Θέατρα και σινεμά σε κρίση στη Γερμανία

H πανδημία από ό,τι φαίνεται άφησε πολύ έντονα τα σημάδια της στο χώρο του πολιτισμού. Σύμφωνα με το ίδρυμα στήριξης του κινηματογράφου FFA, σχετική έρευνα έδειξε ότι οι κινηματογράφοι δεν λειτουργούν όπως παλιά. Στο πρώτο εξάμηνο του 2022 πουλήθηκαν 33,2 εκατομμύρια εισιτήρια, δηλαδή περίπου 20 εκατομμύρια εισιτήρια λιγότερα από ό,τι μετρούσαν πριν από την πανδημία.

Η κατάσταση στα θέατρα σύμφωνα με τη Γερμανική Ένωση Θεατρικών Σκηνών διαφέρει κατά τόπους. Ορισμένα θέατρα αναφέρουν καλά ποσοστά πληρότητας, άλλα πάλι όχι. Σίγουρα όμως το κοινό μειώνεται.

Γιατί συμβαίνει όμως αυτό και πού θα οδηγήσει; Κινδυνεύει πράγματι η πολιτιστική ζωή στη χώρα; Τι θα γίνει με τα θέατρα, τις όπερες, τις αίθουσες συναυλιών και τους κινηματογράφους;

Οι συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο

Πολλοί φοβούνται ακόμα και εξακολουθούν να ανησυχούν για τον αριθμό των κρουσμάτων κορωνοϊού και σκέφτονται για ποιο λόγο να ρισκάρουν, μπαίνοντας σε μέσα δημόσιας συγκοινωνίας και γυμναστήρια. Αλλά και οι κινηματογράφοι και τα θέατρα είναι για κάποιους εστίες μόλυνσης.  Οι επιστήμονες όμως τονίζουν ότι ο κίνδυνος δεν είναι ο ίδιος παντού. Ο αριθμός των ατόμων σε ένα χώρο είναι σημαντικός, ο εξαερισμός, η διάρκεια παραμονής, η δραστηριότητα (όταν μιλάμε ή τραγουδάμε τα σταγονίδια που παράγονται είναι πιο μεταδοτικά).

Σύμφωνα με τον ερευνητή Μάρτιν Κρίγκελ από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, πολύ ψηλά στην κατάταξη είναι η παραμονή σε γραφεία και σχολεία, οι επισκέψεις σε εστιατόρια και σε κλαμπ. Οι επισκέψεις στο θέατρο και τον κινηματογράφο συνδέονται με μάλλον χαμηλό κίνδυνο, διότι το κοινό είναι σιωπηλό.

Παρόλα αυτά, το θεατρόφιλο κοινό δείχνει διχασμένο και αυτό γιατί μπορεί πλέον να πάει κανείς χωρίς μάσκες και τεστ. Ο κόσμος αγοράζει πλέον εισιτήρια τελευταία στιγμή και όχι όπως συνέβαινε μέχρι προ πανδημίας, μακροπρρόθεσμα, ενώ κυρίως το μεγαλύτερο σε ηλικία κοινό αποφεύγει εντελώς το θέατρο. Πολλοί επίσης είναι ιδιαίτερα σκεπτικοί σε ό,τι αφορά συνδρομές και ετήσια εισιτήρια. Ποιός ξέρει τι θα γίνει σε τρεις μήνες, λένε. Και η αλήθεια είναι ότι πολλές παραστάσεις άλλαξαν ξαφνικά το πρόγραμμά τους ή ακυρώθηκαν λόγω κρουσμάτων κορωνοϊού σε θεατρικές ομάδες.

Αλλάζουν οι συνήθειες

«Πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, πληθωρισμός, φόβοι μπροστά στην κλιματική αλλαγή και τεράστια ανησυχία σε ό,τι αφορά την ενέργεια. Υπό την αυξανόμενη πίεση των περιστάσεων αλλάζουν όχι μόνο οι ανάγκες και οι προτεραιότητες, αλλά και συνήθειες», έγραψε πρόσφατα η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Τα διαθέσιμα χρήματα είναι όλο και λιγότερα. Παρά την αγάπη για τον πολιτισμό και την εκτίμηση για τον θεατρικό πλούτο στη Γερμανία, το θέατρο έχει κι αυτό κάποιο κόστος. Πολλοί σκέφτονται τον πληθωρισμό, το φόβο της ύφεσης και έναν ενδεχομένως σκληρό χειμώνα που βρίσκεται προ των πυλών. Επίσης και ο κινηματογράφος δεν φαίνεται να διανύει την καλύτερη περιόδό του μιας και το προβολές στο σπίτι σε μεγάλες οθόνες και οι υπηρεσίες live streaming είναι σκληροί ανταγωνιστές. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Μπρετ Ίστον Έλις μία τέχνη ηλικίας 99 ετών, από το 1920 έως 2019, φαίνεται να έφτασε στη δύση της - παρά το ότι για χάρη της χτίστηκαν «ανάκτορα και ναοί και οι ερμηνευτές έγιναν βασιλιάδες και εμείς σταθήκαμε σε μεγάλες ουρές».

Ωστόσο προσωπικότητες από τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και το θέατρο εξακολουθούν να είναι δημοφιλή και να προσελκύουν κόσμο. Γι' αυτό πόλεις με περισσότερες διασημότητες όπως το Βερολίνο, το Αμβούργο, το Μόναχο, αλλά και η Βιέννη, η Κολωνία και Ζυρίχη τα πηγαίνουν καλύτερα από ό,τι οι μικρότερες και φτωχότερες κοινωνίες.

Βέβαια για πολλούς το θέατρο των τελευταίων χρόνων έγινε αλλαζονικό και αυτοαναφορικό και όπως έγραψε πρόσφατα η Süddeutsche Zeitung, απλά η πανδημία επίσπευσε την κρίση που το ίδιο προκάλεσε.

Γκρέγκορ Τολ (DPA)

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου