«Ιερός» ο πόλεμος του UCK στο Κοσσυφοπέδιο;

Σαν βόμβα έπεσε στο Κοσσυφοπέδιο η είδηση ότι ο πρόεδρος Χασίμ Θάτσι, ο πρώην πρόεδρος του Κοινοβουλίου και νυν επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος Κοσόβου (PDK) Κάντρι Βέσελι μαζί με άλλα 8 υψηλόβαθμα στελέχη του πρώην UCK (Απελευθερωτικός Στρατός Κοσόβου) κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας. Ενέχονται σε «βαριά, ποινικώς κολάσιμα εγκλήματα» με περίπου 100 δολοφονίες Σέρβων, Αλβανών, Ρομά και άλλων μειονοτήτων, για βασανισμούς και διώξεις κατά τη διάρκεια του πολέμου για το Κοσσυφοπέδιο το 1998/99. Οι υπόδικοι πλέον αξιωματούχοι έμειναν «άναυδοι» με το άκουσμα της είδησης και δήλωσαν «σοκαρισμένοι». Ίδια η αντίδραση παρατηρητών και ΜΜΕ που θέτουν το ερώτημα, γιατί αυτή η εξέλιξη τώρα, όταν το κατηγορητήριο εστάλη στις 24 Απριλίου στη Χάγη και το ειδικό δικαστήριο είχε μέχρι τον ερχόμενο Οκτώβριο χρόνο για να εξετάσει τις κατηγορίες. Ένταλμα σύλληψης μπορεί να εκδοθεί μόνο μετά από την οριστικοποίηση της κατηγορίας. 

«Προσπάθειες να γραφτεί η ιστορία του Κοσόβου από την αρχή»

 Η εξαγγελία μη οριστικοποιημένων ποινικών ευθυνών των συγκεκριμένων αξιωματούχων ως μελών του UCK συμπίπτει χρονικά με συνάντηση εκπροσώπων της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου, που έχει συμφωνηθεί από καιρό, στην Ουάσιγκτον. Έπειτα από πρόσκληση του Ρίτσαρντ Γκρενέλ, τέως πρέσβη των ΗΠΑ στο Βερολίνο και ειδικού εντεταλμένου του αμερικανού προέδρου για τον διάλογο μεταξύ των δύο χωρών, θα γίνονταν στις 27 Ιουνίου στον Λευκό Οίκο. Ο Χασίμ Θάτσι και ο Σέρβος ομόλογός του Αλεξάντερ Βούσιτς είχαν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους και μάλιστα γίνονταν λόγος και για πιθανή επιτυχία στον διάλογο των δύο χωρών, που έχει διακοπεί εδώ και δύο χρόνια.

Ο Θάτσι, που η είδηση τον βρήκε καθοδόν προς την Ουάσιγκτον, διέκοψε αμέσως το ταξίδι, όπως αναφέρθηκε από το γραφείο του στην Πρίστινα. Σύμφωνα με πληροφορίες της DW ο Θάτσι διανυκτέρευσε στη Βιέννη για να επιστρέψει σήμερα στην Πρίστινα. «Σέβομαι την απόφασή του και δεν πρόκειται να μετάσχω στις συζητήσεις για το κατηγορητήριο μέχρις ότου ξεκαθαριστούν τα νομικά προβλήματα» έγραψε στο twitter ο Γκρενέλ. Η συνάντηση στην Ουάσιγκτον στο μεταξύ για επανέναρξη του διαλόγου μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου ακυρώθηκε.

Ο εκ των συγκατηγορουμένων αρχηγός του PDK Κάντρι Βέσελι δήλωσε ενώπιον δημοσιογράφων ότι οι νέες εξελίξεις «αποτελούν προσπάθεια να γραφτεί η ιστορία του Κοσσυφοπεδίου από την αρχή». Και πρόσθεσε: «Η Σερβία διέπραξε εγκλήματα στο Κόσοβο, γι' αυτό πολλοί εκπρόσωποί της λογοδότησαν ενώπιον του Δικαστηρίου της Χάγης και κρίθηκαν ένοχοι για εγκλήματα στην πρώην Γιουγκοσλαβία». Πρόσθεσε δε ότι είναι έτοιμος και έχει το προνόμιο να υπερασπιστεί για άλλη μια φορά την ελευθερία και την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. «Ο απελευθερωτικός πόλεμος του UCK ήταν ιερός». Τόσο ο Θάτσι, όσο και ο Βέσελι δήλωσαν ότι είναι διατεθειμένοι να πάνε στη Χάγη για να «υπερασπιστούν» αυτόν τον «ιερό» πόλεμο.

«Συμφιλίωση μέσω απόδοσης δικαιοσύνης»

Τις τελευταίες δύο ημέρες ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς βρέθηκε στη Ρωσία και είχε συνάντηση με τον πρόεδρο Πούτιν. Τόσο ο ίδιος, όσο και άλλοι Σέρβοι ανώτατοι αξιωματούχοι, απέφυγαν δηλώσεις για τις εξελίξεις. Σε ορισμένα ΜΜΕ της Σερβίας η είδηση αξιολογήθηκε ως «δραματική και εντελώς απροσδόκητη». Αλλά και από την ΕΕ ουδέν σχόλιο. «Οι θεσμοί των Βρυξελλών στηρίζουν τις ενέργειες του Ειδικού Δικαστηρίου στη Χάγη και της εισαγγελίας» δήλωσε ο Πέτερ Στάνο, εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Ο Μάνουελ Σάρατσιν, πρόεδρος της Εταιρείας Νοτιοανατολικής Ευρώπης και βουλευτής των γερμανών Πρασίνων, χαιρέτισε μιλώντας στη DW την απαγγελία του κατηγορητηρίου. «Πολλά εγκλήματα πολέμου που έγιναν πριν από πάνω από 20 χρόνια, είτε δεν έτυχαν επεξεργασίας, είτε δεν τιμωρήθηκαν. Χωρίς σοβαρές προσπάθειες απόδοσης δικαιοσύνης δεν μπορεί να υπάρξει συμφιλίωση και διαρκής ειρήνη. Γι' αυτό οι κατηγορίες κατά των Χασίμ Θάτσι και Κάντρι Βέζελι είναι σημαντικές. Ελπίζω να απαλυνθεί το αίσθημα πολλών κατοίκων της περιοχής ότι πολλοί εγκληματίες πολέμου από όλες τις παρατάξεις μέχρι σήμερα έχουν μείνει στο απυρόβλητο της δικαιοσύνης» τόνισε.

Το Ειδικό Δικαστήριο ιδρύθηκε με απόφαση του κοινοβουλίου του Κοσσυφοπεδίου το 2015. Συντίθεται από δύο σώματα, στο Κοσσυφοπέδιο και τη Χάγη, όλες τις θέσεις των δικαστών και εισαγγελέων καταλαμβάνουν πρόσωπα της διεθνούς κοινότητας. Μέχρι τώρα έχουν λάβει κλήτευση για να καταθέσουν πάνω από 200 φερόμενοι ως κατηγορούμενοι και μάρτυρες εγκλημάτων κατά Σέρβων, Αλβανών, Ρομά και εκπροσώπων μειονοτήτων. Το Ειδικό Δικαστήριο ιδρύθηκε στη βάση έκθεσης του Ντικ Μάρτι, πρώην ειδικού απεσταλμένου στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Μέχρι το 2011 είχε απαγγείλει σοβαρές κατηγορίες σε βάρος πρώην ανταρτών του UCK «για εγκλήματα πολέμου, εμπόριο οργάνων και βασανιστήρια». Και για την ιστορία ο Ντικ Μάρτι ήταν αυτός που αποκάλυψε πρόγραμμα βίαιων μεταγωγών κρατουμένων της CIA σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης για ανακρίσεις και βασανιστήρια.

Μπάχρι Τσάνι, Ντάρκο Γένγεβιτς

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου