Η πανδημία και το στεγαστικό πρόβλημα της Ισπανίας

Ο σκηνοθέτης Πάβλο Θέρδα ήρθε από τη Χιλή στη Μαδρίτη για σπουδές και αμέσως έμεινε έκπληκτος από το πόσο υψηλά ήταν τα ενοίκια στην Ισπανία και μάλιστα για τόσο μικρά διαμερίσματα. «Οι άνθρωποι εδώ ζουν σε πολύ στενό χώρο» παρατηρεί. Μάλιστα όταν έψαχνε σπίτι δεν μπορούσε να πιστέψει ότι υπήρχαν σπίτια με εξαιρετικά μικρά δωμάτια… ακόμη και χωρίς παράθυρα. Στη συνέχεια σταδιακά άρχισε να συνειδητοποιεί πόσοι εργάζονται στην Ισπανία κάτω από επισφαλείς συνθήκες αλλά και πόσοι δεν έχουν άδεια παραμονής και δυσκολεύονται να βρουν αξιοπρεπή στέγη.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat το μέσο ετήσιο καθαρό εισόδημα μιας ισπανικής τετραμελούς οικογένειας είναι περίπου κατά 20.000 ευρώ χαμηλότερο από το αντίστοιχο εισόδημα μιας γερμανικής οικογένειας. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι οι τιμές των ενοικίων δεν είναι πολύ χαμηλότερες απ’ ότι τη Γερμανία, σύμφωνα με το ισπανικό περιοδικό Magazyne. Όταν ο Πάβλο Θέρδα έφτασε στη Μαδρίτη τον Σεπτέμβριο του 2019, ένα στούντιο στο κέντρο της ισπανικής πρωτεύουσας κόστιζε μεταξύ 650 και 900 ευρώ το μήνα. Αυτό δεν έχει αλλάξει πολύ εν μέσω πανδημίας. Για τον ίδιο το ποσό αυτό ήταν απλησίαστο. Έτσι πέρασε όλη την περίοδο του lockdown, από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο, σε ένα δωμάτιο 6 τ.μ. με ενοίκιο 350 ευρώ το μήνα.

Το μεγάλο πρόβλημα της επαρκούς στέγασης

«Το να ζεις υπό δύσκολες συνθήκες είναι κάτι που σε αλλάζει, ειδικά σε περίοδο πανδημίας» αναφέρει ο Πάβλο Θέρδα. Στην Ισπανία οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας ήταν ιδιαίτερα αυστηροί. Ο αριθμός των νέων κρουσμάτων παραμένει υψηλός, με εντονότερο πρόβλημα να αντιμετωπίζουν οι φτωχότερες, πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές. Σε τέτοιες περιοχές πολλοί εργάζονται σε νοσοκομεία, γηροκομεία ή εστιατόρια και δεν έχουν δυνατότητες τηλεργασίας. Πολλοί άνθρωποι σε φτωχές περιοχές εργάζονται παράνομα, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μην μπορούν να πάρουν άδεια, ακόμη κι αν βγουν θετικοί στον κορωνοϊό.

Το πρόβλημα της έλλειψης στέγης στα κέντρα ισπανικών πόλεων είναι παλιό και εντάθηκε ακόμη περισσότερο εξαιτίας των τουριστικών μισθώσεων τύπου Airbnb, όπως συνέβη και στο Βερολίνο. Η Βαρκελώνη στην Καταλονία, που δεχόταν έως και 30 εκατομμύρια τουρίστες τη χρονιά -προ πανδημίας- έχει θέσει ορισμένους περιορισμούς στις βραχυχρόνιες μισθώσεις για τουριστικούς σκοπούς. Τώρα θέτει περιορισμούς και στην αύξηση των ενοικίων, κάτι βέβαια που δεν ισχύει σε άλλες ισπανικές περιοχές. Ωστόσο και στην Καταλονία παρατηρούνται περιστατικά παράνομων μισθώσεων ή αθέμιτων συμφωνιών ενοικίασης. Στο μεταξύ και στην Καταλονία η κατάσταση έχει χτυπήσει πάλι κόκκινο λόγω κορωνοϊού. Η τοπική κυβέρνηση ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα νέα αυστηρά περιοριστικά μέτρα. Τα ξενοδοχεία σταματούν να δέχονται επισκέπτες, ενώ μπαρ και εστιατόρια παραμένουν κλειστά για δύο εβδομάδες. Ένα ζήτημα που εγείρεται είναι πώς όλες αυτές οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να συνεχίσουν να πληρώνουν τις επαγγελματικές μισθώσεις.

«Προβλήματα στο σύστημα»

«Υπάρχουν θεωρώ προβλήματα στο ισπανικό σύστημα» εκτιμά ο Πέδρο Αβέγια, ειδικός σε θέματα ακινήτων από το Πανεπιστήμιο ΙΕ της Μαδρίτης. Όπως παρατηρεί, τα ακίνητα στα αστικά κέντρα έχουν γίνει απλησίαστα τα τελευταία χρόνια. Θεωρεί επίσης ότι θα πρέπει να κατασκευαστούν περισσότερες κοινωνικές κατοικίες σε ακίνητα του δημοσίου. Την ίδια ώρα πολλά διαμερίσματα παραμένουν άδεια προς πώληση στις μεγαλουπόλεις. Πρόκειται για ένα κατάλοιπο της χρηματοπιστωτικής κρίσης που έπληξε την Ισπανία τα προηγούμενα χρόνια. Εξαιτίας της πανδημίας τα άδεια διαμερίσματα αναμένεται να αυξηθούν.

To μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα της Ισπανίας συνοδεύεται επίσης από το γεγονός ότι το κόστος διαβίωσης δεν είναι πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο της Γερμανίας. Ειδικά στα αστικά κέντρα το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο. «Η Μαδρίτη είναι ακριβή σε σχέση με άλλες μεγαλουπόλεις, όπως το Παρίσι ή η Μόσχα» αναφέρει ο Πάβλο Θέρδα, ο οποίος έχει ζήσει και εργαστεί σε πολλά μέρη του κόσμου. Όπως εκτιμά, αν και η Ισπανία είναι μια ασφαλής χώρα, ωστόσο και εδώ βλέπει κανείς άστεγους και ζητιάνους. Θεωρεί μάλιστα ότι η Ισπανία θα μπορούσε να επεκτείνει τις κατοικημένες περιοχές προς την ύπαιθρο για να αποσυμφορηθούν τα αστικά κέντρα. Η τόνωση της ισπανικής υπαίθρου θα ήταν πράγματι μια εναλλακτική. εκτιμά από την πλευρά του ο Πέδρο Αβέγια, αλλά μάλλον όχι εν καιρώ πανδημίας…

Κι αυτό διότι τα περίπου 300 κρεβάτια εντατικής ανά 100.000 κατοίκους στην Ισπανία – στη Γερμανία είναι 800- βρίσκονται κυρίως στις μεγαλουπόλεις: στη Μαδρίτη, τη Βαρκελώνη, το Μπιλμπάο, τη Βαλένθια και τη Σεβίλλη.

Στέφανι Κλαούντια Μύλερ, Μαδρίτη

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη