Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος

«Δεν καταλάβαινα ως παιδί τι είχε συμβεί στους γονείς μου. Δεν καταλάβαινα γιατί κάποιος θα ήθελε να τους δολοφονήσει. Τι σήμαινε Εβραίος; Κατάλαβα μόνο κάποια στιγμή ότι μάλλον ήμουν κι εγώ Εβραία, όπως οι γονείς μου. Πράγματα τρομερά για ένα παιδί έξι ετών. Υποσυνείδητα εκείνη τη στιγμή αποφάσισα: Αν θέλω να επιβιώσω, δεν θα ρωτάω πολλά. Απλώς πρέπει να συνεχίσω να φοράω το προσωπείο ενός παιδιού που δεν έχει εβραϊκή καταγωγή. Το να μη θέλω να μάθω και να θέλω να κρύβομαι, ήταν κάτι που κράτησε στη μισή και πλέον ζωή μου». 

Αυτά ήταν κάποια από τα λόγια της επιζήσασας του Ολοκαυτώματος Ροζέτε Κατς. Γεννήθηκε από Εβραίους γονείς, οι οποίοι δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς αλλά η ίδια μεγάλωσε ως θετή κόρη μιας οικογένειας στο Άμστερνταμ. Η Κατς ήταν μια εκ των βασικών ομιλητών στη σημερινή Τελετή Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος στο γερμανικό κοινοβουλίο, 78 χρόνια μετά την απελευθέρωση του στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπίρκεναου από τον Κόκκινο Στρατό. 

Σε κλίμα συγκίνησης και περισυλλογής για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος, τα σχεδόν έξι εκατομμύρια Εβραίων της ναζιστικής θηριωδίας αλλά και ειδική μνεία στους ομοφυλόφιλους, ολοκληρώθηκε η λιτή τελετή μνήμης με σύσσωμη τη γερμανική κυβέρνηση υπό τον καγκελάριο Σολτς, παρουσία του προέδρου Σταϊνμάιερ, με εκπροσώπους όλων των συνταγματικών οργάνων της χώρας, θρησκευτικούς εκπροσώπους, μέλη διπλωματικών αποστολών και μέλη της κοινωνίας των πολιτών. 

Στο επίκεντρο τα θύματα του ναζισμού λόγω σεξουαλικής ταυτότητας

Με τα λόγια του Μπρεχτ από το ποίημα «Για την καλοσύνη του κόσμου» (Von der Freundlichkeit der Welt, 1921) και με τη συνοδεία πιάνου, συγκίνησε με τη φωνή της από το βήμα της Μπούντεσταγκ και η Queer Γερμανίδα τραγουδίστρια, ηθοποιός και διανοούμενη Georgette Dee, με μεγάλη πορεία στο chanson και σπουδαίες εμφανίσεις από την Όπερα του Βερολίνου μέχρι το ιστορικό θέατρο Οντεόν του Παρισιού.

Μια άλλη συγκινητική στιγμή της τελετής ήταν η ομιλία του Καρλ Γκόρατ, ομοφυλόφιλου από το Μπρεμερχάφεν, ο οποίος εκτοπίστηκε σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του ναζισμού, επέζησε αλλά φυλακίστηκε μεταπολεμικά βάσει του άρθρου 175 του Γερμανικού Ποινικού Κώδικα, σύμφωνα με το οποίο οι ομόφυλες σχέσεις ήταν ποινικά κολάσιμες. Το επίμαχο άρθρο καταργήθηκε μόλις το 1994, στα χρόνια πλέον της Επανενωμένης Γερμανίας.

Σολτς: Ιστορική η ευθύνη της Γερμανίας

Ιδιαίτερη μνεία στους ανθρώπους που έπεσαν θύματα της ναζιστικής φρίκης εξαιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού έκανε και η πρόεδρος του γερμανικού κοινοβουλίου Μπέρμπελ Μπας από τους Σοσιαλδημοκράτες, υπενθυμίζοντας τα βασανιστήρια, ακόμη και την υποχρεωτική στειρότητα στην οποία υποβάλλονταν άνθρωποι με «διαφορετικό» σεξουαλικό προσανατολισμό.

Το μαρτύριό τους όμως δεν σταμάτησε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι, όπως τόνισε η Μπέρμπελ Μπας μεταπολεμικά προσπαθούσαν μάταια επί πολλές δεκαετίες να αναγνωριστούν επίσημα ως Θύματα του Εθνικοσοσιαλισμού, ενώ οι διώξεις και ο στιγματισμός τους συνεχιζόταν.

Με μήνυμά του μέσω twitter και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς υπενθυμίζει σήμερα την βαριά ιστορική ευθύνης της Γερμανίας για το Ολοκαύτωμα. Όπως σημειώνει: «Ο πόνος έξι εκατομμυρίων αθώων δολοφονηθέντων Εβραίων δεν θα ξεχαστεί - όπως και τα δεινά των επιζώντων. Για να διασφαλίσουμε ότι το ‘ποτέ ξανά’ θα αντέξει και στο μέλλον,  υπενθυμίζουμε την ιστορική μας ευθύνη κατά την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος».

Η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος έχει καθιερωθεί να τιμάται στις 27 Ιανουαρίου κάθε χρόνου με ειδική τελετή στο γερμανικό κοινοβούλιο.

Δήμητρα Κυρανούδη, Βερολίνο