετριοπαθή εξωτερική πολιτική. Αλλά έγινε το ακριβώς αντίθετο. Το καθεστώς των μουλάδων δραστηριοποιείται εντατικά στη Συρία, ενώ αυξάνει την επιρροή του στο Ιράκ και μέσω της σιιτικής Χεζμπολάχ και στο Λίβανο.

Υπερδύναμη το Ιράν στο σιιτικό τόξο

Τα σενάρια πιθανής καταγγελίας της συμφωνίας για τα πυρηνικά από τους Αμερικανούς παίρνουν ακόμη πιο δραματικές διαστάσεις. Ο γάλλος πρόεδρος έκανε λόγο ακόμη για πόλεμο του Ιράν με τις ΗΠΑ, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Spiegel. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το μειωμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την περιοχή της Εγγύς Ανατολής οδήγησε το Ιράν στο να γίνει μεγάλη δύναμη σε όλες τις περιοχές του λεγόμενου σιιτικού τόξου ενάντια στους προαιώνιους εχθρούς, το σουνιτικό βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας.

«Ο πρόεδρος Ρουχανί και ο υπουργός Εξωτερικών Ζαρίφ, συνέδεσαν το πολιτικό τους μέλλον πολύ στενά με τη συμφωνία για τα πυρηνικά», λέει ο Όλιβερ Μάιερ συμπληρώνοντας: «Το επιχείρημά τους ήταν ότι με την εφαρμογή του θα ερχόταν στη χώρα η ανάπτυξη. Πρώτες ενδείξεις υπάρχουν. Σε περίπτωση που η συμφωνία καταγγελθεί και επιστρέψουν οι κυρώσεις, μπαίνει ο Ρουχανί σε άλλα νερά. Υπάρχουν πολλοί επικριτές της συμφωνίας, στους οποίους δεν πάει η πολιτική γραμμή του Ρουχανί και περιμένουν τη στιγμή που θα μπορέσουν να σκληρύνουν τη στάση τους απέναντι στις ΗΠΑ και τη Δύση».

Κέρστεν Κνιπ/ Ειρήνη Αναστασοπούλου